Cảnh báo 8 nguyên nhân viêm tụy cấp dễ bị bỏ qua

Bệnh viêm tụy rất phổ biến, riêng viêm tụy cấp chiếm tỷ lệ 80/100.000 dân số, được xem là một trong những bệnh lý phức tạp của hệ tiêu hóa. Trong nhiều trường hợp cấp tính, bệnh xuất hiện đột ngột và có thể gây tử vong do biến chứng nếu không được cấp cứu kịp thời. Việc tìm hiểu nguyên nhân viêm tuỵ cấp được xem là một trong số những biện pháp hữu ích góp phần bảo vệ bản thân và gia đình.

Viêm tuỵ cấp là bệnh gì?

Ở cơ thể bình thường, tuyến tụy sẽ tiết ra các loại enzyme vào ruột non để phân hủy thức ăn. Các enzyme này sau đó di chuyển đến tá tràng để thực hiện chức năng của chúng. Tuy nhiên, do một số nguyên nhân, tế bào nang của tuyến tụy có thể trở nên nhạy cảm, khiến các enzyme hoạt động sớm ngay trong lòng ống tụy. Khi điều này xảy ra, các enzyme tụy có thể gây tổn thương mô, dẫn đến viêm tụy cấp.

Viêm tụy cấp là tình trạng sưng viêm của tuyến tụy xảy ra trong thời gian ngắn. Mặc dù viêm tụy cấp có thể được điều trị khỏi, nhưng lại gây ra nhiều biến chứng hoặc dẫn đến tử vong do suy đa cơ quan và hoại tử tuyến tụy do nhiễm trùng.

Triệu chứng điển hình của viêm tuỵ cấp

Các triệu chứng được xem là dấu hiệu của viêm tụy cấp mà mọi người nên nhận biết để có thể xử lý khi bệnh xảy ra đột ngột, bao gồm:

• Đau bụng cấp tính ở vùng thượng vị, một triệu chứng phổ biến, có thể khiến người bệnh cảm thấy đau đớn đến mức phải nằm co ro và bụng cứng. Cơn đau bụng có thể trở nên nghiêm trọng hơn sau khi ăn nhiều thực phẩm giàu dinh dưỡng và protein, sau đó lan rộng ra phía sau lưng và hai bên dưới sườn.
• Nôn và buồn nôn cũng là các triệu chứng thường gặp của viêm tụy cấp, thường đi kèm với đau bụng. Người bệnh có thể nôn ra dịch nhầy hoặc thậm chí máu loãng trong trường hợp nghiêm trọng.
• Cảm giác chướng bụng, táo bón, giảm nhu động ruột cũng là những triệu chứng thường gặp.

Tùy thuộc vào từng trường hợp và mức độ nghiêm trọng, người bệnh cũng có thể gặp phải các triệu chứng khác như sốt, nhịp tim tăng, vàng mắt, vàng da hoặc rối loạn ý thức.

Nguyên nhân viêm tuỵ cấp

Lạm dụng bia rượu

Rượu bia làm tăng sản xuất các chất gây tổn thương cho mô tụy. Do đó, uống rượu bia liên tục hoặc các loại đồ uống chứa cồn có thể tăng nguy cơ mắc viêm tụy cấp và viêm tụy mãn tính đáng kể.

Do tăng triglyceride máu

Nồng độ triglyceride trong máu tăng cao sẽ kích thích quá trình phân hủy tại tuyến tụy, tạo ra các axit béo tự do, gây ra tình trạng viêm tụy cấp.

Sỏi mật

Sỏi mật là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra viêm tụy. Sỏi mật thường được hình thành do sự tích tụ của cholesterol trong dịch mật, khiến chúng tụ lại và bị kẹt trong ống mật khi túi mật co bóp. Sự tắc nghẽn này ngăn cản tuyến tụy tiết ra enzym vào ruột, gây ra tình trạng viêm.

Tiền sử phẫu thuật

Tiền sử phẫu thuật khu vực xung quanh tuyến tụy hoặc chấn thương có thể góp phần tăng nguy cơ viêm tuỵ cấp.

Di truyền

Tiền sử gia đình có người bị viêm tụy hoặc các rối loạn di truyền như xơ nang, viêm tụy di truyền, hoặc thiếu alpha 1-antitrypsin.

