Bệnh phình đa giáp hạt và những điều cần biết

Phình đa giáp hạt (hay bướu giáp đa nhân) là tình trạng tuyến giáp có kích thước lớn hơn bình thường với nhiều nhân giáp. Nguyên nhân dẫn đến phình đa giáp hạt là gì? Làm thế nào để phát hiện và xử lý tình trạng bướu giáp đa nhân? Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé! 

Bệnh phình đa giáp hạt là gì?

Nhân giáp là một dạng nhân cứng, do tế bào mô tuyến giáp tăng sinh quá mức hình thành và mô này khác với các mô tuyến giáp thông thường khác. Mặc dù trong một thời gian, thuật ngữ phình đa giáp hạt từng gây nhiều tranh cãi bởi một số trường hợp tuyến giáp có nhiều nhân nhưng kích thước không lớn, thì chỉ có thể gọi là đa nhân giáp thay vì phình giáp đa hạt. 

Phình tuyến giáp đa hạt có thể làm tăng cường hoặc suy giảm chức năng tuyến giáp, gây nên các triệu chứng suy giáp hoặc cường giáp toàn thân. Trường hợp bướu đa nhân gây cường giáp còn được gọi là phình giáp đa hạt độc hoặc bệnh plummer.

Nguyên nhân bệnh học phình tuyến giáp đa hạt 

Phình tuyến giáp đa hạt đa phần xuất phát từ tình trạng phình tuyến giáp đơn thuần (tức là tuyến giáp phát triển to mà không có sự xuất hiện của nhân giáp). Tuy nhiên, một số tình trạng bất thường khác cũng có nguy cơ phát triển thành phình giáp đa hạt, chẳng hạn như: 

• Chế độ ăn thiếu iod: Thiếu iod không chỉ là nguyên nhân dẫn đến bướu giáp đa nhân mà còn là nguyên nhân của nhiều vấn đề tuyến giáp khác. Bởi iod liên quan mật thiết đến hoạt động tổng hợp hormon của tuyến giáp. 
• Bệnh basedow: Đây là bệnh lý rối loạn hệ miễn dịch của cơ thể, khiến cơ thể sản sinh ra kháng thể có chức năng tương tự hormone cường giáp TSH. Hormone này sẽ “bắt ép” tuyến giáp tăng hoạt, tăng sinh hormone T3 và T4 dẫn đến bướu đa nhân. 
• Nang giáp: Nang giáp là một loại u nang lành tính, không nguy hiểm và chiếm khoảng 20% nguyên nhân gây phình giáp đa hạt. Dù không phải khối u ác tính nhưng bạn cần thăm khám định kỳ để theo dõi tốc độ và mức độ tăng trưởng của các nang giáp này. 
• Mô giáp phát triển chậm hoặc nhanh quá mức cũng có nguy cơ phát triển thành phình giáp đa hạt. 

Đa số các trường hợp phình giáp đa hạt đều là lành tính, chỉ một phần nhỏ (chiếm khoảng dưới 5%) bệnh nhân phình đa giáp hạt có nguy cơ phát triển khối u ác tính.

Phương pháp chẩn đoán bệnh phình tuyến giáp đa hạt 

Để kiểm tra xem bệnh nhân có mắc phải bệnh phình giáp đa hạt hay không, bác sĩ thường chỉ định thực hiện một số xét nghiệm như: 

• Xét nghiệm máu để kiểm tra hoạt động của tuyến giáp thông qua nồng độ hormon giáp trong máu. 
• Chụp X-quang để ứng dụng tia X đánh giá hình dạng, có hoặc không có sự chèn ép của các nhân giáp khiến bệnh nhân khó thở, đau nhức,...
• Xạ hình tuyến giáp giúp đánh giá các mô tuyến giáp tăng sinh ở dạng ác tính hay lành tính. 
• Siêu âm giáp là một kỹ thuật quan trọng trong chẩn đoán nhân giáp, giúp bác sĩ xác định hình dạng và đặc tính của nhân giáp, xác định được nhân giáp ác tính hay lành tính.

