Các biến chứng thường gặp của viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa là một tình trạng bệnh lý phổ biến có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm ruột thừa có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng của bệnh nhân.

Ruột thừa là gì?

Ruột thừa là một phần của hệ tiêu hóa, có chiều dài dao động từ 3 đến 13 cm. Đây là một cấu trúc nhỏ nằm ở đầu manh tràng, nơi nó bị thoái hóa và kết nối với ruột già, cách khoảng 2 - 3 cm từ dưới góc hồi manh tràng - khoảng không gian giữa manh tràng và hồi tràng của ruột non. Ruột thừa nằm tại điểm giao của ba dải cơ dọc trên ruột già, được xác định bằng đoạn thẳng nối giữa gai chậu trước trên và rốn, chia thành 1/3 ngoài và 2/3 trong.

Mặc dù thường bị coi là một cơ quan dư thừa, nhưng một số nghiên cứu cho thấy ruột thừa có vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa. Trong hệ thống ống tiêu hóa, ruột thừa là nơi cư trú của các vi khuẩn có lợi, đóng góp vào quá trình lên men thức ăn và tổng hợp vitamin. Theo quan sát, số lượng vi khuẩn này giảm dần từ ruột thừa trở đi, chứng tỏ sự quan trọng của nó trong việc duy trì sức khỏe tiêu hóa.

Ruột thừa hoạt động như một nguồn dự trữ vi khuẩn có ích cho cơ thể. Đặc biệt, trong những trường hợp tiêu chảy nặng hoặc khi sử dụng kháng sinh, khi mà số lượng vi khuẩn có lợi trong ruột bị suy giảm, sự “tiếp viện” từ ruột thừa trở nên cực kỳ cần thiết để khôi phục hệ vi sinh đường ruột, ngăn chặn sự xâm nhập của các vi khuẩn có hại. Ngoài ra, thành của ruột thừa chứa mô bạch huyết, góp phần vào hệ miễn dịch của cơ thể, sản sinh ra các kháng thể cần thiết để bảo vệ sức khỏe.

Vì vậy, việc hiểu rõ về viêm ruột thừa không chỉ giúp nhận thức được nguy cơ mà còn nhấn mạnh vai trò thiết yếu của ruột thừa trong hệ tiêu hóa và sức khỏe tổng thể.

Viêm ruột thừa là gì?

Viêm ruột thừa là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại ruột thừa, thường do sự tắc nghẽn ở lỗ thông giữa ruột thừa và manh tràng. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự tích tụ quá mức chất nhầy hoặc phân từ manh tràng xâm nhập vào lòng ruột thừa.

Khi chất nhầy và phân này tích tụ lâu ngày, chúng sẽ trở nên cứng và tạo thành “sỏi phân” những khối phân cứng như đá, có kích thước bằng hạt đậu, bị canxi hóa và gây tắc nghẽn lỗ thông giữa ruột thừa và manh tràng.

Ngoài ra, viêm ruột thừa còn có thể xảy ra khi mô bạch huyết trong ruột thừa bị sưng phù, dẫn đến tắc nghẽn. Khi hiện tượng này xảy ra, các vi khuẩn bình thường cư trú trong ruột thừa có thể xâm nhập vào thành ruột thừa, kích thích cơ thể phản ứng bằng cách tấn công các vi khuẩn, gây ra hiện tượng viêm. Một số trường hợp viêm ruột thừa còn liên quan đến sự xâm nhập của giun ký sinh như giun kim hay giun đũa, mang theo nhiều vi khuẩn gây viêm cấp tính.

Viêm ruột thừa cấp tính có thể lan rộng từ lòng ruột thừa ra đến thành ruột thừa và dễ dẫn đến tình trạng thủng ruột thừa. Khi ruột thừa bị vỡ, vi khuẩn có thể lây lan nhanh chóng, gây nhiễm trùng toàn ổ bụng, trong đó nghiêm trọng nhất là viêm phúc mạc, một tình trạng nguy hiểm.

