Biến chứng tiểu đường gây loét da nguy hiểm như thế nào?

Bệnh tiểu đường là một bệnh mãn tính đặc trưng bởi lượng glucose trong máu quá cao, có thể gây tổn thương nhiều cơ quan bao gồm cả da. Tìm hiểu thêm về bệnh tiểu đường và các biến chứng gây loét da trong bài viết dưới đây để có cách phòng ngừa tốt nhất.

Bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường gây ra sự gia tăng bất thường của lượng đường trong máu, có liên quan đến rối loạn chức năng tuyến tụy. Khi đói bụng, lượng đường trong máu bình thường khoảng 0.7 đến 1.1 g/L. Bệnh tiểu đường được chẩn đoán khi lượng đường trong máu lớn hơn hoặc bằng 1.26 g/L. 

Lượng đường trong máu được kiểm soát bởi insulin, một loại hormone do tuyến tụy tiết ra. Trong quá trình tiêu hóa, glucose đi vào máu và insulin sẽ mở "ổ khóa" của tế bào để glucose đi vào và chuyển hóa thành năng lượng. Bệnh nhân tiểu đường không thể hấp thụ glucose vào tế bào do thiếu insulin khi tuyến tụy bị suy kiệt (Bệnh tiểu đường loại 1) hoặc giảm hiệu quả của insulin (Bệnh tiểu đường loại 2) hoặc cả hai. Sau vài năm có thể xảy ra những biến chứng nặng nề như suy thận, mất thị lực và lở loét ở chân.

Bệnh tiểu đường xảy ra do gia tăng bất thường của lượng đường trong máu

Nguyên nhân biến chứng tiểu đường gây loét da

Vết loét da do bệnh tiểu đường thường gặp nhất là ở bàn chân. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này:

Lưu thông máu kém

Máu lưu thông kém là một dạng bệnh về mạch máu. Trong trường hợp này, máu không thể chảy đến chân một cách bình thường để nuôi dưỡng các tế bào và mô. Kết quả là, da ở khu vực này trở nên yếu đi và hình thành các mảng chai sần và dễ bị tổn thương. Nếu bị trầy xước hoặc có vết thương hở, lượng máu lưu thông không đủ làm chậm quá trình phục hồi.

Tổn thương dây thần kinh ngoại biên

Tổn thương dây thần kinh là một biến chứng lâu dài có thể làm mất cảm giác ở chân. Ở giai đoạn đầu, dây thần kinh bị tổn thương gây ngứa ran và đau. Sau đó, tổn thương dây thần kinh làm giảm độ nhạy cảm với cơn đau. Do đó, người bệnh vô tình bỏ qua vết thương ở chân. Nhiều bệnh nhân không quan tâm đến vết loét ở chân cho đến khi vết thương lan rộng và trở nên khó hồi phục. 

Đường huyết quá cao

Đường huyết cao trên ngưỡng bình thường kéo theo nhiều nguy cơ gây loét da:

• Tổn thương dễ nhiễm trùng, mưng mủ. Bệnh tiến triển nhanh chóng;
• Tổn thương cần nhiều thời gian để phục hồi;
• Bệnh nhân dễ bị các biến chứng khác của bệnh tiểu đường như biến chứng mạch máu ngoại biên, biến chứng mắt. Vì vậy việc kiểm soát đường huyết đối với người bệnh tiểu đường là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng, trong đó có lở loét da.

Biến chứng tiểu đường gây loét da

Da khô, nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm, ngứa, nổi mụn nước hoặc loét da là những tình trạng da do biến chứng của bệnh tiểu đường gây ra. Loét da do tiểu đường là một tổn thương ảnh hưởng đến da, mô dưới da và mô xương do thay đổi lưu lượng máu đến các mô. Những người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao phát triển biến chứng này do các yếu tố sau: 

• Kiểm soát lượng đường trong máu kém;
• Tăng đường huyết liên tục;
• Xuất hiện các biến chứng khác liên quan đến bệnh tiểu đường như bệnh võng mạc, bệnh thận và bệnh thần kinh;
• Biến dạng chân;
• Loét hoặc cắt cụt chi trước đó.