Nhân giáp lành tính có hình dạng xốp hoặc tổ ong, có viền halo giảm âm xung quanh, tăng âm đồng nhất. Kết quả trên siêu âm doppler ghi nhận các mạch ngoại vi, có thể có hình ảnh tăng tưới máu ở các hạt giáp (chủ yếu là hạt tăng hoạt). 

Trường hợp nhân giáp ác tính thường có biểu hiện nốt đặc rất giảm âm, có sự hiện diện vi vôi hóa trong các nốt. Hạt giáp có trục dọc, quan sát thấy chiều cao lớn hơn chiều rộng mặt cắt. Nhân giáp có biểu hiện tổn thương lan rộng ra ngoài bờ tuyến giáp, di căn hạch cổ. 

Phương pháp điều trị bệnh phình tuyến giáp đa hạt 

Phương pháp điều trị phình giáp đa hạt phụ thuộc vào tính chất của các hạt giáp đó: lành tính hay ác tính, cường giáp hay suy giáp,...

Đối với các hạt giáp lành tính 

Thông thường đối với các trường hợp hạt giáp được xác định lành tính, bác sĩ thường chỉ định: 

Thận trọng và theo dõi thêm: Mặc dù được xác định là các nốt lành tính không có tính nguy hiểm cao nhưng bệnh nhân vẫn cần tuân thủ lịch tái khám, xét nghiệm, thăm khám và siêu âm của bác sĩ, để theo sát tiến độ phát triển của các nhân giáp và có bước xử trí kịp thời. 

Liệu pháp hormone tuyến giáp: Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy tuyến giáp suy giảm hoạt động, khiến cơ thể không đủ hormon giáp thì bác sĩ cũng có thể chỉ định cho bệnh nhân dùng liệu pháp hormon thay thế.

Phẫu thuật: Thường chỉ được chỉ định khi các nốt giáp lành tính quá lớn và gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và thẩm mỹ của bệnh nhân. 

Đốt sóng cao tần nhân giáp (RFA): Là phương pháp dùng để loại bỏ nhân giáp mà không cần phẫu thuật. 

Đối với các hạt giáp có tính cường giáp 

Nếu các nhân giáp có xu hướng gây tăng cường hoạt động của tuyến giáp, khiến hormon tuyến giáp tăng sinh dữ dội. Bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị như sau: 

Phóng xạ iod: Ở dạng phóng xạ iod viên nang hoặc lỏng, được tuyến giáp hấp thu. Từ đó làm co nhân giáp, giúp điều hòa lại nồng độ hormone tuyến giáp trong vòng 2 - 3 tháng sau khi sử dụng. 

Thuốc kháng giáp: Thuốc kháng giáp mà điển hình là methimazole có thể được chỉ định để làm giảm các triệu chứng của cường giáp. Tuy nhiên, thuốc kháng giáp thường kèm theo một số tác dụng phụ như phát ban, ngứa, sốt hay đau nhức cơ, khớp…đặc biệt là có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan. Do đó, chỉ dùng thuốc kháng giáp theo chỉ dẫn của bác sĩ và không kéo dài quá 18 tháng. 

Phẫu thuật: Là lựa chọn điều trị phình giáp đa hạt gây cường giáp nếu thuốc kháng hoặc phóng xạ iod không có hiệu quả. 

Đối với hạt giáp ác tính 

Khi sinh thiết mô cho kết quả nhân giáp là nhân giáp ác tính, phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp có thể được chỉ định để loại bỏ tế bào ung thư. Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần duy trì sử dụng hormone levothyroxine suốt đời, thay thế cho hormone tuyến giáp trong hoạt động của cơ thể. 

Ngoài ra, tiêm cồn vào nhân giáp cũng là một lựa chọn điều trị dành cho các tế bào ung thư nhỏ. Thủ thuật này là cách tiêm một lượng nhỏ cồn vào tế bào nhân giáp ác tính để loại bỏ chúng, chia theo từng đợt điều trị nhỏ. 

Trên đây là toàn bộ những thông tin bạn cần biết về tình trạng phình giáp đa hạt. Hy vọng đây là những thông tin hữu ích với bạn!

Quỳnh Vi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp