Bệnh nhân huyết áp cao có nên đi bộ không?

Huyết áp cao không chỉ là một căn bệnh phổ biến, mà còn là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra các bệnh tim mạch nguy hiểm. Đi bộ là hoạt động vận động giúp rèn luyện để cải thiện sức khỏe và kiểm soát huyết áp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu bệnh nhân huyết áp cao có nên đi bộ không và cách tận dụng điều này để cải thiện chất lượng cuộc sống và sức khỏe tim mạch.

Bệnh nhân huyết áp cao có nên đi bộ không?

Bệnh nhân cao huyết áp có thể thực hiện các hoạt động đi bộ một cách an toàn và hiệu quả, nhưng cần tuân thủ một số nguyên tắc và hạn chế cụ thể để đảm bảo sức khỏe và an toàn của mình. Dưới đây là một số lưu ý cho bệnh nhân huyết áp cao khi đi bộ:

Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện mới nào, đặc biệt là nếu bạn có tình trạng huyết áp cao, hãy thảo luận với bác sĩ của mình. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn và đưa ra khuyến nghị cụ thể về mức độ tập luyện và quy trình an toàn.

Tuân thủ chỉ số huyết áp: Bệnh nhân huyết áp cao nên đảm bảo kiểm tra chỉ số huyết áp của bạn và duy trì dưới ngưỡng an toàn theo khuyến nghị của bác sĩ. Điều này có nghĩa là huyết áp tâm thu nên ở mức an toàn (thường dưới 140 mmHg) và huyết áp tâm trương nên ở mức an toàn (thường dưới 90 mmHg).

Kiểm tra thường xuyên: Bệnh nhân huyết áp cao cần thường xuyên theo dõi huyết áp của họ và báo cáo cho bác sĩ về bất kỳ biến động nào. Điều này giúp đảm bảo rằng tập luyện không ảnh hưởng đến tình trạng huyết áp.

Điều chỉnh mức độ và thời gian: Bắt đầu với mức độ tập luyện nhẹ và tăng dần cường độ theo hướng dẫn của bác sĩ. Thời gian tập luyện cũng nên điều chỉnh phù hợp, thường từ 30 phút đến 60 phút mỗi ngày, tùy thuộc vào khả năng cá nhân và khuyến nghị của chuyên gia.

Môi trường tập luyện: Để giảm nguy cơ bị căng thẳng và tăng áp lực lên huyết áp, hãy chọn môi trường đi bộ có khí trời mát mẻ và thoải mái, tránh nắng nóng quá mức hoặc thời tiết lạnh đột ngột. Điều này giúp bạn duy trì sự thoải mái trong suốt buổi tập.

Giữ vận động và thư giãn: Trong quá trình đi bộ, hãy luôn hít thở sâu và tránh căng thẳng. Điều này giúp giảm cường độ áp lực tâm trương lên động mạch và bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Chú ý đến triệu chứng: Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng lạ hay không thoải mái nào, như đau ngực, thở khò khè, hoặc chói tai, hãy ngừng tập luyện ngay lập tức và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Nhớ rằng, tập luyện đều đặn có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và kiểm soát huyết áp. Tuy nhiên, việc thực hiện tập luyện phải an toàn và được hướng dẫn bởi bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Lợi ích của đi bộ với người cao huyết áp

Đi bộ là một hoạt động vận động có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm huyết áp, đặc biệt là ở những bệnh nhân cao huyết áp. Huyết áp cao có thể tạo áp lực lên tim và động mạch, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đau ngực, đau tim, suy tim hoặc đột quỵ.

Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA), chỉ số huyết áp từ 140/90 mmHg trở lên được xem là cao huyết áp. Các yếu tố nguy cơ gây cao huyết áp không thể kiểm soát bao gồm tiền sử gia đình (di truyền), tuổi tác, mắc các bệnh lý về thận, tiểu đường. Tuy nhiên, lối sống không lành mạnh như hút thuốc, ăn quá nhiều muối hoặc chất béo bão hòa có thể làm tăng huyết áp nhưng có thể cải thiện được.

Theo Angie Asche, nhà sáng lập trung tâm tư vấn dinh dưỡng Eleat Sports Nutrition, Mỹ, tất cả các loại hoạt động thể chất có thể có tác động tích cực đến sức khỏe tim mạch và giúp giảm huyết áp.

Nghiên cứu trên 65 người trưởng thành, được công bố trên tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Mỹ vào năm 2019, đã chỉ ra rằng người duy trì thói quen đi bộ trong vòng 3 phút sau mỗi 30 phút ngồi làm việc có sự thay đổi tích cực trong chỉ số huyết áp so với những người ngồi suốt thời gian. Một phân tích tổng hợp từ 73 nghiên cứu với 5.700 người mắc cao huyết áp, đăng trên tạp chí American Family Physician vào năm 2022, đã phát hiện ra rằng người tập đi bộ 150 phút mỗi tuần trong vòng 15 tuần có mức huyết áp giảm xuống đáng kể, là 4/2 mmHg.

