Hình ảnh bệnh tay chân miệng ở trẻ em và cách xử trí

Trong số các bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ em, tay chân miệng là bệnh xuất hiện chủ yếu vào giai đoạn chuyển mùa. Trong đó, trẻ em dưới 5 tuổi là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất do hệ miễn dịch còn non yếu. Đây là bệnh có khả năng lây lan nhanh và dễ bùng phát thành dịch. Tuy nhiên, bệnh tay chân miệng thường không được phát hiện sớm do các dấu hiệu dễ nhầm lẫn với bệnh lý khác gây ra nhiều nguy hiểm cho người bệnh.

Một số hình ảnh bệnh tay chân miệng trong bài viết dưới đây sẽ phần nào giúp ba mẹ nhận diện chính xác và kịp thời ngay khi trẻ vừa xuất hiện các dấu hiệu đầu tiên. Đồng thời, ba mẹ sẽ có thêm nhiều thông tin hữu ích khác về bệnh truyền nhiễm cấp tính này.

Khái quát về bệnh tay chân miệng ở trẻ em

Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, đặc trưng bởi tình trạng sốt và sự xuất hiện của các nốt mụn nước trên cơ thể. Các mụn nước này thường xuất hiện chủ yếu ở lòng bàn chân, tay, mông và trong khoang miệng. Tay chân miệng có thể gặp ở bất cứ ai nhưng phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh, trẻ em dưới 5 tuổi. Virus gây bệnh tay chân miệng có thể bùng phát gây bệnh bất cứ lúc nào, trong đó thời điểm từ tháng 2 đến tháng 4 và từ tháng 9 đến tháng 12 là giai đoạn cao điểm dễ lây lan thành dịch trong cộng đồng.

Tay chân miệng do nhiều chủng virus gây ra, điển hình có enterovirus 71 (EV71), virus Coxsackie nhóm A và nhóm B. Vì thế, trẻ đã từng mắc bệnh vẫn có thể tái nhiễm nhiều lần do chủng virus khác. Trong các nguyên nhân gây bệnh, tay chân miệng do virus EV71 thường ít gặp hơn nhưng lại gây ra những biến chứng nặng nề hơn. Theo thống kê, có tới hơn 80% trường hợp trẻ tử vong vì bệnh tay chân miệng là do virus EV71 gây ra.

Các chủng virus gây bệnh tay chân miệng thường sống trong đường tiêu hóa và lây nhiễm từ người sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, giọt bắn khi ho hoặc hắt hơi, chất nôn, chất dịch từ bọng nước của người bệnh. Chúng có thể sống trong nhiệt độ âm 40 độ C trong 3 tuần và chỉ có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ 60 độ trong ít nhất 15 phút. Do đó, trẻ có thể nhiễm bệnh ngay cả khi không tiếp xúc gần mà chỉ tiếp xúc gián tiếp với người bệnh thông qua đồ chơi chung, bàn, ghế, đồ dùng cá nhân, đồ ăn,... có chứa virus gây bệnh.

Mặc dù bệnh tay chân miệng ở trẻ có thể do nhiều chủng virus khác nhau gây ra nhưng hầu hết các hình ảnh bệnh tay chân miệng đều giống nhau và dễ nhầm lẫn với các bệnh truyền nhiễm cấp tính khác như sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn.

Hầu hết trẻ bị tay chân miệng đều lành tính và có thể chữa khỏi. Tuy nhiên, nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tay chân miệng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ như viêm não, viêm màng não, tổn thương cơ tim,...

Hình ảnh bệnh tay chân miệng qua từng giai đoạn

Dựa trên lâm sàng, bệnh tay chân miệng thường được chia làm 4 giai đoạn gồm:

Giai đoạn ủ bệnh

Giai đoạn này thường diễn ra trong 3 đến 7 ngày, lúc này trẻ sẽ không có biểu hiện gì bất thường. Trẻ vấn vui chơi, sinh hoạt và ăn uống bình thường.

