Viêm đầu xương gót là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và phòng ngừa viêm đầu xương gót

Viêm đầu xương gót là gì?

Xương của trẻ em và thanh thiếu niên có một khu vực đặc biệt để xương phát triển được gọi là đĩa tăng trưởng. Đĩa tăng trưởng là vùng sụn nằm gần đầu xương.

Khi trẻ lớn lên hoàn toàn, các đĩa tăng trưởng đóng lại và được thay thế bằng xương đặc. Các đĩa tăng trưởng yếu hơn các gân và dây chằng gần đó nên dễ bị chấn thương.

Viêm đầu xương gót ảnh hưởng đến phần sụn tăng trưởng ở gót chân. Vùng tăng trưởng này đóng vai trò là điểm gắn của gân Achilles (gân gót), là một dải mô chắc chắn nối cơ bắp chân với xương gót chân.

Căng thẳng lặp đi lặp lại do chạy, nhảy và các hoạt động có tác động mạnh khác có thể gây đau và viêm ở vùng tăng trưởng này của gót chân. Căng thẳng thêm từ việc kéo căng gân Achilles đôi khi có thể gây tổn thương thêm cho vùng này.

Trẻ em và thanh thiếu niên tham gia các môn thể thao, đặc biệt là các môn thể thao chạy và nhảy có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn. Tuy nhiên, trẻ ít vận động cũng có thể gặp phải vấn đề này, đặc biệt nếu trẻ đi giày đế bệt.

Trong hầu hết các trường hợp mắc bệnh viêm đầu xương gót, các biện pháp đơn giản như nghỉ ngơi, dùng thuốc và thay đổi giày dép phù hợp sẽ giúp giảm đau và trẻ có thể quay trở lại các hoạt động hàng ngày. Ngoài ra, thực hiện kéo dãn cơ bắp chân có thể giúp giảm căng thẳng cho gót chân.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm đầu xương gót

Các triệu chứng đau chân thường xảy ra khi chạy, nhảy và các hoạt động liên quan đến thể thao khác. Trong một số trường hợp, cả hai gót chân đều có triệu chứng, mặc dù một gót chân có thể nặng hơn gót chân kia. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau bàn chân ở phía sau hoặc phía dưới gót chân;
• Sưng nhẹ ở gót chân;
• Đi khập khiễng;
• Đi bằng ngón chân;
• Khó chạy, nhảy hoặc tham gia các hoạt động hoặc môn thể thao thông thường.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu trẻ bị đau gót chân và sưng, bạn nên đưa trẻ đi khám bác sĩ. Mặc dù viêm đầu xương gót là bệnh không nghiêm trọng nhưng bác sĩ sẽ khám và có thể yêu cầu chụp X-quang để loại trừ các tình trạng khác, chẳng hạn như gãy xương. Chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể giúp kiểm soát tình trạng này cho đến khi trẻ lớn lên.

Nguyên nhân dẫn đến viêm đầu xương gót

Việc sử dụng quá mức và căng thẳng lên xương gót chân do tham gia thể thao là nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm đầu xương gót. Đĩa tăng trưởng của gót chân rất nhạy cảm với việc chạy và đập liên tục trên bề mặt cứng, dẫn đến căng cơ và mô xung quanh bị viêm. 

Vì lý do này, trẻ em và thanh thiếu niên chơi bóng đá, chạy điền kinh hoặc bóng rổ đặc biệt dễ bị tổn thương xương gót. Các nguyên nhân tiềm ẩn khác của viêm đầu xương gót bao gồm béo phì, gân Achilles bị căng và các vấn đề về bẩm sinh chẳng hạn như bàn chân bẹt hoặc bàn chân có vòm cao.

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm đầu xương gót?

Trẻ em và thanh thiếu niên từ 8 đến 14 tuổi thường mắc bệnh viêm đầu xương gót nhất. Nam có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn nữ. Các nhóm có nguy cơ mắc bệnh viêm đầu xương gót cao hơn bao gồm trẻ em và thanh thiếu niên:

• Thường xuyên chạy và nhảy, đặc biệt là trên bề mặt cứng;
• Tham gia các môn thể thao có tác động mạnh như thể dục dụng cụ, bóng chuyền và bóng rổ;
• Có tình trạng thừa cân/béo phì;
• Mang giày không hỗ trợ chân hoặc không phù hợp với loại hoạt động.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm đầu xương gót

Các yếu tố nguy cơ mắc bệnh viêm đầu xương gót bao gồm:

• Trẻ em hoạt động thể chất khi bắt đầu tuổi dậy thì tham gia các hoạt động chạy và nhảy có nguy cơ mắc bệnh viêm đầu xương gót cao hơn.
• Hội chứng chân ngắn, tình trạng một chân ngắn hơn chân kia, có thể gây ra hiện tượng kéo gân Achilles dẫn đến bệnh viêm đầu xương gót.
• Thừa cân tạo thêm áp lực lên đĩa tăng trưởng.
• Bàn chân vòm phẳng, vòm cao hoặc bàn chân lệch khiến bàn chân xoay vào trong có thể gây căng gân Achilles, do đó làm tăng áp lực lên gót chân.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm đầu xương gót

Bác sĩ sẽ tiến hành:

• Thảo luận về các triệu chứng và sức khỏe chung của trẻ.
• Tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng bàn chân và mắt cá chân để xác định nguyên nhân gây đau. Điều này sẽ bao gồm việc tạo áp lực lên xương gót chân ở cả phần dưới của xương và dọc theo hai bên, khi trẻ mắc bệnh viêm đầu xương gót sẽ cảm thấy đau.
• Có thể bác sĩ sẽ quan sát trẻ bước đi, chạy, nhảy hoặc đi bằng gót chân để xem liệu các cử động đó có gây ra các triệu chứng đau hay không.

