Các biến chứng zona thần kinh thường gặp và cách phòng ngừa hiệu quả

Khi thời tiết giao mùa và nhiệt độ ấm lên là thời điểm thuận lợi cho nhiều loại virus bao gồm cả virus Herpes zoster – nguyên nhân gây ra bệnh zona thần kinh. Bắt nguồn từ bệnh thủy đậu sau khi hồi phục từ bệnh, virus không biến mất hoàn toàn mà vẫn ẩn náu trong cơ thể, đặc biệt ở các hạch thần kinh và có thể tái phát thành bệnh zona khi hệ miễn dịch suy yếu đặc biệt khi mắc bệnh còn gây ra các biến chứng zona thần kinh nguy hiểm.

Triệu chứng và biểu hiện của bệnh zona thần kinh

Bệnh zona thần kinh thường biểu hiện thông qua các triệu chứng điển hình như phát ban da xuất hiện theo dải ở một bên cơ thể. Trước khi phát ban xuất hiện, bệnh nhân thường cảm thấy các dấu hiệu ban đầu như đau rát, bỏng và ngứa da. Vùng da bị ảnh hưởng thường rất nhạy cảm, và mụn nước nhỏ sẽ xuất hiện sau vài ngày. Ngoài các triệu chứng trên da, người bệnh còn có thể gặp phải:

• Sốt: Nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ, thường đi kèm với cơn đau.
• Đau đầu: Đau đầu âm ỉ hoặc dữ dội, gây ra cảm giác khó chịu, mệt mỏi.
• Mệt mỏi toàn thân: Do sự căng thẳng của cơ thể khi đối phó với virus, người bệnh thường cảm thấy kiệt sức.

Biến chứng zona thần kinh gây nguy hiểm thế nào?

Bệnh zona thần kinh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vì vậy việc tìm hiểu biến chứng zona thần kinh là quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe và phòng ngừa bệnh.

Biến chứng về thần kinh

Đau dây thần kinh sau zona (Postherpetic Neuralgia - PHN) là tác hại phổ biến nhất và cũng là nghiêm trọng nhất của bệnh zona thần kinh. Sau khi phát ban đã lành, cơn đau vẫn có thể kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm, đặc biệt ở những người lớn tuổi. Đau dây thần kinh sau zona gây ra cảm giác bỏng rát, nhói hoặc đau buốt liên tục tại vùng da đã bị tổn thương. Cơn đau kéo dài không chỉ gây khó chịu mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày và giấc ngủ của người bệnh.

Biến chứng bệnh về da

Nhiễm trùng da cũng là một trong những biến chứng zona thần kinh. Zona thần kinh gây ra các mụn nước trên da, và nếu không được chăm sóc kỹ lưỡng, các mụn nước này có thể bị vỡ và nhiễm trùng. Nhiễm trùng da không chỉ kéo dài thời gian lành bệnh mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nặng nề hơn như viêm loét hoặc nhiễm trùng huyết (sepsis), một tình trạng có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Biến chứng về thị lực, thính lực

Mất thị lực do zona mắt (Herpes Zoster Ophthalmicus). Khi virus tấn công vào dây thần kinh thị giác, nó có thể gây ra bệnh zona mắt. Đây là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm và có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được điều trị sớm. Các triệu chứng của zona mắt bao gồm đỏ mắt, sưng mí mắt, đau nhức và giảm thị lực. Nếu không được can thiệp kịp thời, người bệnh có thể bị mất thị lực vĩnh viễn ở một bên mắt.

Giảm thính lực và gây tình trạng chóng mặt. Khi zona tấn công vào dây thần kinh liên quan đến thính giác, nó có thể gây ra hội chứng Ramsay Hunt, một tình trạng gây mất thính lực, chóng mặt và yếu cơ mặt. Tình trạng này có thể gây giảm hoặc mất khả năng nghe vĩnh viễn nếu không được điều trị đúng cách.