Hầu hết các trường hợp viêm ruột thừa thường tập trung tại một khu vực nhỏ quanh ruột thừa, được gọi là áp xe quanh ruột thừa. Đôi khi, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng kháng sinh ngay từ giai đoạn đầu vì nhiều lý do khác nhau chẳng hạn như không xác định được viêm ruột thừa ngay lập tức hoặc do điều kiện đi lại khó khăn điều này có thể ngăn chặn tình trạng viêm lan rộng hoặc vỡ. Tuy nhiên, các cơ quan xung quanh, đặc biệt là phúc mạc, có thể bao bọc và tạo thành đám quánh, dẫn đến phát hiện muộn và yêu cầu can thiệp để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Các biến chứng của viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, trong đó biến chứng thường gặp nhất là viêm phúc mạc toàn bộ do ruột thừa bị viêm và thủng, dẫn đến vi khuẩn và dịch từ ruột thừa tràn vào ổ bụng.

Viêm phúc mạc toàn bộ

Viêm phúc mạc toàn bộ là biến chứng nặng nề nhất có thể xảy ra khi ruột thừa viêm bị vỡ, làm cho dịch và vi khuẩn xâm nhập vào ổ bụng. Bệnh nhân sẽ trải qua hội chứng nhiễm trùng nghiêm trọng, với các triệu chứng như sốt cao, rét run, nhịp tim nhanh, huyết áp giảm, bí trung đại tiện và chướng bụng do liệt ruột. Phản ứng thành bụng cũng rất đặc trưng, khiến bệnh nhân cảm thấy đau ở mọi vị trí khi chạm vào bụng. Nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời, tình trạng này có thể đe dọa tính mạng do nhiễm trùng và nhiễm độc.

Theo nghiên cứu, trong vòng 36 giờ đầu sau khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu (đau bụng hố chậu phải, sốt nhẹ, buồn nôn, nôn), nguy cơ ruột thừa bị thủng chỉ khoảng 15%. Do đó, ngay khi có chẩn đoán viêm ruột thừa, phẫu thuật nên được tiến hành kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Áp xe ruột thừa

Nếu ruột thừa viêm bị vỡ nhưng chưa chảy vào ổ bụng, các cấu trúc xung quanh như mạc nối và quai ruột có thể tạo thành hàng rào bảo vệ, hình thành khối áp xe ruột thừa. Bệnh nhân vẫn có thể cảm thấy đau ở hố chậu phải và sốt cao. Khi khám, bác sĩ sẽ phát hiện một khối không di động, mặt nhẵn, ấn sẽ thấy đau. Xét nghiệm bạch cầu cũng cho thấy mức tăng cao. Nếu không được xử lý kịp thời, áp xe có thể vỡ vào ổ bụng, dẫn đến viêm phúc mạc tương tự như trường hợp trên, nhưng sẽ ít nguy hiểm hơn nếu áp xe vỡ ra ngoài.

Đám quánh ruột thừa

Trong một số trường hợp, với sức đề kháng tốt và sự kết dính tốt của các quai ruột và mạc treo, viêm ruột thừa có thể tiến triển thành đám quánh. Biểu hiện lâm sàng trong trường hợp này có thể nhẹ hơn, với sốt và đau giảm, và một khối chắc, không di động, ấn sẽ thấy đau nhẹ xuất hiện ở hố chậu phải. Xét nghiệm máu có thể cho thấy bạch cầu không tăng cao như trước, thậm chí có thể bình thường. Đám quánh ruột thừa có thể tiến triển theo hai hướng: Hoặc tan dần hoặc tạo thành áp xe ruột thừa.

Các biến chứng của viêm ruột thừa là những vấn đề nghiêm trọng có thể xảy ra nếu bệnh không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Viêm phúc mạc, áp xe ruột thừa và đám quánh ruột thừa là những tình huống có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.