Nôn ra máu là gì? Nguyên nhân gây bệnh và nguyên tắc phòng ngừa

Nôn ra máu là gì? 

Nôn ra máu là tình trạng có máu trong chất nôn. Nuốt phải máu, như do chảy máu mũi hoặc ho nhiều, có thể gây ra nôn ra máu, nhưng thực sự nôn ra máu thường nghiêm trọng hơn và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Chảy máu ở đường tiêu hóa trên của bạn (miệng, thực quản, dạ dày và ruột non) do loét dạ dày tá tràng hoặc các mạch máu bị rách là nguyên nhân phổ biến của nôn ra máu.

Những dấu hiệu và triệu chứng của nôn ra máu

Nôn ra máu thường đi kèm các dấu hiệu như:

• Buồn nôn;
• Khó chịu ở bụng;
• Đau bụng;
• Nôn ra chất trong dạ dày.

Nôn ra máu có thể là dấu hiệu của một trường hợp cấp cứu y tế nghiêm trọng nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Chóng mặt;
• Mờ mắt;
• Tim đập loạn nhịp;
• Thay đổi nhịp thở;
• Da lạnh hoặc da sần sùi;
• Lú lẫn;
• Ngất xỉu;
• Đau bụng nặng;
• Nôn ra máu sau khi bị thương.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến nôn ra máu

Tác nhân có thể gây ra chứng nôn ra máu:

• Suy gan cấp tính.
• Aspirin.
• Các khối u lành tính của dạ dày hoặc thực quản.
• Xơ gan (sẹo ở gan).
• Khiếm khuyết trong các mạch máu đường tiêu hóa.
• Tổn thương Dieulafoy (một động mạch nhô ra qua thành dạ dày).
• Viêm tá tràng (viêm ở phần đầu tiên của ruột non).
• Ung thư thực quản.
• Giãn tĩnh mạch thực quản (tĩnh mạch mở rộng trong thực quản).
• Viêm thực quản.

• Phá huỷ dạ dày (phá vỡ biểu mô niêm mạc dạ dày) do H. pylori, thuốc chống viêm không steroid (NSAID) hoặc các loại thuốc khác.
• Giãn tĩnh mạch dạ dày do suy gan hoặc tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
• Viêm dạ dày.
• Bệnh dạ dày (chảy máu do giãn nở các mạch máu trong niêm mạc dạ dày).
• Vết rách Mallory-Weiss (vết rách trong thực quản liên quan đến áp lực do nôn mửa hoặc ho).
• Thuốc chống viêm không steroid.
• Bệnh ung thư tuyến tụy.
• Viêm tụy.
• Loét dạ dày tá tràng.
• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa (huyết áp cao trong tĩnh mạch cửa).
• Nôn mửa kéo dài hoặc nhiều
• Ung thư dạ dày.

Những ai có nguy cơ mắc phải (bị) nôn ra máu?

Đối tượng có nguy cơ dễ nôn ra máu:

• Dị tật bẩm sinh.
• Bệnh nhân rối loạn đông máu.
• Thiếu vitamin K.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc (bị) môn ra máu

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc môn ra máu, bao gồm:

• Có yếu tố dị tật bẩm sinh.
• Rối loạn đông máu.
• Thiếu vitamin K.
• Tổn thương đường tiêu hoá.
• Nuốt vật lạ.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán nôn ra máu

Chẩn đoán bao gồm khai thác tiền sử, khám sức khỏe và có thể chụp X quang, chẳng hạn như chụp CT, hoặc nội soi, siêu âm.

Vì tình trạng gây nôn trớ có thể là do vi rút hoặc vi khuẩn, nên việc chẩn đoán có thể bao gồm các xét nghiệm máu cụ thể và phân tích mẫu phân.

Trong trường hợp bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân bị chảy máu động mạch, chụp mạch có thể được yêu cầu để chẩn đoán.

Để kiểm tra công thức máu toàn phần, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu.

Để xác định nguồn chảy máu, sinh thiết có thể được thực hiện để phát hiện các vấn đề về viêm, nhiễm trùng hoặc ung thư. Bác sĩ có thể đề xuất các xét nghiệm bổ sung dựa trên kết quả của xét nghiệm máu để có thể chẩn đoán chính xác hơn.

Phương pháp điều trị nôn ra máu hiệu quả

Tùy vào thể trạng bệnh nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp. 

Tùy thuộc vào nguyên nhân, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để ngừng nôn hoặc giảm axit trong dạ dày. Nếu bạn bị loét, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để điều trị.

Có thể yêu cầu truyền dịch vào tĩnh mạch để cung cấp dịch hoặc thậm chí truyền máu nếu chảy máu nghiêm trọng. Điều này có thể không cần thiết nếu máu chảy ít và đã ngừng. Tuy nhiên, nếu chảy máu nhiều, có thể phải hồi sức toàn bộ và cấp cứu thay máu/ truyền dịch. Điều này sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân. 

Tuy nhiên, phương pháp điều trị ban đầu để ngăn chặn tình trạng chảy máu liên tục thường có thể được thực hiện bằng cách sử dụng các dụng cụ có thể truyền qua ống nội soi. Đôi khi, phẫu thuật khẩn cấp là cần thiết để kiểm soát tình trạng chảy máu nghiêm trọng đang diễn ra. 

Khi máu đã ngừng chảy, việc điều trị thêm tùy thuộc vào nguyên nhân. Để biết chi tiết, hãy xem các tờ rơi riêng về các bệnh khác nhau có thể gây nôn ra máu.

Trong trường hợp nghiêm trọng, chẳng hạn như thủng dạ dày hoặc ruột, có thể cần phải phẫu thuật.

Lưu ý: Các loại thuốc khi dùng phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của nôn ra máu

Chế độ sinh hoạt

Để đạt được kết quả tốt trong quá trình điều trị, bệnh nhân cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ. 

Đồng thời, duy trì lối sống tích cực và hạn chế sự căng thẳng. Nếu cơ thể có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bệnh nhân cần liên hệ ngay với bác sĩ để được giúp đỡ. 

Bên cạnh đó, thăm khám định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe và điều trị kịp thời nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình điều trị, do đó, bệnh nhân cần duy trì tinh thần lạc quan. Nếu cảm thấy buồn chán hay stress, hãy tìm người đáng tin cậy để trò chuyện, chia sẻ với gia đình, nuôi thú cưng hoặc thư giãn bằng cách đọc sách hoặc làm bất kỳ điều gì giúp bạn cảm thấy thoải mái.

Phương pháp phòng ngừa nôn ra máu hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

Tránh thức ăn và đồ uống có chứa cồn và acid.