Giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe của lá sách bò

Trong ẩm thực Việt Nam, lá sách bò được xem là nguyên liệu dân dã, dùng để chế biến nhiều món ngon hấp dẫn. Không chỉ có hương vị và cảm giác giòn sần sật đặc trưng, lá sách bò còn chứa nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Bạn hãy cùng Long Châu tìm hiểu lợi ích dinh dưỡng của lá sách bò nhé!

Lá sách bò là gì? Thành phần dinh dưỡng chính

Sách bò, còn được gọi với những tên dân gian như khăn lông bò hay sách bò, là một bộ phận trong hệ dạ dày của bò, nằm trong tổng số bốn ngăn dạ dày của loài động vật nhai lại này. Sở dĩ có tên gọi “lá sách” vì phần này có cấu tạo gồm nhiều lớp mỏng xếp chồng lên nhau, trông giống như những trang sách đang mở ra. Nhờ cấu trúc đặc biệt ấy, lá sách bò có chức năng ép và nghiền nhỏ thức ăn, giúp chuyển xuống các ngăn dưới của dạ dày để tiêu hóa dễ dàng hơn.

Các thành phần dinh dưỡng chính có trong lá sách bò bao gồm:

• Lá sách bò cung cấp khoảng 11 - 13g protein/100g chế biến, là nguồn cung cấp tương đối tốt các axit amin thiết yếu cho cơ thể.
• Lá sách bò chứa lượng chất béo tương đối thấp, khoảng 3,5 - 4g/100g chế biến, giúp hạn chế tổng năng lượng nạp vào so với nhiều loại thịt đỏ.
• Chứa nhiều khoáng chất vi lượng như sắt, kẽm, phốt pho, canxi, natri.
• Lá sách bò cung cấp một lượng nhất định các vitamin nhóm B, bao gồm B2, B3, B12, trong đó vitamin B12 có thể đạt khoảng 0,6 - 1,0 µg/100g, tùy thuộc vào nguồn và cách chế biến.
• 100g lá sách bò cung cấp trung bình khoảng 85 - 94 calo/100g sách bò chín, thấp hơn nhiều so với các loại thịt đỏ khác.

Trong ẩm thực Việt Nam, lá sách bò là một nguyên liệu nội tạng động vật quen thuộc và được ưa chuộng, có thể chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn như phá lấu, xào dưa cải, xào khế, làm gỏi hoặc hầm rau củ, vừa thơm ngon vừa bổ dưỡng. Không những ngon miệng, các món ăn từ sách bò còn mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe khi được dùng đúng cách.

Công dụng của lá sách bò đối với sức khỏe

Hãy cùng khám phá xem loại thực phẩm dân dã này mang đến những công dụng tuyệt vời nào cho sức khỏe bạn nhé!

Giúp bổ sung năng lượng và xây dựng cơ bắp

Lá sách bò là nguồn cung cấp protein, giúp duy trì khối cơ, phục hồi mô tổn thương và hỗ trợ quá trình trao đổi chất hiệu quả. Nhờ hàm lượng đạm cao nhưng ít chất béo, thực phẩm này phù hợp cho người tập luyện thể thao, người gầy cần tăng cân lành mạnh hoặc những ai muốn duy trì thể hình săn chắc.

Tốt cho hệ tuần hoàn và phòng ngừa thiếu máu

Hàm lượng sắt và vitamin B12 trong lá sách bò đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hồng cầu và vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Việc bổ sung đều đặn giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm nguy cơ thiếu máu thiếu sắt.

Tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng

Lá sách bò chứa nhiều kẽm, phốt pho và protein là những dưỡng chất cần thiết cho quá trình tái tạo tế bào miễn dịch. Ăn lá sách bò với lượng hợp lý góp phần nâng cao sức đề kháng và duy trì sức khỏe toàn thân.

Hỗ trợ hệ xương và răng chắc khỏe

Lá sách bò có thể chứa một lượng nhất định canxi và phốt pho, góp phần hỗ trợ sức khỏe xương khi kết hợp cùng chế độ ăn đa dạng. Tuy nhiên, lượng khoáng này không cao bằng các nguồn thực phẩm chuyên biệt như sữa hoặc cá nhỏ.