Nhiễm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng

Vi khuẩn: Legionella, Mycoplasma, Leptospirosis, Campylobacter jejuni, Mycobacterium tuberculosis, Mycobacterium avium;

Virus: Cytomegalovirus, Coxsackie, quai bị, viêm gan A/B/C, HIV, Echovirus, Varicella, Rubella, Epstein-Barr virus;

Ký sinh trùng: Microsporidia, Cryptosporidium, Clonorchis sinensis, Ascaris lumbricoides.

Ung thư tuyến tuỵ

Đau bụng do ung thư tuyến tụy thường phát triển dần dần và trở nên nặng hơn theo thời gian, tuy nhiên, cũng có trường hợp cơn đau đột ngột xuất hiện với cường độ mạnh mẽ. Nguyên nhân có thể là do khối u phát triển quá lớn, gây tắc nghẽn ống tụy dẫn đến viêm tụy cấp.

Các nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân kể trên, một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến viêm tuỵ cấp, bao gồm:

• Nhiễm trùng;
• Các bệnh lý tự miễn;
• Đột biến gen;
• Chất béo cao trong máu.

Nếu không thể xác định chính xác nguyên nhân gây ra viêm tụy cấp, thì trường hợp này được gọi là viêm tụy vô căn.

Bệnh viêm tuỵ cấp có nguy hiểm không?

Viêm tụy cấp được coi là một bệnh lý nguy hiểm. Nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh này có thể phát triển nhanh, phức tạp và gây ra các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan khác như suy giảm chức năng thận, suy tim mạch, hoặc xuất huyết từ tuyến tụy, dẫn đến tình trạng tử vong nhanh chóng từ những ngày đầu phát bệnh.

Các biến chứng nguy hiểm của viêm tụy cấp bao gồm:

• Sốc: Biến chứng này thường xảy ra rất sớm, ngay từ ngày đầu của bệnh. Nguyên nhân có thể là do xuất huyết hoặc nhiễm khuẩn nặng. Nếu sốc do nhiễm khuẩn nặng trong mô tụy thì thường phát hiện muộn hơn (vào tuần thứ 3) kể từ khi dấu hiệu viêm biểu hiện ra ngoài.
• Nhiễm trùng tuyến tụy: Thường xuất hiện vào cuối tuần đầu hoặc ở tuần thứ 2 của bệnh. Tình trạng này sau đó gây áp xe ở tuyến tụy, dẫn đến biến chứng viêm phúc mạc toàn thể và gây hoại tử mô. Tiên lượng cho những bệnh nhân mắc phải tình trạng này thường rất nặng.
• Xuất huyết: Có thể xảy ra trong tuần đầu tiên phát bệnh, dẫn đến việc máu chảy ra từ tuyến tụy, ống tiêu hóa, hoặc trong bụng, gây tổn thương cho các mạch máu. Tương tự như nhiễm trùng tuyến tụy, hầu hết các bệnh nhân gặp biến chứng xuất huyết thường có tiên lượng nặng.
• Nang giả tụy: Là một biến chứng có thể xuất hiện vào tuần thứ 2 hoặc thứ 3 của bệnh. Trong nang giả tụy, có thể chứa các chất dịch, enzyme tuyến tụy và mảnh vỡ của mô tuyến tụy. Sau khoảng 4 đến 6 tuần, các nang này có thể co lại hoặc tự đi vào ống tụy và dần dần biến mất. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các nang để lâu ngày có thể phát triển thành ổ áp xe, thậm chí là dẫn tới bội nhiễm.
• Viêm tuỵ mạn tính: Viêm tụy mạn tính có thể phát triển khi viêm tụy cấp tái phát nhiều lần. Tình trạng này có thể gây hại cho các tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy, dẫn đến bệnh tiểu đường hoặc nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy.
• Suy hô hấp cấp: Nguy cơ tử vong cao.

Trên đây là những nguyên nhân viêm tụy cấp Nhà thuốc Long Châu tổng hợp được muốn gửi đến bạn. Để phòng ngừa viêm tụy cấp, mỗi người nên duy trì một lối sống lành mạnh bằng cách tránh xa rượu bia, tuân thủ chế độ ăn uống khoa học ít dầu mỡ và chất béo và đừng quên kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường về chức năng của tuyến tụy nhé. 

Xem thêm:

• Nhận biết dấu hiệu viêm tụy sớm để giảm thiểu rủi ro
• Tiêu chuẩn chẩn đoán viêm tụy cấp hiện nay