Các bộ phận của cây sen: Dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe ít người biết

Tất cả các bộ phận của cây sen đều có thể sử dụng như một loại thực phẩm và dược liệu tốt cho sức khỏe. Mỗi bộ phận của cây sen lại sở hữu công dụng riêng biệt, từ bổ sung dinh dưỡng, hỗ trợ điều trị và phòng ngừa nhiều bệnh. Bạn hãy cùng Long Châu tìm hiểu chi tiết hơn về loài thực vật đặc biệt này.

Các bộ phận của cây sen tốt cho sức khỏe

Mỗi bộ phận của cây sen đều chứa các chất dinh dưỡng và hoạt chất có lợi cho sức khỏe. Từ hạt, lá, thân, ngó đến củ sen, nếu biết cách sử dụng đúng, bạn có thể tận dụng tối đa các lợi ích của món quà thiên nhiên này.

Hạt sen

Hạt sen là một trong những phần quý giá nhất của cây sen, được sử dụng phổ biến trong ẩm thực và y học cổ truyền. Hàm lượng dinh dưỡng ước tính trong 100g hạt sen tươi gồm:

• Năng lượng: ~89 kcal;
• Carbohydrate: 17 - 18 g;
• Protein: 4 - 5 g;
• Chất béo: 0,5 - 1 g;
• Chất xơ: 2 - 3 g;
• Canxi: 44 - 50 mg;
• Phospho: 130 - 135 mg;
• Kali: 360 - 370 mg;
• Magie: 25 - 30 mg;
• Sắt: 1,4 - 1,7 mg;
• Vitamin B nhóm (B1, B2, B6): Có một hàm lượng nhất định.

Hạt sen trong Y học cổ truyền là vị thuốc quý giúp ngủ ngon, an thần, giảm căng thẳng, tốt cho tim mạch, cải thiện tiêu hóa và hỗ trợ giảm mỡ máu. Hạt sen có thể dùng trực tiếp, nấu chè, hầm canh, làm trà hoặc ngâm uống, rất tiện lợi.

Lá sen

Lá sen được đánh giá cao nhờ hàm lượng lớn các hợp chất hoạt tính sinh học, mang lại các lợi ích y học như: Hỗ trợ giảm mỡ máu, kiểm soát cân nặng, thanh nhiệt cơ thể và cải thiện tiêu hóa. Ngoài ra, nó còn được sử dụng trong các bài thuốc hỗ trợ giảm cholesterol, hạ huyết áp và bảo vệ gan. Bộ phận này của cây sen thường được sử dụng dưới dạng trà hãm, pha nước uống hoặc dùng để bọc hấp thực phẩm.

Trong thành phần dinh dưỡng của lá sen tươi có chứa hàm lượng nhất định các loại vitamin quan trọng như Vitamin C, Vitamin A, E, B6, các khoáng chất như Kali, Natri , Canxi, Sắt, Magie, Phốt pho. Ngoài ra, lá sen còn có các chất chống oxy hóa mạnh, các acid hữu cơ, Tanin, Alkaloid,…

Ngó sen - Một trong các bộ phận của cây sen có thể ăn được

Trong các bộ phận của cây sen, ngó sen là phần thân rễ non, có dạng hình trụ dài, màu trắng bên trong với các ống nhỏ rỗng theo chiều dọc. Ngó sen giàu chất xơ nên hỗ trợ tiêu hóa tốt, giảm táo bón và thúc đẩy chuyển hóa thức ăn. Thành phần vitamin C và khoáng chất giúp tăng cường miễn dịch, hỗ trợ sản xuất collagen làm đẹp da.

Ngoài ra, ngó sen còn có tác dụng thanh nhiệt, hỗ trợ chức năng gan và đào thải độc tố cho cơ thể khỏe mạnh hơn. Cách dùng phổ biến là làm gỏi ngó sen, canh ngó sen với sườn hoặc tôm, xào ngó sen với thịt bò.

Củ sen - Vị thuốc quý trong Đông y

Củ sen là phần thân rễ của cây sen, mọc dưới bùn có dạng dài, nhiều đốt nối liền nhau, bên trong ruột có các lỗ tròn đặc trưng. Củ sen mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe như hỗ trợ tiêu hóa, giảm táo bón, tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa, ổn định huyết áp và tốt cho tim mạch.

