Viêm dạ dày cấp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm dạ dày cấp là gì?

Viêm dạ dày cấp là tình trạng viêm hay sưng tấy đột ngột ở niêm mạc dạ dày, gây ra cơn đau dữ dội và dai dẳng. Tuy nhiên, đau có thể là tạm thời và xuất hiện từng đợt.

Viêm dạ dày cấp tính xuất hiện đột ngột có thể do chấn thương, vi khuẩn, virus, sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc chống viêm không steroid (NSAID) hay thức ăn cay. Tình trạng viêm có thể liên quan đến toàn bộ dạ dày hoặc một vùng dạ dày. Viêm dạ dày cấp tính có thể chia làm hai loại:

• Viêm dạ dày cấp tính không ăn mòn (thường do Helicobacter pylori gây ra).
• Viêm dạ dày cấp tính có ăn mòn bề mặt.

Không có sự tương quan giữa tình trạng viêm dạ dày trên mô học và sự hiện diện của các triệu chứng. Trên thực tế, hầu hết người bệnh có bằng chứng mô học của viêm dạ dày cấp tính đều không có triệu chứng. Thường là chẩn đoán tình cờ phát hiện qua nội soi. Ở người bệnh viêm dạ dày cấp tính có triệu chứng, phổ biến nhất là cảm giác khó chịu ở thượng vị (vùng bụng trên).

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm dạ dày cấp

Người bệnh thường than phiền nhất với triệu chứng khó chịu hay đau thượng vị.

Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Buồn nôn;
• Nôn;
• Chán ăn;
• Ợ hơi;
• Đầy bụng.

Đôi khi đau bụng cấp tính có thể là một triệu chứng biểu hiện như trong trường hợp viêm dạ dày hoại tử (phlegmonous gastritis), trong đó, đau bụng dữ dội kèm theo buồn nôn và nôn ra dịch mủ trong dạ dày. Có thể kèm theo sốt và ớn lạnh.

Các triệu chứng của viêm dạ dày cấp tính có thể không tương đương với chẩn đoán trên mô bệnh học. Ví dụ như người bệnh có kết quả mô bệnh học là viêm dạ dày trong khi có thể không có triệu chứng nào.

Biến chứng có thể gặp khi mắc viêm dạ dày cấp

Các biến chứng của viêm dạ dày cấp có thể bao gồm:

• Chảy máu hoặc ăn mòn bề mặt, hoặc loét niêm mạc dạ dày.
• Tắc nghẽn đường ra dạ dày do phù nề, hạn chế vận chuyển thức ăn từ dạ dày đến ruột non.
• Nôn mửa dẫn đến mất nước, có thể rối loạn điện giải hoặc suy thận.

Khi gặp các biến chứng của xuất huyết tiêu hóa, biểu hiện có thể gồm nôn ra máu, đi tiêu phân đen dính như bã cà phê, mệt mỏi, chóng mặt, vã mồ hôi.

Nếu không được điều trị, viêm dạ dày cấp tính có thể tiến triển thành viêm dạ dày mạn tính, có thể tiến triển đến viêm teo dạ dày mạn tính. Bên cạnh đó, có thể dẫn đến tình trạng loạn sản dạ dày hay ung thư dạ dày.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị nếu bạn gặp các triệu chứng của viêm dạ dày cấp. Đồng thời, nếu gặp các biểu hiện của biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, hãy đến ngay cơ sở y tế để được xử trí, tránh tình trạng mất máu cấp có thể dẫn đến các tình trạng nguy hiểm khác.

Nguyên nhân dẫn đến viêm dạ dày cấp

Nguyên nhân dẫn đến viêm dạ dày cấp bao gồm:

• Thuốc: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) ví dụ như aspirin, ibuprofen, naproxen. Các loại thuốc khác như cocain, sắt, colchicine, kayexalate, thuốc hóa trị liệu và thuốc miễn dịch trong điều trị ung thư. Các thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh Covid-19 như lopinavir-ritonavir liên quan đến viêm dạ dày cấp tính.
• Đồ uống có cồn mạnh: Như rượu whisky, rượu vodka và rượu gin.
• Nhiễm vi khuẩn: H.pylori là tác nhân thường xuyên gặp nhất trong viêm dạ dày cấp tính. Các tác nhân hiếm gặp hơn như H.heilmannii, streptococci, staphylococci, Proteus, Clostridium, E.coli, vi khuẩn lao, vi khuẩn giang mai.
• Nhiễm virus: Ví dụ như cytomegalovirus, Herpes.
• Nhiễm nấm: Như bệnh nấm candida, bệnh histoplasmosis, bệnh phycomycosis.
• Nhiễm ký sinh trùng: Ví dụ như bệnh Anisakiasis.
• Thiếu máu cục bộ: Tổn thương xảy ra do lượng máu cung cấp cho dạ dày giảm.
• Uống phải chất ăn mòn (thường là chất kiềm).
• Tăng ure máu.
• Phóng xạ.
• Các nguyên nhân khác như: Căng thẳng cấp tính (sốc), tiếp xúc bức xạ, dị ứng và ngộ độc thực phẩm, chấn thương trực tiếp. Sự trào ngược mật từ ruột non đến dạ dày có thể gây viêm dạ dày cấp.