Viêm niêm mạc dạ dày và những điều cần biết

Viêm niêm mạc dạ dày là bệnh gì?

Lớp niêm mạc dạ dày chứa đầy các tuyến sản xuất axit dạ dày và các enzym phân hủy thức ăn. Vì axit dạ dày có tính mài mòn nên niêm mạc cũng tiết ra chất nhầy tạo thành hàng rào bảo vệ bao phủ niêm mạc dạ dày.

Trong trường hợp viêm dạ dày, lớp chất nhầy này bị tổn thương, tạo điều kiện cho axit dạ dày tiếp cận và kích thích lớp niêm mạc gây sưng tấy hay đỏ. Lớp niêm mạc dạ dày cũng có thể bị mòn do viêm (viêm dạ dày ăn mòn).

Viêm niêm mạc dạ dày có thể chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn (viêm dạ dày cấp tính) hoặc có thể kéo dài hàng tháng đến nhiều năm (viêm dạ dày mãn tính).

Viêm dạ dày cấp tính

Là tính trạng viêm đột ngột ở niêm mạc dạ dày. Trên nội soi thấy niêm mạc dạ dày đỏ hoặc có những vết xước nhỏ, nông, nặng hơn thì thấy những vết loét trợt hay xuất huyết.

Viêm dạ dày mãn tính

Là tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày, viêm dai dẳng nhưng ở mức độ thấp. Niêm mạc dạ dày mỏng đi do các tế bào bình thường bị phá huỷ.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm niêm mạc dạ dày

Viêm niêm mạc dạ dày cấp tính

Thường gây đau dạ dày cấp tính, kèm khó chịu hoặc đau vùng thượng vị, một số triệu chứng khác như:

• Ợ hơi và nấc;
• Buồn nôn và nôn;
• Đầy hơi, chướng bụng;
• Chán ăn hoặc cảm thấy no khi vừa mới ăn.

Nếu viêm niêm mạc dạ dày có loét trợt hoặc loét có thể thấy:

• Máu đen trong phân;
• Nôn ra máu.

Viêm niêm mạc dạ dày mãn tính

Trong đa số các trường hợp, viêm niêm mạc dạ dày mãn tính thường không có triệu chứng. Khi niêm mạc bị tổn thương nặng và lâu dài, dạ dày sẽ mất đi khả năng sản xuất axit gây rối loạn tiêu hoá.

Ngoài ra khả năng tiết ra yếu tố nội tại cần thiết cho sự hấp thụ vitamin B12 cũng mất đi dẫn đến tình trạng thiếu máu ác tính biểu hiện:

• Sự mệt mỏi;
• Thiếu máu;
• Các triệu chứng ở tứ chi như tê hoặc ngứa ran.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm niêm mạc dạ dày

Nếu viêm niêm mạc dạ dày trong một thời gian dài không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng:

Viêm dạ dày ăn mòn và biến chứng loét

Viêm dạ dày ăn mòn có thể tiến triển thành bệnh loét dạ dày tá tràng. Các vết loét gây ra xuất huyết đường tiêu hoá lâu dần dẫn đến thiếu máu.

Loét cũng có thể gây ra sẹo, mô sẹo trong dạ dày có thể làm thu hẹp môn vị.

Vết loét cũng có thể làm thủng đường tiêu hoá dẫn đến vi khuẩn từ dạ dày thoát ra khoang bụng gây viêm phúc mạc. Viêm phúc mạc có thể dẫn đến biến chứng nặng hơn như nhiễm trùng huyết.

Viêm dạ dày không ăn mòn, teo và dị sản

Viêm dạ dày không ăn mòn gây ra các biến chứng chậm hơn. Nhưng sau thời gian dài, nó khiến niêm mạc dạ dày teo đi và mất một số chức năng ảnh hưởng đến sự tiêu hoá và hấp thụ một số chất dinh dưỡng như sắt, axit folic và vitamin B12.

Ngoài ra viêm dạ dày lâu dài cũng gây ra dị sản đường ruột có thể phát triển thành ung thư dạ dày.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nên đến gặp bác sĩ khi:

• Xuất hiện các triệu chứng khó tiêu kéo dài một tuần hoặc lâu hơn và khó chịu hay đau bụng dữ dội.
• Đang nôn ra máu hoặc có máu trong phân (phân đen và dính giống hắc ín).
• Các triệu chứng xuất hiện sau khi uống thuốc.
• Từ 55 tuổi trở lên và đang sụt cân.

Nguyên nhân dẫn đến viêm niêm mạc dạ dày

Viêm niêm mạc dạ dày thường do sự suy yếu hoặc tổn thương của hàng rào bảo vệ thành dạ dày khiến dịch tiêu hoá làm tổn thương và làm viêm niêm mạc dạ dày

Nhiễm trùng

Helicobacter Pylori thường gọi là H.P, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm niêm mạc dạ dày. Nhưng chỉ một số người bị nhiễm trùng phát triển thành viêm dạ dày hay các rối loạn tiêu hoá. Khả năng dễ nhiễm H.P có thể do di truyền hoặc do lối sống và chế độ ăn uống.

Hoá chất

Rượu, các chất kích thích như cocain và một số loại thuốc có thể gây viêm dạ dày cấp và mạn tính tuỳ vào mức độ và tần suất sử dụng nó, gây ra ăn mòn hoá học niêm mạc dạ dày (Viêm dạ dày ăn mòn).

Lạm dụng NSAID (thuốc chống viêm không steroid), chẳng hạn như aspirin và ibuprofen, là một trong những nguyên nhân gây viêm dạ dày cấp tính phổ biến nhất. Một số loại thuốc kích thích như cocaine cũng gây ra tình trạng này.

Bệnh tự miễn

Bệnh tự miễn gây viêm niêm mạc dạ dày mãn tính. Trong bệnh tự miễn, hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào của cơ thể gây viêm. Các tế bào này được gọi là tế bào thành tạo ra một loại protein gọi là yếu tố nội tại, giúp hệ tiêu hóa hấp thụ vitamin B12 từ thức ăn.

Yếu tố này bị phá hủy ở một số người bị viêm dạ dày. Thiếu yếu tố này dẫn đến thiếu vitamin B12, được gọi là thiếu máu ác tính. Loại viêm dạ dày này xảy ra thường xuyên hơn ở những người mắc các bệnh tự miễn dịch khác, ví dụ như bệnh tuyến giáp tự miễn, đái tháo đường.

Stress

Tâm lý bất ổn hay căng thẳng cũng có thể gây viêm niêm mạc dạ dày. Đặc biệt là tình trạng stress sau chấn thương, phẫu thuật lớn hoặc bệnh hiểm nghèo khiến bệnh phát triển nhanh và nghiêm trọng hơn.

Một số nguyên nhân ít phổ biến hơn gây viêm niêm mạc dạ dày:

• Viêm niêm mạc đường tiêu hoá;
• Điều trị ung thư: Hoá trị hay xạ trị;
• Trào ngược mật.