Ngoài ra, củ sen còn có tác dụng cầm máu, bổ huyết, giúp thanh nhiệt, an thần và làm đẹp da bằng cách hỗ trợ sản sinh collagen. Bộ phận này của cây sen có thể được chế biến đa dạng như hầm xương, xào, làm nộm, làm món kho, nấu chè, làm tinh bột củ sen, củ sen sấy giòn,…

Một số bài thuốc chữa bệnh từ các bộ phận của cây sen

Các bộ phận của cây sen từ lâu đã được sử dụng trong nhiều bài thuốc tự nhiên, hỗ trợ chữa bệnh, cải thiện sức khỏe và phòng ngừa bệnh lý hiệu quả. Tuy nhiên, việc sử dụng nên thận trọng, tham khảo bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Bài thuốc 1: Trà lá sen hỗ trợ giảm mỡ máu

Bạn có thể dùng một chút lá sen tươi hoặc khô, rửa sạch và hãm với 200 - 300ml nước sôi trong 10 - 15 phút làm trà uống. Uống nước lá sen có tác dụng gì? Theo Đông y, thức uống này hỗ trợ giảm cholesterol, hỗ trợ tiêu hóa và thanh nhiệt cơ thể.

Bài thuốc 2: Chè hạt sen giúp an thần, cải thiện giấc ngủ

Công thức đơn giản nhất để nấu món chè này là bạn ngâm 50g hạt sen trong nước 10 phút, sau đó nấu với 200ml nước và thêm ít đường phèn nếu muốn. Thường thức chè hạt sen 1 - 2 lần/tuần giúp giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ, đồng thời bổ tâm, hỗ trợ tim mạch.

Bài thuốc 3: Canh củ sen hỗ trợ tuần hoàn máu và ổn định huyết áp

Để nấu món canh này, bạn cần dùng 100g củ sen tươi, gọt vỏ, cắt lát và nấu canh với thịt nạc hoặc hầm cùng xương. Bài thuốc này giúp tăng tuần hoàn máu, ổn định huyết áp và giảm mệt mỏi, thích hợp cho người cao huyết áp hoặc suy nhược cơ thể.

Bài thuốc 4: Ngó sen xào hoặc hầm giải nhiệt, kiểm soát đường huyết

Bạn dùng ngó sen tươi xào nhẹ hoặc hầm canh cùng thịt trắng, ăn 2 - 3 lần/tuần. Ngó sen giàu chất xơ, ít calo, giúp kiểm soát lượng đường huyết, hỗ trợ giảm cân và thanh nhiệt cơ thể trong mùa hè.

Bài thuốc 5: Trà củ hoặc rễ sen giúp bổ thận, tăng sức đề kháng

Bạn có thể dùng 20 - 30g rễ hoặc củ sen khô, hãm với 200ml nước sôi trong 10 - 15 phút làm trà uống. Uống trà củ sen đều đặn giúp bổ thận, tăng sức đề kháng, giảm mệt mỏi và hỗ trợ tuần hoàn máu.

Lưu ý khi sử dụng các bộ phận của cây sen

Mặc dù từng bộ phận của cây sen mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng khi sử dụng bạn vẫn cần lưu ý liều lượng vừa đủ, không lạm dụng. Dùng quá nhiều hạt sen, lá sen, củ sen hay ngó sen có thể gây đầy bụng, khó tiêu, thậm chí tăng đường huyết ở những người nhạy cảm hoặc bị tiểu đường. Ngoài ra, việc sử dụng quá nhiều lá sen hoặc hạt sen trong thời gian dài có thể dẫn đến tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt hoặc ảnh hưởng đến huyết áp.

Người đang dùng thuốc điều trị hoặc có bệnh lý đặc biệt nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ món ăn, bài thuốc nào từ bộ phận của cây sen.

Ví dụ, những người đang dùng thuốc hạ huyết áp, thuốc chống đông máu hoặc thuốc điều trị tiểu đường cần cẩn trọng vì các bộ phận của sen có thể tương tác với thuốc, gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Đồng thời, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú cũng nên hạn chế dùng quá nhiều hạt sen hoặc củ sen, vì có thể gây tác động nhẹ đến tiêu hóa hoặc huyết áp.

Các bộ phận của cây sen đều mang giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe nhất định. Từ lá sen, củ sen, hạt sen, ngó sen… bạn có thể chế biến ra nhiều món ăn, bài thuốc vừa ngon vừa bổ. Khi biết cách sử dụng đúng, bạn có thể tăng cường sức khỏe toàn diện, hỗ trợ phòng bệnh và làm đẹp tự nhiên.