Đầy bụng khó tiêu là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa đầy bụng khó tiêu

Đầy bụng khó tiêu là một trạng thái rối loạn tiêu hóa phổ biến, gây ra cảm giác chướng bụng, căng tức cùng với cơn đau âm ỉ khó chịu. Triệu chứng này có thể do nhiều yếu tố khác nhau gây ra. Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu thông tin về nguyên nhân và cách chữa đầy bụng khó tiêu trong bài viết này. Trước tiên, chúng ta sẽ tìm hiểu đôi chút về đầy bụng khó tiêu là tình trạng gì?

Đầy bụng khó tiêu là gì?

Đầy bụng khó tiêu là cảm giác chướng bụng, căng tức khó chịu sau khi ăn, một rối loạn tiêu hóa phổ biến mà hầu như ai cũng từng trải qua ít nhất một lần trong đời. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do cơ thể tiếp nhận quá nhiều thức ăn, đặc biệt là các loại khó tiêu, nhiều dầu mỡ, khiến hệ tiêu hóa quá tải, cản trở quá trình chuyển hóa thực phẩm, dẫn đến sự tích tụ khí trong bụng.

Hầu hết các trường hợp đầy bụng khó tiêu do nguyên nhân ăn uống đều có thể tự khỏi trong vòng vài giờ hoặc vài ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng này thường xuyên xảy ra hoặc đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao, nôn mửa nhiều, tiêu chảy kéo dài, máu trong phân,... bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây đầy bụng khó tiêu

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đầy bụng khó tiêu:

Do sinh lý

Đầy bụng khó tiêu do sinh lý xuất phát từ cách ăn uống và chất lượng thực phẩm, là nguyên nhân phổ biến và dễ xảy ra nhất. Dưới đây là một số yếu tố thường dẫn đến tình trạng này:

• Thực phẩm gây đầy hơi như:
  • Ngũ cốc nguyên hạt: Do chứa nhiều chất xơ khó tiêu hóa.
  • Thức ăn nhiều dầu mỡ: Gây khó khăn cho quá trình tiêu hóa.
  • Rau củ có hàm lượng đường cao: Ví dụ như hành tây, bắp cải, súp lơ,...
  • Trái cây có lượng fructose cao: Như táo, lê, nho,...
• Đồ uống có gas hay rượu bia, cà phê gây kích thích dạ dày, ảnh hưởng tiêu hóa.
• Thói quen ăn uống như ăn quá nhanh, bạn sẽ nhai không kỹ khiến nuốt nhiều khí vào bụng. Nói chuyện khi ăn sẽ dẫn đến nạp nhiều khí hơn bình thường.
• Căng thẳng, stress: Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, làm giảm khả năng tiêu hóa thức ăn.
• Tác dụng phụ của thuốc: Kháng sinh gây rối loạn hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến đầy hơi, khó tiêu. Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) sẽ kích thích dạ dày, gây trào ngược axit, ợ nóng, đầy bụng.
• Hút thuốc lá: Gây hại cho hệ tiêu hóa, làm giảm nhu động ruột, dễ dẫn đến đầy bụng, khó tiêu.

Do bệnh lý

Đầy bụng khó tiêu không chỉ là một trạng thái rối loạn hệ tiêu hóa thông thường mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý tiêu hóa tiềm ẩn. Nếu tình trạng này kéo dài do bệnh lý, nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.

Dưới đây là một số bệnh lý tiêu hóa thường gặp có thể dẫn đến đầy bụng khó tiêu:

• Viêm loét dạ dày tá tràng: Viêm loét dạ dày là tình trạng lớp niêm mạc dạ dày bị tổn thương, gây đau tức vùng thượng vị. Việc tiếp tục tiêu thụ thức ăn khó tiêu, nhiều gia vị sẽ khiến dạ dày dễ bị kích ứng, làm suy giảm chức năng tiêu hóa và dẫn đến đầy bụng khó tiêu.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ợ nóng, ợ chua, đau rát ngực. Bệnh cũng đi kèm với đầy bụng khó tiêu và táo bón.
• Hẹp môn vị dạ dày: Biến chứng thường gặp của viêm loét dạ dày tá tràng, cản trở thức ăn di chuyển xuống ruột, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và khả năng hấp thu dinh dưỡng.
• Hội chứng ruột kích thích (IBS): Rối loạn tiêu hóa phổ biến, gây đầy bụng khó tiêu. Nguyên nhân chưa được xác định rõ ràng. Người bệnh nên đi khám bác sĩ sớm khi các triệu chứng xuất hiện và không thuyên giảm.
• Bệnh Celiac: Không dung nạp gluten. Khi ăn thực phẩm chứa gluten (lúa mì, yến mạch, lúa mạch,...), bệnh Celiac gây viêm và tổn thương niêm mạc ruột non, dẫn đến đau bụng, đầy hơi, nôn mửa, suy giảm sức đề kháng, đau nhức xương khớp. Triệu chứng tiêu hóa thường rõ ràng hơn ở trẻ em.

Triệu chứng của đầy bụng khó tiêu là gì?

