Hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 2 cần biết để theo dõi sát sao

Không chỉ dừng lại ở các tổn thương da và miệng, tay chân miệng cấp độ 2 còn có thể gây biến chứng thần kinh nếu không được theo dõi sát sao. Quan sát hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 2 là cách trực quan giúp phụ huynh nhận diện sớm dấu hiệu nguy hiểm để đưa trẻ vào viện sớm, nhằm xử trí kịp thời.

Đặc điểm bệnh tay chân miệng độ 2

Theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh tay chân miệng của Bộ Y tế Việt Nam, bệnh được phân độ lâm sàng từ độ 1 đến độ 4, chủ yếu dựa trên sự xuất hiện và mức độ các dấu hiệu cảnh báo biến chứng thần kinh, tim mạch và hô hấp.

• Độ 1: Không biến chứng, thường là phát ban/loét miệng, sốt nhẹ.
• Độ 2: Xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo sớm nguy cơ biến chứng, chủ yếu là dấu hiệu thần kinh trung ương (như giật mình, ngủ gà, mạch nhanh), nhưng chưa có rối loạn thần kinh thực vật hoặc biến chứng tim mạch rõ rệt.
• Độ 3: Có biến chứng rối loạn thần kinh thực vật.
• Độ 4: Biến chứng nặng, suy hô hấp hoặc sốc.

Tay chân miệng độ 2 là giai đoạn có các dấu hiệu cảnh báo sớm nguy cơ biến chứng, như giật mình, run tay chân, mạch nhanh, ngủ gà… nhưng chưa có biểu hiện rối loạn thần kinh thực vật rõ rệt như ở độ 3. Trên lâm sàng, độ 2 thường được chia thành hai mức: 2a và 2b, nhằm giúp nhân viên y tế đánh giá mức độ nặng và quyết định hướng theo dõi, điều trị phù hợp.

Ở cấp độ 2a, trẻ có thể xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo sớm, bao gồm:

• Giật mình bất thường (thường do người chăm sóc phát hiện), trẻ có thể kèm theo ngủ gà, lừ đừ, quấy khóc kéo dài không rõ nguyên nhân.
• Trẻ có thể sốt hoặc không; nếu sốt, thường là sốt cao ≥ 39°C kéo dài trên 2 ngày, nhưng chưa có biểu hiện rối loạn thần kinh thực vật.
• Có thể kèm theo nôn ói, khó ngủ, mệt mỏi, phản ánh tình trạng toàn thân và nguy cơ ảnh hưởng thần kinh sớm.

Những biểu hiện trên là dấu hiệu cảnh báo quan trọng, cho thấy bệnh có nguy cơ tiến triển nặng hơn. Trẻ cần được đưa đến cơ sở y tế để theo dõi sát và đánh giá kịp thời, nhằm phòng ngừa diễn tiến sang các mức độ nặng hơn (độ 3 hoặc độ 4).

Ở mức độ 2b, trẻ có dấu hiệu ảnh hưởng rõ đến hệ thần kinh hoặc tim mạch, cần được theo dõi y tế chặt chẽ. Một số biểu hiện thường gặp gồm:

• Giật mình lập lại nhiều lần, mạch nhanh >130 lần/phút;
• Ngủ gà;
• Sốt ≥ 39°C kéo dài không đáp ứng hạ sốt.

Đây là giai đoạn dễ chuyển nặng, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được xử trí kịp thời.

Hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 2 và dấu hiệu đặc trưng

Các tổn thương da và niêm mạc như ban phỏng nước ở tay chân, loét miệng có thể gặp ở mọi mức độ của bệnh tay chân miệng và không phải là tiêu chí phân độ. Việc chẩn đoán tay chân miệng độ 2 cần dựa vào các dấu hiệu cảnh báo thần kinh và toàn thân.

• Trẻ bị tay chân miệng cấp độ 2 có thể khởi phát các nốt ban đỏ ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, màu của nốt ban sẽ tùy thuộc vào màu da của người bệnh.
• Các nốt ban đỏ có thể lan rộng sang các vị trí khác như khuỷu tay, đầu gối, bộ phận sinh dục hoặc mông của trẻ.
• Xuất hiện các vết loét ở niêm mạc hầu họng của trẻ.
• Các vết loét gây đau đớn có thể phát triển ở bất kỳ vị trí nào trong và xung quanh miệng, bao gồm cả lưỡi.
• Trẻ cũng được ghi nhận với hình ảnh sưng hạch bạch huyết ở cổ.

Ở tay chân miệng cấp độ 2, các nốt ban đỏ có thể xuất hiện ở lòng bàn tay, bàn chân và lan đến khuỷu tay, đầu gối, mông hoặc vùng sinh dục. Đồng thời, các vết loét đau đớn có thể xuất hiện trong hoặc xung quanh miệng, bao gồm cả lưỡi.

Hầu hết triệu chứng sẽ thuyên giảm trong vòng 10 ngày nếu được điều trị kịp thời, nhưng trẻ dưới 2 tuổi có thể mất nhiều thời gian hơn để loại bỏ virus hoàn toàn.

