Xẹp đốt sống là gì? Những vấn đề cần biết về xẹp đốt sống

Xẹp đốt sống là gì?

Xẹp đốt sống là một tình trạng nghiêm trọng có liên quan chặt chẽ đến tuổi tác. Xẹp đốt sống có tác động đáng kể đến chất lượng cuộc sống nói chung và tuổi thọ của bệnh nhân. Xẹp đốt sống ở người lớn tuổi xảy ra khá thường xuyên và thường liên quan đến chứng loãng xương. Hậu quả là người bệnh có thể bị đau lưng trầm trọng và giảm chất lượng cuộc sống, hạn chế các hoạt động sinh hoạt hằng ngày,...

Nguyên nhân gây xẹp đốt sống rất đa dạng bao gồm cả tình trạng lành tính và ác tính. Hầu hết các trường hợp xẹp đốt sống có thể kèm gãy xương và hầu hết đều có nguồn gốc lành tính (do chấn thương nhẹ ở bệnh nhân loãng xương hoặc nhuyễn xương).

Tổ chức Loãng xương Quốc tế ước tính rằng ở độ tuổi 65 thì có khoảng 1% phụ nữ và 0,5% nam giới sẽ bị hội chứng chèn ép rễ cấp tính và gãy xẹp xương cột sống do loãng xương. Chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp sẽ làm giảm tỷ lệ xảy ra gãy xương tái phát và các di chứng khác. Ít gặp hơn là xẹp xương cột sống do bệnh lý ung thư căn xương. Cột sống ngực và cột sống thắt lưng là vị trí di căn xương thường gặp nhất. Điều cần thiết là phải phân biệt xẹp đốt sống lành tính với xẹp đốt sống ác tính vì phương pháp điều trị và tiên lượng rất khác nhau tùy thuộc nguyên nhân gây nên triệu chứng xẹp đốt sống.

Những triệu chứng của xẹp đốt sống

Một bệnh nhân bị xẹp đốt sống có thể không có triệu chứng nào đến lúc tình trạng xẹp cột sống đã rất nặng nề. Xẹp đốt sống có thể biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Gù lưng;
• Giảm chiều cao;
• Đau lưng lan chân;
• Đau tại vùng cột sống lưng;
• Rối loạn cảm giác từ lưng lan xuống tay, chân;
• Giảm khả năng vận động vùng cột sống thắt lưng.

Hầu hết các đốt sống bị xẹp xảy ra ở điểm nối giữa phần ngực dưới và phần thắt lưng trên được gọi là điểm nối giữa ngực và thắt lưng gây ra đau lưng tại vùng này. Nếu một người bệnh bị xẹp đốt sống có chèn ép rễ, dây thần kinh có thể có triệu chứng đau, tê lan xuống chân thậm chí yếu và cũng có thể gặp khó khăn khi đi tiểu hoặc đại tiện.

Tác động của xẹp đốt sống đối với sức khỏe

Xẹp đốt sống có thể có triệu chứng hoặc không có triệu chứng nào. Trong một số trường hợp xẹp đốt sống gây chèn ép rễ và/hoặc tổn thương các cấu trúc xung quanh gây khó chịu, mất ngủ, hạn chế trong sinh hoạt,...

Biến chứng có thể gặp xẹp đốt sống

Đôi khi xẹp đốt sống chẩn đoán muộn có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng do không được điều trị kịp thời như gãy xương, mất khả năng vận động hoàn toàn,... Gãy xương cột sống do loãng xương thường xảy ra khi làm một việc gì đó gây ra chấn thương vùng cột sống mặc dù chấn thương đó tương đối nhỏ cho cột sống, chẳng hạn như mở cửa sổ, ngã nhẹ hoặc vặn người,... Các trường hợp loãng xương nặng thậm chí có thể dẫn đến gãy xương đốt sống khi thực hiện các hoạt động thường ngày mà bình thường không gây ra bất kỳ chấn thương nào chẳng hạn như hắt hơi, ho hoặc lật người trên giường.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có bất kỳ triệu chứng khó chịu nào kể trên hay bất kỳ triệu chứng mới xuất hiện ở vùng lưng, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Nguyên nhân gây xẹp đốt sống

Một số nguyên nhân gây xẹp đốt sống là:

Loãng xương

Thông thường loãng xương là một tình trạng lành tính cho thấy sự giảm mật độ xương nói chung, và có xu hướng gây xẹp đốt sống ở phần thấp của cột sống ngực. Xẹp đốt sống do loãng xương là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi (trên 60 tuổi) đặc biệt là phụ nữ. Nguyên nhân chính là do xương đốt sống mỏng, xốp, giòn do loãng xương khiến chúng dễ xẹp lún bởi trọng lượng của cơ thể tác động lên vùng cột sống. Nguyên nhân gây loãng xương có nhiều yếu tố bao gồm tuổi tác, giới tính, dinh dưỡng, sinh hoạt hàng ngày, bệnh mãn tính, thiếu canxi và vitamin D.

Thoái hóa

Một thủ phạm khá phổ biến gây xẹp đốt sống ở cột sống là thoái hóa cột sống. Tình trạng thoái hóa khớp rất phổ biến ở người cao tuổi và ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của họ. Cụ thể, thoái hóa khớp nói chung và thoái hóa cột sống nói riêng làm xương yếu đi do sự tổn thương xương trong quá trình viêm. Điều này có nghĩa là xương cột sống yếu hơn và dễ bị gãy hơn khiến các xương đốt sống của cột sống dễ bị xẹp hay gãy khi té ngã hoặc chấn thương trong các hoạt động hàng ngày. Xẹp đốt sống cột cũng có thể do những nguyên nhân khác như chấn thương, u,…

Chấn thương

Xẹp đốt sống muộn sau chấn thương còn được gọi là bệnh Kummell. Bệnh này được phát hiện khi cột sống đã gù nhiều do xẹp đốt sống, đau tại chỗ và đau lan theo rễ thần kinh khi có tổn thương thần kinh kèm theo. Bệnh Kummell (KD) được xác định do sự hoại tử vô mạch của thân đốt sống xảy ra chậm sau chấn thương nhẹ vùng cột sống. Những bệnh nhân này cần được điều trị tích cực khi phát hiện bệnh vì khi chứng gù cột sống đã ở mức độ nặng thì bệnh mới được phát hiện.

U

Một số loại ung thư cũng có thể ảnh hưởng đến các đốt sống ở cột sống đến mức có thể làm xẹp hay gãy xương. Không có gì lạ khi ung thư di căn bắt đầu ở một bộ phận khác của cơ thể và lan đến xương ở cột sống. Ung thư hoặc đa u tủy là những nguyên nhân cần được nghĩ đến ở những bệnh nhân có kèm tăng canxi máu, thiếu máu, sụt cân không chủ ý hoặc protein niệu kéo dài mà không rõ nguyên nhân