Có thể thấy rằng mọi hình thức vận động đều có lợi cho sức khỏe tim mạch và giúp kiểm soát huyết áp. Đi bộ không chỉ giúp tăng sức bền và thể lực mà còn làm giảm huyết áp hiệu quả. Huyết áp của bạn phản ánh tình trạng sức khỏe tim mạch và sự tác động của đi bộ lên huyết áp sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn, mức huyết áp hiện tại và các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim khác. Gần 530 người có chỉ số huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên sau 6 tháng đi bộ đều đặn đã ghi nhận sự giảm đáng kể trong chỉ số huyết áp của họ. Nghiên cứu này, được công bố vào năm 2018 trên PubMed, thuộc Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia Mỹ (NCBI).

Tuy nhiên, ngoài hoạt động thể chất, các yếu tố khác như căng thẳng, chế độ ăn uống và thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến việc điều chỉnh huyết áp. Người có nguy cơ cao huyết áp nên theo dõi chỉ số huyết áp thường xuyên và điều chỉnh tần suất tập luyện mỗi 4 tuần để đảm bảo hiệu quả tốt nhất.

Xem thêm: Tốc độ đi bộ trung bình bao nhiêu là phù hợp?

Những ai không nên đi bộ thể dục?

Mặc dù đi bộ là một hoạt động tập thể dục phổ biến và có lợi cho sức khỏe của hầu hết mọi người, nhưng cũng có một số trường hợp người không nên thực hiện hoặc cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu:

• Những người có bất kỳ vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nào, chẳng hạn như bệnh tim, đột quỵ, suy tim, hoặc các bệnh lý đặc biệt khác.
• Người có triệu chứng bất thường như đau ngực, khó thở, buồn nôn, hoặc chói mắt trong quá trình đi bộ.
• Người có chấn thương hoặc phục hồi sau phẫu thuật.
• Việc đi bộ thường là một hoạt động tập thể dục an toàn trong thời kỳ mang thai, nhưng cần điều chỉnh tùy theo từng giai đoạn của thai kỳ.
• Người giãn tĩnh mạch, tắc động mạch máu.
• Bệnh nhân tiểu đường, vấn đề về xương khớp, bệnh ngoài da, hoặc các bệnh truyền nhiễm.

Nhớ rằng, việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu hoặc thay đổi chương trình tập luyện là quan trọng để đảm bảo an toàn và phù hợp cho sức khỏe của bạn. Bác sĩ có thể đưa ra khuyến nghị và chỉ dẫn cụ thể cho từng trường hợp cá nhân.

Mẹo đi bộ giúp giảm huyết áp

Theo Prevention, một nghiên cứu của Đại học bang Arizona (Mỹ) đã chỉ ra rằng việc đi bộ mỗi lần trong khoảng 10 phút và lặp lại ba lần trong một ngày có thể là cách hiệu quả hơn để kiểm soát huyết áp so với việc đi bộ liên tục trong vòng 30 phút. Nghiên cứu này cho thấy rằng những bài tập đi bộ ngắn không chỉ giúp giảm huyết áp tâm thu của người bệnh vào ban ngày và buổi tối (tương tự nhóm đi bộ 30 phút) mà còn giúp duy trì trạng thái giảm huyết áp vào sáng hôm sau.

Tiến sĩ Glenn Gaesse đề xuất rằng để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên đi bộ với tốc độ nhanh. Bạn có thể thực hiện các buổi đi bộ vào buổi sáng trước khi đi làm, trong giờ nghỉ trưa, hoặc sau bữa tối.

Ngoài việc tập thể dục, để kiểm soát huyết áp, người bệnh cần tuân thủ các nguyên tắc về chế độ ăn uống, bao gồm giảm ăn muối (dưới 5 gram muối mỗi ngày), tăng cường tiêu thụ rau xanh và hoa quả tươi, hạn chế thức ăn chứa nhiều cholesterol và axít béo no, đảm bảo đủ kali và các yếu tố vi lượng. Đồng thời, duy trì cân nặng ở mức lý tưởng với chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 18,5 đến 22,9, cố gắng duy trì vòng bụng dưới 90 cm ở nam và dưới 80 cm ở nữ, và tích cực giảm cân nếu có thừa cân. Ngoài ra, người bệnh nên hạn chế tiêu thụ rượu và bia, ngừng hút thuốc lá hoặc thuốc láo hoàn toàn, tránh căng thẳng và lo âu, tập trung vào thư giãn và nghỉ ngơi hợp lý, và tránh tiếp xúc với nhiệt độ thấp đột ngột.

Xem thêm: Đi bộ trên máy có giảm mỡ bụng không?