Loét dạ dày tá tràng là gì? Nguyên nhân gây bệnh và nguyên tắc phòng ngừa

Loét dạ dày - tá tràng là tình trạng niêm mạc bị tổn thương bề mặt vượt quá lớp cơ niêm mạc do tác động của dịch vị dạ dày.

Mặc dù có nhiều nguyên nhân nhưng thực tế lâm sàng, bệnh loét dạ dày tá tràng có 3 nguyên nhân chính:

• Loét do Helicobacter pylori là nguyên nhân chủ yếu gây loét dạ dày tá tràng, viêm dạ dày cấp và mạn, ung thư dạ dày. Tỷ lệ nhiễm chung của người Việt Nam khoảng 70% và người ta thấy chỉ 1 – 2% số người bị nhiễm HP bị loét dạ dày tá tràng.
• Các kháng viêm, giảm đau NSAIDs, AINS và aspirin.
• Loét do stress thường gặp ở các bệnh nhân nằm cấp cứu như thở máy, bóng, chấn thương sọ não, nhiễm trùng huyết, viêm tụy cấp, suy gan, suy thận… với tỷ lệ từ 50 – 100%. Những bệnh nhân như vậy có tỷ lệ xuất huyết tiêu hóa đại thể dao động từ 10 – 20% và những biến chứng này làm nặng thêm bệnh chính, làm tăng thêm tỷ lệ tử vong.

Những dấu hiệu và triệu chứng của loét dạ dày - tá tràng

Đau bụng chủ yếu ở vùng thượng vị là triệu chứng gần như là hằng định của bệnh này. Đau có thể từ mức độ khó chịu, âm ỉ đến dữ dội. Tùy thuộc vào vị trí ổ loét, tính chất đau có ít nhiều khác biệt:

• Loét hành tá tràng thường xuất hiện lúc đói hoặc sau bữa ăn 2 - 3 giờ, đau trội lên về đêm, ăn vào hoặc sử dụng các thuốc trung hòa acid thì đỡ đau nhanh.
• Loét dạ dày thường đau sau ăn trong khoảng vài chục phút đến vài giờ. Đáp ứng với bữa ăn và thuốc trung hòa acid cũng kém hơn so với loét hành tá tràng.
• Đau âm ỉ, kéo dài hoặc thành cơn nhưng có tính chu kỳ và thành từng đợt.
• Có thể có các triệu chứng như buồn nôn, nôn, chán ăn, cảm giác nóng rát, đầy bụng, sụt cân, ợ chua.

Biến chứng có thể gặp khi mắc loét dạ dày - tá tràng

Xuất huyết tiêu hóa trên là biến chứng thường gặp nhất.

Thủng hoặc dò ổ loét: gây viêm phúc mạc toàn bộ hoặc cục bộ.

Ung thư hóa: Hay gặp ở các ổ loét bờ cong nhỏ, môn vị hoặc tiền môn vị.

Hẹp môn vị: Thường gặp với các ổ loét hành tá tràng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nhiễm trùng: Helicobacter pylori, Herpes simplex virus – HSV, Cytomegalo virus – CMV, H.Heilmannii, lao, syphilis,….

Do thuốc: NSAIDs và aspirin; Corticosteroids (khi dùng chung với NSAIDs); Biphosphonat; Clopidogrel; Postassium chlorid; điều trị hóa chất (ví dụ 5 - fluouracil).

Loét do tự miễn.

Loét liên quan đến bệnh mạn tính hoặc suy đa tạng: Stress; bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD); xơ gan; suy thận; ghép tạng.

Các nguyên nhân khác:

• U bài tiết gastrin;
• Tăng hoạt động của tế bào G ở hang vị;
• Chiếu xạ;
• Crohn, Sarcoidosis.