Tổn thương này có nguồn gốc từ thần kinh và ảnh hưởng đến phần dưới cơ thể, đặc biệt là bàn chân. Các vết loét do tiểu đường thường xuất hiện ở bàn chân, đầu ngón tay, gót chân hoặc mắt cá chân và các bộ phận khác của chân. Sự tồn tại dai dẳng của vết loét do tiểu đường, đặc biệt là khi ảnh hưởng đến bàn chân rất nguy hiểm vì có thể dẫn đến nhiễm trùng và gây hoại tử. 

Biến chứng tiểu đường gây loét da nếu không xử lý kịp thời sẽ gây hoại tử

Cần làm gì khi xuất hiện biến chứng tiểu đường gây loét da

Thường xuyên thực hiện tất cả các cuộc kiểm tra theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa là bước đầu tiên để giảm nguy cơ phát triển các biến chứng tiểu đường gây loét da và nhiễm trùng có thể xảy ra. Nếu bạn cảm thấy đau nhức, bác sĩ sẽ kê thuốc giảm đau, kháng sinh để tránh nhiễm trùng. Trong trường hợp xấu nhất, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật xâm lấn, cắt bỏ phần bị nhiễm trùng. Điều trị biến chứng tiểu đường gây loét da cũng khác nhau và phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của biến chứng. Đến bệnh viện để được lên kế hoạch điều trị phù hợp với vùng tổn thương giúp loại bỏ tận gốc nguyên nhân gây ra vết loét.

Cách chăm sóc và ngăn ngừa biến chứng tiểu đường gây loét da

Bàn chân của bệnh nhân tiểu đường cần được chăm sóc thường xuyên để phát hiện những vết nhiễm trùng nhỏ nhất.

Chăm sóc da

Khi chăm sóc da chú ý không sử dụng các sản phẩm kích ứng gây dị ứng. Sử dụng sữa tắm, kem dưỡng lành tính, tự nhiên để dưỡng ẩm da khô.

Người bị tiểu đường khi có vết thương phải sơ cứu kịp thời nếu không vết thương rất khó lành

Lối sống lành mạnh

Để cải thiện lưu lượng máu đến các chi dưới, nên vận động các ngón chân và mắt cá chân nhiều lần trong ngày.

Không hút thuốc lá khi mắc bệnh tiểu đường. Điều này làm tăng nguy cơ vôi hóa các động mạch ở chi dưới, có thể dẫn đến viêm động mạch với hậu quả có thể là cắt cụt ngón chân.

Hoạt động thể chất thường xuyên 30 phút mỗi ngày giúp ổn định lượng đường trong máu, làm giảm nguy cơ biến chứng. Ngoài ra, cần hạn chế căng thẳng, vì căng thẳng làm tăng nồng độ cortisol trong máu và làm bệnh tiểu đường trở nên trầm trọng hơn.

Chế độ ăn uống

Ăn một chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả, giảm chất béo bão hòa và tăng lượng axit béo omega - 3. Các loại thực phẩm như thức ăn nhanh, chế biến sẵn cần loại bỏ khỏi chế độ ăn của bệnh nhân tiểu đường. Ưu tiên thức ăn chứa đường phức hợp như đậu lăng, bánh mì nguyên cám, gạo lứt,... Tránh các loại đường đơn giản trong bánh kẹo ngọt, nước ngọt, nước trái cây đóng hộp. 

Trên đây là những thông tin cơ bản về biến chứng tiểu đường gây loét da, giải pháp và cách chăm sóc bệnh nhân tiểu đường để tránh những biến chứng nguy hiểm. Người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ điều trị, đồng thời điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện, thường xuyên thăm khám và kiểm tra đường huyết.

Cao Hiếu

Nguồn tham khảo: Medlatec