Phương pháp điều trị viêm đầu xương gót hiệu quả

Điều đáng mừng là bệnh này không gây ra bất kỳ vấn đề lâu dài nào về chân. Các triệu chứng thường biến mất sau một vài tháng.

Cách điều trị tốt nhất chỉ đơn giản là nghỉ ngơi. Trẻ sẽ cần phải dừng hoặc giảm bớt các môn thể thao cho đến khi cơn đau thuyên giảm.

Bác sĩ cũng có thể đề nghị:

• Chườm lạnh hoặc dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), chẳng hạn như ibuprofen hoặc naproxen để giảm đau.
• Sử dụng giày và miếng đệm hỗ trợ giúp giảm áp lực lên xương gót chân. Những điều này có thể giúp ích nếu trẻ có vấn đề bẩm sinh về chân làm nặng thêm bệnh viêm đầu xương gót, chẳng hạn như bàn chân bẹt hoặc vòm bàn chân cao.
• Thực hiện các bài tập kéo giãn và tăng cường sức cơ, có thể dưới sự hướng dẫn của bác sĩ vật lý trị liệu.
• Trong những trường hợp nghiêm trọng, trẻ có thể cần phải bó bột để gót chân được nghỉ ngơi.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm đầu xương gót

Chế độ sinh hoạt:

Dưới đây là một số gợi ý về chế độ sinh hoạt cho người bệnh viêm đầu xương gót:

• Nghỉ ngơi: Hạn chế hoạt động có tác động lên gót chân để giảm căng thẳng và đau. Điều này có thể bao gồm việc tránh chạy, nhảy cao và các hoạt động có tác động mạnh lên gót chân.
• Sử dụng đệm đế giày: Chọn giày có đệm tốt hoặc sử dụng đệm đế giày chuyên biệt cho chân của trẻ để giảm áp lực lên gót chân.
• Tập cơ và giãn cơ: Thực hiện các bài tập tập trung vào cường độ và linh hoạt của cơ bắp chân để giảm căng thẳng và cải thiện sự linh hoạt.
• Sử dụng giày phù hợp: Đảm bảo sử dụng giày phù hợp với hoạt động và có độ giãn tốt. Tránh sử dụng giày cao gót hoặc giày đế mỏng.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu triệu chứng không giảm đi sau một thời gian hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ. Bác sĩ có thể xem xét các biện pháp điều trị bổ sung khác.

Chế độ dinh dưỡng:

Chế độ dinh dưỡng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình phục hồi và giảm triệu chứng của người bệnh viêm đầu xương gót. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh viêm đầu xương gót:

• Bổ sung canxi: Canxi là một thành phần quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển và sức khoẻ của xương. Bạn nên bổ sung canxi từ các nguồn như sữa và sản phẩm từ sữa, cá hồi, hạt chia, hạt bí, rau xanh lá, và các loại thực phẩm giàu canxi khác.
• Vitamin D: Vitamin D giúp cải thiện hấp thụ canxi và sự phát triển xương. Bạn có thể tìm thấy vitamin D trong cá mỡ như cá hồi, cá thu, sardine, trứng và nấm.
• Omega-3: Các axit béo omega-3 có tác dụng chống viêm và hỗ trợ sức khỏe xương. Các nguồn giàu omega-3 bao gồm cá mỡ như cá hồi, cá thu, cá mackerel, cũng như hạt lanh, hạt chia và dầu cá.
• Giảm tiêu thụ đồ ngọt và thực phẩm chế biến sẵn: Tránh tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt, thực phẩm chế biến sẵn, và thực phẩm có nhiều chất béo bão hòa và đường. Những loại thực phẩm này có thể gây viêm và tăng cân, gây thêm áp lực cho xương và cơ.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể để duy trì sự cân bằng và chức năng tốt của các cơ và xương.

Lưu ý rằng đây chỉ là những gợi ý chung và không thể thay thế cho lời khuyên của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để nhận được chế độ dinh dưỡng phù hợp nhất dựa trên trạng thái cụ thể của người bệnh.

Phương pháp phòng ngừa viêm đầu xưng gót hiệu quả

Khi quá trình tăng trưởng vượt bậc của trẻ kết thúc và xương đã đạt đến kích thước tối đa, bệnh viêm đầu xương gót sẽ không quay trở lại. Tuy nhiên, tình trạng này có thể tái diễn nếu trẻ vẫn hoạt động nhiều.

Một số bước đơn giản có thể giúp ngăn chặn bệnh:

• Mang giày hỗ trợ, chống sốc;
• Tập kéo dãn bắp chân, gót chân và gân kheo;
• Không nên tập luyện quá sức và đề nghị nghỉ ngơi nhiều, đặc biệt nếu trẻ bắt đầu cảm thấy đau gót chân;
• Cố gắng tránh chạy và va đập nhiều trên bề mặt cứng;
• Nếu thừa cân, hãy giúp trẻ giảm cân.