Tốt cho người giảm cân

Với lượng calo vừa phải (~90 kcal/100g), lá sách bò có thể được đưa vào thực đơn giảm cân khi ăn điều độ, nhờ cung cấp protein giúp duy trì khối cơ. Thực phẩm này vẫn cung cấp đủ protein giúp cơ thể no lâu, hạn chế cảm giác thèm ăn và hỗ trợ quá trình đốt cháy năng lượng hiệu quả hơn, đồng thời giúp duy trì khối cơ trong suốt quá trình giảm cân. Tuy nhiên, nên kết hợp với nhiều nhóm thực phẩm khác để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng.

Cải thiện chức năng thần kinh và trí nhớ

Các vitamin nhóm B, đặc biệt là B12 và niacin (B3) trong lá sách bò đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Việc bổ sung thường xuyên giúp tăng cường trí nhớ, cải thiện khả năng tập trung và giảm căng thẳng.

Lưu ý khi lựa chọn, chế biến, sử dụng lá sách bò

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi chọn lựa, chế biến và sử dụng sách bò để vừa tận dụng được giá trị dinh dưỡng, vừa đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

• Chọn lá sách bò tươi: Ưu tiên chọn sách bò loại có màu trắng sáng hoặc hơi ngà, bề mặt sạch, không có mùi hôi, nhớt hay thâm đen. Khi sờ vào thấy còn đàn hồi là loại tươi ngon.
• Sơ chế kỹ trước khi nấu: Bạn cần rửa sách bò nhiều lần với nước muối, gừng hoặc giấm để khử mùi và loại bỏ vi khuẩn, có thể trụng qua nước sôi vài phút trước khi chế biến.
• Không ăn sống: Đây là thực phẩm dễ nhiễm khuẩn, ký sinh trùng nên cần nấu chín kỹ trước khi ăn để đảm bảo an toàn.
• Không nấu quá lâu: Nấu quá kỹ có thể làm mất dưỡng chất và khiến lá sách bò bị dai, giảm độ ngon.
• Hạn chế dùng nhiều dầu mỡ, gia vị cay khi chế biến để tránh khó tiêu, đặc biệt ở người có bệnh dạ dày hoặc gan.
• Không nên ăn quá thường xuyên: Có nên ăn nội tạng động vật thường xuyên không? Lá sách bò giàu đạm và cholesterol, bạn chỉ nên ăn 1 - 2 lần/tuần, mỗi lần ăn với lượng vừa phải là phù hợp.

Ai không nên hoặc cần hạn chế ăn lá sách bò?

Mặc dù lá sách bò mang lại giá trị dinh dưỡng và lợi ích nhất định cho sức khỏe, nhưng không phải ai cũng nên ăn thường xuyên. Một số nhóm đối tượng cần đặc biệt lưu ý hoặc hạn chế sử dụng để tránh gây ảnh hưởng xấu đến cơ thể:

• Người bị gout hoặc có nồng độ axit uric cao: Lá sách bò là thực phẩm giàu purin, chất khi chuyển hóa sẽ tạo ra axit uric, dễ làm triệu chứng bệnh gout nghiêm trọng hơn.
• Người mắc bệnh tim mạch hoặc mỡ máu cao: Dù ít béo hơn thịt đỏ, nhưng lá sách bò vẫn có một lượng cholesterol đáng kể. Ăn sách bò quá thường xuyên có thể làm tăng mỡ máu, ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.
• Người bị rối loạn tiêu hóa, viêm dạ dày hoặc gan yếu: Lá sách bò khá dai và khó tiêu, có thể gây đầy bụng, khó tiêu hoặc tăng gánh nặng cho gan và dạ dày nếu ăn nhiều hoặc chế biến nhiều dầu mỡ.
• Người cao tuổi: Nhóm đối tượng này có hệ tiêu hóa hoạt động kém, nên ăn ít nội tạng và tránh ăn vào buổi tối.

Lá sách bò không chỉ là nguyên liệu quen thuộc trong nhiều món ăn hấp dẫn mà còn là nguồn cung cấp protein, vitamin và khoáng chất quý giá giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa lợi ích mà vẫn đảm bảo an toàn, bạn nên ăn lá sách bò với lượng vừa phải và kết hợp cùng chế độ dinh dưỡng đa dạng, lành mạnh mỗi ngày.