Biến chứng lên các cơ quan khác

Một số biến chứng zona thần kinh có thể gây ra tác hại đến cơ quan trong cơ thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh như:

• Viêm não và viêm màng não: Virus zona trong một số trường hợp hiếm gặp có thể lan rộng đến não và gây ra viêm não (encephalitis) hoặc viêm màng não (meningitis). Đây là những biến chứng cực kỳ nghiêm trọng với các triệu chứng như sốt cao, đau đầu dữ dội, cứng cổ và thay đổi ý thức. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm não hoặc viêm màng não có thể gây tổn thương não vĩnh viễn hoặc thậm chí tử vong.
• Ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng: Mặc dù hiếm gặp, nhưng trong một số trường hợp, virus zona có thể tấn công các cơ quan nội tạng như phổi, gan, hoặc thận, gây viêm và tổn thương. Điều này thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch suy yếu như người lớn tuổi hoặc người đang điều trị ung thư.

Biến chứng về tâm lý

Biến chứng về tâm lý bởi sự đau đớn và khó chịu do zona thần kinh có thể kéo dài, gây ảnh hưởng lớn đến tinh thần của người bệnh. Nhiều người có thể gặp phải các vấn đề như lo âu, trầm cảm hoặc rối loạn giấc ngủ do cơn đau mãn tính và sự khó chịu kéo dài.

Cách phòng ngừa biến chứng zona thần kinh

Bệnh zona thần kinh không chỉ gây ra các triệu chứng đau đớn và khó chịu mà còn có nguy cơ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là những cách phòng ngừa hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cũng như tránh các biến chứng của zona thần kinh.

Tiêm vắc-xin phòng ngừa zona thần kinh

Tiêm vắc-xin là biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất để bảo vệ cơ thể khỏi bệnh zona thần kinh và các biến chứng liên quan. Hiện nay, có vắc-xin phòng ngừa zona dành cho những người trên 50 tuổi và những người có nguy cơ cao mắc bệnh. Bạn có thể liên hệ đến Trung tâm tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và tiêm phòng vắc xin phòng bệnh zona bạn nhé! Tiêm phòng không chỉ giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn giúp làm nhẹ đi mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu bị nhiễm.

Điều trị sớm và đúng cách

Khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu của zona thần kinh như đau rát da, phát ban, hoặc ngứa, người bệnh nên đến gặp bác sĩ sớm để được tư vấn và điều trị kịp thời.

• Thuốc kháng virus: Điều trị bằng thuốc kháng virus (acyclovir, valacyclovir, famciclovir) có thể làm giảm sự phát triển của virus và hạn chế các biến chứng. Điều này cũng giúp rút ngắn thời gian bị bệnh và giảm đau.
• Thuốc giảm đau và thuốc chống viêm: Sử dụng thuốc giảm đau để kiểm soát triệu chứng đau do zona gây ra. Bác sĩ cũng có thể kê đơn các loại thuốc khác như thuốc chống co giật, thuốc giảm đau thần kinh để kiểm soát cơn đau kéo dài sau khi phát ban đã lành.

Tăng cường hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch yếu là một trong những yếu tố khiến virus zona tái hoạt động. Việc giữ cho hệ miễn dịch khỏe mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa zona thần kinh và giảm nguy cơ biến chứng.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống cân đối, giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Nên bổ sung các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất đều đặn giúp cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường hệ miễn dịch, từ đó giảm nguy cơ bệnh tật.
• Giảm stress: Căng thẳng kéo dài là yếu tố làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho virus phát triển. Thực hành các kỹ thuật giảm stress như thiền, yoga, hoặc tham gia các hoạt động thư giãn có thể giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.

Cuối cùng, phòng ngừa biến chứng zona thần kinh đòi hỏi sự kết hợp giữa tiêm phòng, điều trị kịp thời, chăm sóc da đúng cách và duy trì lối sống lành mạnh. Bằng cách thực hiện những biện pháp này, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cũng như các biến chứng nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.