Sỏi thận là một bệnh lý rất phổ biến, đặc biệt ở khu vực Đông Nam Á. Ngoài những nguyên nhân liên quan đến cấu trúc giải phẫu bất thường hoặc các bệnh lý nghiêm trọng, phần lớn các trường hợp có thể được phòng ngừa hoặc giảm nhẹ bằng cách thay đổi lối sống và thói quen ăn uống nhằm cải thiện sức khỏe hệ tiết niệu. Thay đổi những thói quen xấu từ sớm rất quan trọng để ngăn ngừa sỏi thận cũng như các biến chứng nghiêm trọng của đường tiết niệu do sỏi gây ra.
Sỏi thận hình thành từ sự kết tinh của các tinh thể vô cơ có trong nước tiểu. Triệu chứng thường gặp bao gồm đau, buồn nôn, nôn mửa, tiểu ra máu và sốt cao do nhiễm trùng thứ phát. Nguyên nhân gây ra sỏi thận rất phong phú, nhưng chủ yếu là do thói quen sinh hoạt không khoa học. Để giảm nguy cơ hình thành sỏi thận và các biến chứng nguy hiểm như viêm đường tiết niệu, viêm đài bể thận hay ứ nước, cần tránh 9 thói quen gây sỏi thận ít người biết như sau.
Nhịn tiểu
Thói quen nhịn tiểu sẽ làm tăng áp suất nước tiểu, dẫn đến nguy cơ mắc sỏi thận, tiểu không tự chủ và thậm chí có thể gây suy thận. Quá trình thải nước tiểu giúp loại bỏ lượng nước thải dư thừa và độc tố ra khỏi cơ thể. Nhịn tiểu làm cho độc tố tích tụ lâu hơn trong đường tiết niệu. Các chuyên gia tiết niệu khuyên rằng mọi người nên đi tiểu thường xuyên, khoảng 1-2 giờ/lần, để giảm áp lực lên bàng quang. Tránh nhịn tiểu quá lâu, đặc biệt là trên 3 giờ, để bảo vệ các cơ quan trong đường tiết niệu và giảm nguy cơ mắc sỏi thận.
Nhịn uống nước
Nước đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển chất dinh dưỡng và oxy đến các tế bào, cũng như chuyển hóa thức ăn thành năng lượng cho cơ thể hoạt động. Một chức năng quan trọng khác của nước là giúp thanh lọc giải độc mà cơ thể thải ra thông qua việc bài tiết nước tiểu. Vì vậy, để phòng tránh sỏi thận, cần cung cấp đủ nước nhằm làm loãng nước tiểu và hòa tan các muối khoáng. Nhu cầu nước trung bình cho mỗi người khoảng 40 ml/kg cân nặng. Tuy nhiên, lượng nước cần bổ sung có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ vận động, đặc thù công việc và môi trường sống. Khi cơ thể đủ nước, một dấu hiệu dễ nhận biết là nước tiểu sẽ trong và có màu vàng nhạt.
Để thoát nhiều mồ hôi
Xông hơi hoặc tập thể dục cường độ cao có thể mang lại cảm giác thoải mái và tốt cho hệ cơ xương khớp, nhưng thực tế lại có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận. Khi cơ thể đổ mồ hôi nhiều, tình trạng mất nước xảy ra, dẫn đến việc sản xuất nước tiểu giảm. Càng ra nhiều mồ hôi, lượng nước tiểu càng ít, tạo điều kiện cho các khoáng chất gây sỏi lắng đọng và kết tụ trong thận cũng như đường tiết niệu. Giải pháp tốt nhất để ngăn ngừa sỏi thận là uống đủ nước để tăng cường sản xuất nước tiểu. Ngoài ra, cần đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể, đặc biệt là khi tập thể dục hoặc tham gia các hoạt động khiến cơ thể đổ mồ hôi nhiều.