Đầy bụng khó tiêu là tình trạng rối loạn tiêu hóa phổ biến, gây ra cảm giác chướng bụng, căng tức cùng với cơn đau âm ỉ khó chịu. Ngoài ra, còn có thể kèm theo một số triệu chứng khác như:

• Đau vùng thượng vị: Do trào ngược axit hoặc co thắt dạ dày.
• Nóng rát thượng vị: Gây cảm giác khó chịu do axit dạ dày và enzym bài tiết.
• Căng tức bụng: Gây cảm giác nặng nề, khó chịu.
• Dễ no hoặc chán ăn: Do cảm giác no giả do đầy bụng.

Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, có thể xuất hiện các triệu chứng như:

• Ợ nóng, ợ chua: Do trào ngược axit dạ dày lên thực quản.
• Nôn trớ: Do co thắt dạ dày mạnh.
• Buồn nôn và nôn: Do kích ứng dạ dày.
• Trào ngược axit dạ dày: Dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ợ nóng, ợ chua, nghẹn.

Thông thường, triệu chứng đầy bụng khó tiêu sẽ kéo dài vài phút đến vài giờ sau khi ăn. Tuy nhiên, tùy vào tình trạng sức khỏe và nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.

Cách chữa đầy bụng khó tiêu

Đầy bụng khó tiêu do nguyên nhân sinh lý thường tự khỏi sau vài ngày mà không cần điều trị. Việc thay đổi chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình hồi phục, ổn định hệ tiêu hóa và hạn chế tái phát. Tuy nhiên, nếu tình trạng này do bệnh lý gây ra, bạn cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Điều trị nội khoa

Đối với các trường hợp bị đầy bụng khó tiêu do nguyên nhân sinh lý hoặc bệnh lý nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định điều trị nội khoa bằng thuốc, kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý để giảm bớt triệu chứng, thúc đẩy quá trình tiêu hóa và phòng ngừa tái phát.

Các loại thuốc thường được sử dụng:

• Thuốc nhuận tràng: Giúp làm mềm phân, kích thích nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa và giảm tình trạng táo bón, đầy bụng.
• Thuốc làm mềm phân: Giúp phân dễ dàng di chuyển trong ruột, giảm táo bón và đầy bụng.
• Thuốc giảm cảm giác đầy hơi: Giúp giải phóng khí dư thừa trong đường tiêu hóa, giảm chướng bụng, đầy hơi.
• Thực phẩm bổ sung chất xơ: Hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường nhu động ruột, giảm táo bón và đầy bụng.

Lưu ý: Việc sử dụng thuốc cần tuân theo chỉ định của bác sĩ về liều lượng và thời gian sử dụng. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là phụ nữ mang thai, cho con bú hoặc người đang mắc các bệnh lý khác.

Kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý:

• Chế độ ăn uống: Hạn chế thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, đồ uống có gas, rượu bia,... Vậy đầy bụng khó tiêu nên ăn gì? Ưu tiên rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm dễ tiêu hóa. Ăn uống đúng giờ, chia thành nhiều bữa nhỏ, nhai kỹ thức ăn.
• Xây dựng lối sống lành mạnh: Tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa. Giảm căng thẳng, stress vì stress có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Ngủ đủ giấc đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi cơ thể.
• Hoạt động thể chất: Tham gia các hoạt động thể chất vừa phải như đi bộ, tập yoga,... giúp tăng cường nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa và giảm bớt cảm giác đầy bụng.

Kết hợp điều trị nội khoa với chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý sẽ giúp cải thiện hiệu quả tình trạng đầy bụng khó tiêu, giúp bạn lấy lại cảm giác thoải mái và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Cải thiện tình trạng đầy bụng khó tiêu ngay tại nhà

Đầy bụng khó tiêu do nguyên nhân sinh lý thường gây ra cảm giác khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt. Dưới đây là một số cách đơn giản mà hiệu quả để giảm bớt triệu chứng đầy bụng khó tiêu ngay tại nhà:

• Chườm ấm bụng: Dùng khăn ấm chườm nhẹ nhàng lên vùng bụng trên rốn. Có thể kết hợp massage nhẹ nhàng để giúp thư giãn cơ bụng, giảm bớt cảm giác căng tức và đau bụng. Lưu ý: Tránh chườm quá nóng hoặc chườm trực tiếp lên da khi đang quá nóng.
• Kê gối cao khi ngủ: Tư thế nằm kê gối cao nửa người giúp nâng cao cổ họng, hạn chế tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản, giảm ợ nóng, ợ chua và cảm giác khó chịu.
• Vận động nhẹ nhàng: Đi bộ, tập yoga,... là những hoạt động nhẹ nhàng giúp kích thích nhu động ruột, tăng cường lưu thông khí huyết, hỗ trợ tiêu hóa và giảm bớt khí tích tụ trong hệ tiêu hóa, từ đó cải thiện tình trạng đầy bụng khó tiêu.

Đầy bụng khó tiêu tuy không gây ra tình huống nguy hiểm ngay lập tức nhưng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời. Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và điều trị tình trạng này.

Xem thêm:

• Đầy hơi đau quặn bụng nguyên nhân và cách phòng ngừa
• Đầy hơi buổi sáng: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả