Bị ngã chùn cột sống: Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị hiệu quả

Cột sống đóng vai trò như “trụ cột” quan trọng của cơ thể, giúp duy trì tư thế, hỗ trợ chuyển động và bảo vệ hệ thần kinh trung ương. Tuy nhiên, trong cuộc sống có nhiều tình huống dẫn đến bị ngã chùn cột sống. Dù tình trạng nhẹ hay nặng, nó đều có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng vận động, gây đau mãn tính hoặc thậm chí dẫn đến tàn tật. Tìm hiểu về triệu chứng, cách xử lý chấn thương, cách điều trị phù hợp sẽ giúp bảo vệ cột sống và tránh các biến chứng lâu dài.

Chùn cột sống là gì? Nguyên nhân phổ biến

Chùn cột sống là thuật ngữ không phổ biến trong y khoa chính thống. Nhưng chúng ta có thể hiểu đây là tình trạng đốt sống bị biến dạng, lún hoặc xẹp đốt sống. Người cao tuổi, người mắc bệnh lý về xương khớp, người thường xuyên lao động nặng hoặc chơi thể thao cường độ cao, người có tiền sử chấn thương cột sống,… là những đối tượng có nguy cơ cao bị chùn cột sống.

Các nguyên nhân gây chùn cột sống thường gặp nhất bao gồm:

• Chùn đốt sống do chấn thương: Loại này xảy ra do tác động mạnh lên cột sống. Chẳng hạn như tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc bị ngã chùn cột sống.
• Chùn đốt sống do loãng xương: Loại này xảy ra khi mật độ xương giảm, làm cho xương trở nên yếu và dễ bị tổn thương. Loãng xương là một bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh.
• Chùn đốt sống do ung thư di căn: Loại này xảy ra khi các tế bào ung thư từ các cơ quan khác di chuyển đến cột sống và phá hủy cấu trúc xương.

Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết bị ngã chùn cột sống

Việc nhận biết sớm các triệu chứng sẽ giúp chẩn đoán bệnh chính xác và có biện pháp can thiệp kịp thời. Một số triệu chứng thường gặp ở người chùn cột sống sau khi bị ngã như:

• Đau lưng dữ dội, đột ngột xuất hiện ngay sau khi ngã. Cơn đau thường khu trú tại vùng cột sống bị tổn thương, có thể tăng lên khi vận động, đứng lên hoặc ngồi xuống.
• Người bệnh cảm thấy khó khăn khi cúi, ngửa hoặc xoay người. Vận động cột sống bị hạn chế do đau.
• Trong trường hợp nghiêm trọng, cột sống có thể bị biến dạng, gù lưng hoặc vẹo cột sống.
• Nếu có tổn thương thần kinh, người bệnh có thể cảm thấy tê bì, yếu hoặc mất cảm giác ở chân, tay.

Các triệu chứng của chùn cột sống do bị ngã có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương. Nếu bạn bị ngã và có các triệu chứng nghi ngờ chùn cột sống, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

Chẩn đoán bị ngã chùn cột sống

Để có thể chẩn đoán chính xác người bệnh có bị chùn cột sống sau khi ngã hay không, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh như:

• Chụp X-quang cột sống: Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh cơ bản, giúp phát hiện các đốt sống bị xẹp, lún hoặc biến dạng.
• Chụp CT scan hoặc MRI: CT scan và MRI cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cột sống, giúp đánh giá mức độ tổn thương, phát hiện các tổn thương thần kinh và các bệnh lý khác kèm theo.
• Đo mật độ xương: Đo mật độ xương giúp đánh giá tình trạng loãng xương. Có thể đây cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ chùn cột sống do bị ngã.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể được chỉ định để tìm kiếm các dấu hiệu của ung thư nếu nghi ngờ chùn cột sống do ung thư di căn.

Điều trị và phục hồi chức năng sau khi bị ngã chùn cột sống

Sau khi được chẩn đoán chùn cột sống, bệnh nhân cần được điều trị và phục hồi chức năng càng sớm càng tốt. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp.

Điều trị bảo tồn bằng thuốc

Trong giai đoạn đầu, người bệnh cần nghỉ ngơi đầy đủ, hạn chế vận động mạnh để giảm đau và tránh làm tổn thương thêm cột sống. Bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc giảm đau, chống viêm không steroid (NSAIDs) hoặc thuốc giảm đau opioid để giúp giảm đau và viêm.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi chức năng sau chùn cột sống. Các bài tập vật lý trị liệu giúp tăng cường sức mạnh cơ lưng, cải thiện tư thế và giảm đau. Ngoài ra, người bệnh cũng được tư vấn đeo đai hỗ trợ cột sống. Dụng cụ này giúp bệnh nhân giảm đau và ổn định cột sống trong quá trình điều trị.

Điều trị phẫu thuật khi bị ngã chùn cột sống

Trong một số trường hợp nghiêm trọng hoặc có tổn thương thần kinh, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Phẫu thuật tạo hình đốt sống (kyphoplasty, vertebroplasty) là các phương pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Các phương pháp này giúp phục hồi hình dạng và chức năng của đốt sống bị xẹp. Nếu có tổn thương thần kinh, bác sĩ có thể phẫu thuật để giải ép các dây thần kinh bị chèn ép.

Phục hồi chức năng

Phục hồi chức năng giúp người bệnh phục hồi khả năng vận động và trở lại cuộc sống bình thường. Sau phẫu thuật, người bệnh cần tập luyện phục hồi chức năng theo hướng dẫn của bác sĩ và chuyên gia vật lý trị liệu. Duy trì lối sống lành mạnh với việc tập thể dục thường xuyên, ăn uống đủ chất và tránh các hoạt động gây hại cho cột sống,… cũng rất cần thiết. Lối sống lành mạnh giúp ngăn ngừa tái phát và duy trì sức khỏe cột sống.

Phòng ngừa bị ngã chùn cột sống

Chùn cột sống có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Việc chủ động phòng ngừa bị ngã chùn cột sống là vô cùng cần thiết, nhất là với những người có nguy cơ cao. Dưới đây là những biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ chùn cột sống:

• Loãng xương khiến xương yếu hơn làm tăng nguy cơ bị chùn cột sống khi ngã. Vì vậy, chúng ta cần phòng ngừa loãng xương thông qua: Chế độ ăn giàu canxi và vitamin D, tập thể dục đều đặn để tăng cường mật độ xương và sức mạnh cơ bắp, tránh hút thuốc và hạn chế rượu bia,…
• Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta cũng cần tránh hoặc hạn chế tham gia các hoạt động thể thao có tính đối kháng cao, ông việc có nguy cơ cao bị té ngã hoặc va chạm mạnh. Khi tham gia giao thông hoặc lao động, hãy sử dụng đồ bảo hộ như mũ bảo hiểm, đai an toàn để giảm thiểu nguy cơ chấn thương.
• Môi trường sống và làm việc an toàn cũng góp phần vào việc phòng ngừa té ngã. Bạn có thể sắp xếp đồ đạc trong nhà và nơi làm việc gọn gàng, tránh để đồ vật lung tung gây vướng víu. Trong các không gian cần bố trí ánh sáng đầy đủ, nhất là khu vực cầu thang. Các gia đình có người cao tuổi, người khuyết tật nên lắp đặt tay vịn ở cầu thang, nhà tắm để họ di chuyển an toàn.

Bị ngã chùn cột sống có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu như đau nhức, khó cử động hoặc tê liệt giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Nếu nghi ngờ bị chùn cột sống, bạn cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị bằng phương pháp phù hợp.