Hình ảnh biến chứng tay chân miệng cấp độ 2

Bệnh tay chân miệng độ 2 cần theo dõi tại cơ sở y tế do nguy cơ biến chứng thần kinh và tim mạch. Trong một số trường hợp hiếm gặp, bệnh nhân có thể xuất hiện các biến chứng tay chân miệng nguy hiểm. Ngoài các hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 2 kể trên, cha mẹ và người chăm sóc trẻ cũng có thể quan sát thấy hình ảnh cảnh báo biến chứng như:

Mất nước

Hình ảnh trẻ mất nước thường thấy là môi khô, nứt nẻ, lưỡi khô, ít nước bọt. Da trẻ kém đàn hồi, véo da lâu trở lại bình thường. Trẻ mệt mỏi, mắt trũng sâu, khóc ít hoặc không có nước mắt, tiểu ít và nước tiểu sẫm màu do sốt cao và ăn uống kém.

Viêm não

Hình ảnh trẻ viêm não do EV-A71 có thể là trẻ giật mình, co giật, yếu liệt chi. Trẻ có thể quan sát thấy run tay chân, co giật, đi đứng loạng choạng hoặc không tự ngồi vững. Một số trẻ có biểu hiện rối loạn ý thức rõ ràng, cần cấp cứu khẩn cấp.

Liệt giống bại liệt

Trẻ xuất hiện yếu hoặc liệt một hoặc nhiều chi, dễ nhận thấy nhất là tay hoặc chân buông thõng, không cử động linh hoạt như bình thường. Khi đặt trẻ đứng hoặc ngồi, trẻ không giữ được tư thế, dáng đi bất thường, mất lực rõ rệt nhưng không đau.

Phù phổi trung tâm

Hình ảnh trẻ phù phổi trung tâm thường là thở nhanh, thở gấp, co lõm lồng ngực, môi và đầu chi tím tái. Trẻ có thể ho khò khè, sùi bọt hồng ở miệng hoặc mũi. Khuôn mặt trẻ hốt hoảng, da tái nhợt, biểu hiện suy hô hấp cấp rất rõ.

Suy tim

Hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 2 biến chứng suy tim là mệt lả, da xanh xao, môi tím nhẹ, tay chân lạnh. Nhịp tim nhanh bất thường ngay cả khi trẻ nằm yên, kèm thở nhanh, khó thở. Trẻ bú hoặc ăn kém, dễ quấy khóc, vã mồ hôi nhiều, đặc biệt khi ngủ hoặc vận động nhẹ.

Điều trị bệnh tay chân miệng cấp độ 2 thế nào?

Nguyên tắc trong điều trị bệnh tay chân miệng độ 2 là cấp cứu, xử lý kịp thời các trường hợp bệnh diễn tiến nặng, nhanh chóng phân mức độ đúng và đưa ra phương án điều trị phù hợp. Cho đến hiện tại, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh tay chân miệng, điều trị tập trung vào hỗ trợ thuyên giảm triệu chứng đồng thời đảm bảo dinh dưỡng và nâng cao thể trạng.

Đối với bệnh nhân tay chân miệng cấp độ 2a

Ở cấp độ này, bệnh nhân cần được:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng theo độ tuổi cho trẻ.
• Hạ sốt khi có triệu chứng sốt cao bằng thuốc Paracetamol, có thể phối hợp với Ibuprofen nếu trẻ sốt cao không đáp ứng tốt với thuốc hạ sốt Paracetamol.
• Chỉ sử dụng thuốc chống co giật như Phenobarbital trong trường hợp trẻ có co giật rõ, theo chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.

Đối với bệnh nhân tay chân miệng cấp độ 2b

Với trẻ tay chân miệng cấp độ 2b, trẻ cần nhập viện theo dõi sát, xử trí hỗ trợ huyết động và hô hấp:

• Cho trẻ nằm đầu cao 30 độ.
• Thở oxy qua mũi khoảng 3 - 6 lít/phút, tùy trường hợp.
• Sử dụng thuốc chống co giật Phenobarbital dạng truyền tĩnh mạch theo chỉ định của bác sĩ và lặp lại sau 8-12 giờ khi cần.
• Theo dõi đường truyền tĩnh mạch, nhiệt độ, nhịp thở, huyết áp, nhận thức và mạch thường xuyên (1 hoặc 3 lần trong 6 giờ đầu), sau đó theo dõi theo chu kỳ 4 - 5 giờ/lần.
• Thực hiện đo độ bão hòa oxy SpO2 và theo dõi mạch liên tục.

Ngoài ra, trong thời gian điều trị, trẻ vẫn cần được:

• Vệ sinh răng miệng nhẹ nhàng và sạch sẽ.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, ngủ đủ giấc, vận động nhẹ nhàng, tránh kích thích.
• Theo dõi sát và kỹ các dấu hiệu để phát hiện chuyển tay chân miệng độ 3.

Hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 2 giúp phụ huynh nhận biết sớm các dấu hiệu liên quan đến biến chứng thần kinh. Khi trẻ có biểu hiện bất thường dù nhẹ, cha mẹ không nên chủ quan mà cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị đúng cách, đảm bảo an toàn cho sức khỏe lâu dài của trẻ.