Củ mã thầy ăn sống được không? Những lưu ý khi ăn củ mã thầy

Mã thầy là một loại cây có nguồn gốc từ khu vực Đông Á, được sử dụng trong nhiều thế kỷ với nhiều mục đích khác nhau. Nhiều người rất quan tâm đến việc ăn sống củ mã thầy cũng như lợi ích của cách dùng này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá liệu củ mã thầy ăn sống được không, cùng với những công dụng và cách thức sử dụng loại củ này.

Củ mã thầy là gì?

Củ mã thầy không chỉ là loại thức ăn giải nhiệt và rất bổ dưỡng, đặc biệt là vào mùa nắng nóng mà còn là một vị thuốc trị bệnh. Loại củ này mang đến rất nhiều lợi ích về sức khỏe nên được nhiều người ưa chuộng.

Cây mã thầy có tên khoa học là Heleocharis plantaginea R. Br., thuộc họ Cói Cyperaceae. Loại cây này được phân bố rộng rãi tại các quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản và Nga. Cây mã thầy được sử dụng trong y học truyền thống của nhiều quốc gia Đông Á và đã được coi là một loại thảo dược tốt cho sức khỏe quý hiếm.

Dưới gốc cây mã thầy là củ to, mọc chìm dưới nước. Củ mã thầy màu tím đen, thịt củ có màu trắng, vị giòn, ngọt. Củ có hình hạt dẻ, hơi dẹt hoặc hình trứng thuôn hơi dẹt, to gần bằng củ hành tây. Đỉnh củ có điểm màu vàng hoặc nâu nhạt, giữa củ có đường gân bao quanh. 

Củ mã thầy là tên gọi ở miền Bắc hoặc củ năn, củ năng ở miền Nam. Bộ phận được sử dụng làm thức ăn và dược liệu chính là phần củ. So với các loại củ ăn mát như củ ấu, củ đậu thì mã thầy có giá trị sử dụng làm thực phẩm và làm thuốc cao hơn

Lợi ích của củ mã thầy đối với sức khỏe

Mã thầy không chỉ là loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao mà còn là một vị thuốc có nhiều tác dụng tuyệt vời. Những lợi ích của củ mã thầy gồm:

• Tăng cường sức đề kháng: Củ mã thầy được đánh giá là giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiều bệnh, đặc biệt là các bệnh liên quan đến nhiễm trùng.
• Bổ sung năng lượng: Nhiều người sử dụng củ mã thầy để tăng cường sức mạnh và năng lượng. Loại thực phẩm này giúp giảm mệt mỏi và tăng sức bền.
• Cải thiện tinh thần: Củ mã thầy cũng được cho là có khả năng cải thiện tinh thần, giúp giảm căng thẳng và lo âu.
• Hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Một số nghiên cứu gần đây đã cho thấy củ mã thầy có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch thông qua việc làm giảm huyết áp và mức cholesterol trong máu.
• Ứng dụng trong nhiều bài thuốc: Củ mã thầy thường được sử dụng để thanh nhiệt, bù nước, hỗ trợ giải độc, tiêu đờm, lợi tiểu, chữa tiểu đường, bệnh gan vàng da, lỵ ra máu, mắt sưng đỏ, đại tiện táo bón, bệnh sởi ở trẻ em, tăng thị lực,…

Củ mã thầy ăn sống được không?

Củ mã thầy ăn sống được không vẫn đang là một vấn đề gây tranh cãi. Củ mã thầy thường được sử dụng dưới dạng bột, nước hoặc chiết xuất có độ nồng độ cao để làm thuốc hoặc thực phẩm bổ sung. Tuy nhiên, một số người có quan điểm rằng củ mã thầy có thể ăn sống như một loại thực phẩm tự nhiên.

Có nhiều người đã thực hiện nghiên cứu về việc củ mã thầy ăn sống được không. Củ mã thầy chứa các hợp chất ginsenoside có lợi cho sức khỏe, nhưng các hợp chất này thường cần phải được làm biến đổi bằng cách nấu chín hoặc xử lý nhiệt để có thể tiêu hóa tốt hơn. Việc ăn sống có thể không tận dụng hết những lợi ích từ củ mã thầy.