Ăn nhiều muối
Chế độ ăn chứa nhiều muối có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận. Khi muối trong nước tiểu quá cao, quá trình tái hấp thu canxi từ nước tiểu vào máu sẽ bị cản trở. Nồng độ canxi trong nước tiểu cao hơn càng làm tăng khả năng hình thành sỏi thận. Để giảm lượng muối tiêu thụ, nên hạn chế các thực phẩm đóng hộp, đồ ăn nhanh và các loại thực phẩm có chứa nhiều baking soda.
Loại canxi ra khỏi thực đơn
Sỏi canxi oxalat chiếm phần lớn trường hợp sỏi thận, vì vậy nhiều người đã loại bỏ thực phẩm giàu canxi khỏi chế độ ăn. Tuy nhiên, điều này có thể làm tăng nguy cơ loãng xương và dẫn đến sỏi thận. Để cung cấp canxi mà không gây lắng đọng, nên chọn sữa tách béo, phô mai, sữa chua ít béo và ăn thêm rau xanh như cải xoăn, rau bina. Kết hợp thực phẩm giàu oxalat trong bữa ăn cũng giúp giảm nguy cơ sỏi thận.
Ăn nhiều đạm động vật
Thực phẩm giàu đạm động vật thường có tính axit cao, làm tăng nồng độ axit trong nước tiểu. Môi trường nước tiểu axit có thể dẫn đến sự hình thành sỏi axit uric và canxi oxalat. Do đó, mọi người nên hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm giàu đạm động vật như thịt bò, thịt gia cầm và thịt lợn.
Tự ý bổ sung vitamin C
Việc bổ sung vitamin C (axit ascorbic) có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận, đặc biệt ở nam giới. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nội khoa JAMA cho thấy những người đàn ông dùng liều cao vitamin C có nguy cơ mắc sỏi thận gấp đôi so với người khác. Vitamin C tự nhiên từ thực phẩm thường an toàn hơn.
Uống nhiều vitamin D
Việc bổ sung vitamin D là cần thiết cho những người có mức vitamin D thấp hoặc thiếu canxi. Tuy nhiên, việc sử dụng quá liều vitamin D có thể gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Ngoài ra, các loại thuốc lợi tiểu cũng có thể dẫn đến việc nước tiểu được bài tiết nhiều hơn, tạo điều kiện cho sỏi thận hình thành. Nhiều trường hợp sử dụng thuốc không đúng cách còn có thể gây suy thận.
Uống trà, cà phê thay nước
Trà, cà phê và soda là những thức uống phổ biến, nhưng nhiều người lại không uống nước lọc vì nghĩ rằng đã cung cấp đủ nước cho cơ thể. Thói quen này không tốt cho sức khỏe và có thể dẫn đến sỏi thận. Trà chứa nhiều oxalat, trong khi cà phê chứa nhiều caffeine, cả hai đều là những chất dễ gây hình thành sỏi trong đường tiết niệu, đặc biệt khi sử dụng quá thường xuyên. Do đó, mọi người nên uống đủ nước mỗi ngày, chủ yếu là nước lọc và các loại nước tự nhiên như nước cam, nước chanh.
Hy vọng những thông tin trên có thể giúp ít cho bạn đọc nhận biết được 9 thói quen gây sỏi thận ít người biết. Như vậy, sỏi thận có thể xuất phát từ nhiều thói quen hàng ngày mà nhiều người thường không để ý. Việc hiểu rõ và nhận diện những thói quen này là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe thận. Bằng cách thay đổi lối sống và xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh sỏi thận.
Có thể bạn quan tâm
Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm
Dược sĩ chuyên khoa Dược lý - Dược lâm sàng. Tốt nghiệp 2 trường đại học Mở và Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có kinh nghiệm nghiên cứu về lĩnh vực sức khỏe, đạt được nhiều giải thưởng khoa học. Hiện là Dược sĩ chuyên môn phụ trách xây dựng nội dung và triển khai dự án đào tạo - Hội đồng chuyên môn tại Nhà thuốc Long Châu.