Không chỉ lãng phí công dụng của nó mà việc ăn sống củ mã thầy còn có thể gây ra một số rủi ro như sau:

Kích ứng dạ dày và tiêu hóa

Củ mã thầy có thể gây kích ứng dạ dày và tiêu hóa cho một số người khi ăn sống. Điều này có thể dẫn đến những triệu chứng như buồn nôn, đau bụng và tiêu chảy.

Nhiễm khuẩn

Ăn củ mã thầy sống có thể tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của vi khuẩn, gây ra tiêu chảy, viêm dạ dày và các vấn đề tiêu hóa khác. Ngoài ra, loại củ này sinh trưởng trong bùn đất nên có thể bị sán lá gan ký sinh.

Khi con người ăn củ mã thầy sống, nang trùng sán lá sẽ đi vào ruột, sau vài ba tháng sẽ khiến người ăn mắc bệnh. Người bị sán lá nặng có biểu hiện mệt mỏi, uể oải, suy dinh dưỡng, da khô, thậm chí là bị báng nước ở bụng. Nếu quá nhiều sán còn có thể bị kết thành búi gây tắc ruột, nguy hiểm đến tính mạng.

Không hợp với người có thể chất lạnh

Vì có tính lạnh nên củ mã thầy không thích hợp với người có thể chất hoặc bệnh lý thuộc thể hư hàn. Những người này có biểu hiện sợ lạnh, tay chân lạnh, thường bị đau bụng khi ăn đồ sống lạnh, đại tiện bị lỏng hoặc nát, dễ cảm lạnh, ăn kém tiêu,...

Cách sử dụng củ mã thầy an toàn

Nếu bạn đã tìm hiểu củ mã thầy ăn sống được không và vẫn quyết định sử dụng trực tiếp loại củ này, hãy thực hiện như sau để hạn chế thấp nhất rủi ro:

• Xử lý sạch sẽ: Trước khi ăn sống, hãy rửa sạch, gọt vỏ củ mã thầy và bỏ đi các phần bị bẩn hoặc hỏng.
• Ngâm vào nước sôi: Một cách an toàn hơn là ngâm củ mã thầy vào nước sôi trong vài phút trước khi ăn. Việc này có thể giúp giảm bớt rủi ro do nhiễm khuẩn.
• Làm theo hướng dẫn của chuyên gia: Nếu bạn muốn tận hưởng lợi ích của củ mã thầy mà không muốn chế biến, hãy tìm hiểu kỹ về cách sử dụng và liều lượng dưới sự hướng dẫn của một chuyên gia y học truyền thống.
• Theo dõi sức khỏe: Không phải ai cũng gặp phải những phản ứng giống nhau khi ăn sống củ mã thầy. Nếu bạn có dấu hiệu bất thường sau khi ăn, nên ngưng sử dụng ngay và tìm sự tư vấn từ chuyên gia y tế. Bệnh nhân thiếu lá lách hoặc đau dạ dày không nên sử dụng quá nhiều mã thầy dưới dạng củ thô, chưa qua chế biến. Phụ nữ mang thai không nên dùng củ mã thầy. Phụ nữ trong giai đoạn đang cho con bú cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
• Khi dùng củ mã thầy để phòng ngừa ung thư, bạn nên ép nước tươi, không nên đun sôi. Việc đun nóng nước mã thầy có thể làm bay hơi các hoạt chất hỗ trợ điều trị ung thư, do đó làm giảm hiệu quả điều trị.

Việc ăn sống củ mã thầy có thể mang lại lợi ích về sức khỏe nhưng cũng tiềm ẩn những yếu tố rủi ro. Bài viết đã giải đáp cho bạn về nghi vấn củ mã thầy ăn sống được không. Bạn hãy cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho mình. Điều quan trọng là bạn cần tuân thủ những hướng dẫn sử dụng loại củ này và tham khảo ý kiến từ chuyên gia y tế khi cần thiết để đảm bảo an toàn.

Xem thêm:

• Lá cây ngũ gia bì có ăn được không?
• Giải độc bằng thảo dược có an toàn không?
• Độc tính tiềm ẩn của thảo dược như thế nào?