Giai đoạn khởi phát

Diễn ra từ 1 đến 2 ngày sau khi hết thời gian ủ bệnh. Trong giai đoạn này, trẻ bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu lâm sàng rõ rệt như như sốt nhẹ, đau họng, đau rát miệng, biếng ăn, quấy khóc, tiêu chảy,… Để nhận biết trẻ có mắc bệnh hay không, cha mẹ có thể quan sát những dấu hiệu lâm sàng của trẻ rồi so sánh với những hình ảnh bệnh tay chân miệng.

Giai đoạn toàn phát

Kéo dài trong khoảng 3 đến 10 ngày, các dấu hiệu của tay chân miệng rõ ràng hơn gồm loét miệng, phát ban sẩn hồng, ban phỏng nước. Các nốt chấm tròn đỏ phẳng, nốt phỏng nước phát ban thường tập trung chủ yếu ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, khuỷu tay, và mông. Các vết loét miệng thường xuất hiện sau khi trẻ bắt đầu sốt khoảng 2 ngày. Quan sát hình ảnh bệnh tay chân miệng sẽ thấy các vết loét này tập trung ở đầu lưỡi, vòm miệng khiến trẻ chảy nhiều nước dãi, đau khi nuốt và ăn uống. Với các trẻ mắc virus EV71, các biến chứng như rối loạn tri giác, mê sảng, co giật,… dễ xuất hiện vào ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 trong giai đoạn này. 

Giai đoạn lui bệnh

Sau khoảng 7 đến 10 ngày từ thời điểm khởi phát bệnh, trẻ sẽ dần hồi phục nếu không gặp biến chứng.

Các biện pháp xử trí bệnh tay chân miệng

Việc điều trị tay chân miệng sẽ tùy thuộc vào mức độ bệnh, vì thế nắm rõ dấu hiệu bệnh qua từng cấp độ giúp trẻ được xử trí đúng cách và hiệu quả hơn.

• Cấp độ 1: Đây là cấp độ nhẹ nhất, trẻ thường sốt nhẹ, mệt mỏi, xuất hiện bọng nước.
• Cấp độ 2: Tay chân miệng ở cấp độ này được chia làm 2A và 2B. Trong đó, cấp độ 2A với biểu hiện như sốt cao kéo dài quá 2 ngày, trẻ mệt mỏi, nôn ói, quấy khóc, kèm theo giật mình dưới 2 lần trong 30 phút. Còn tay chân miệng cấp độ 2B với biểu hiện như cấp độ 2A và nhiều dấu hiệu nặng hơn như mạch đập nhanh 150 lần/phút, run người, run chi, đi đứng không vững, liệt thần kinh sọ,...
• Cấp độ 3: Là cấp độ tay chân miệng bệnh nghiêm trọng với các biểu hiện như sốt cao, mạch nhanh trên 170 lần/phút, đổ nhiều mồ hôi, thở rút lõm ngực, tăng trương lực cơ, rối loạn tri giác,...
• Cấp độ 4: Đây là cấp độ nặng nhất với nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí nguy cơ tử vong cao với các dấu hiệu như sốc, phù phổi cấp, tím tái, thở yếu, ngưng thở, giảm nhịp tim,...

Với tay chân miệng cấp độ 1, trẻ có thể được điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, ba mẹ vẫn cần theo dõi sát sao để phát hiện sớm nếu trẻ diễn biến nặng hơn. Từ cấp độ 2 trở đi, trẻ cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám và được hỗ trợ điều trị càng sớm càng tốt. Đặc biệt với cấp độ 3 và 4, trẻ cần được can thiệp tích cực để ngăn ngừa biến chứng và hạn chế tối đa di chứng nặng nề.

Hiện nay, vẫn chưa có thuốc đặc trị bệnh tay chân miệng ở trẻ em. Các phương pháp điều trị hiện tại như dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, bù nước,… đều nhằm mục đích điều trị triệu chứng, giúp trẻ cảm thấy thoải mái và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Trên đây là một số hình ảnh bệnh tay chân miệng thường gặp ở trẻ em cũng như thông tin về dấu hiệu, biến chứng và cách xử trí khi trẻ mắc căn bệnh này. Hy vọng bài viết đã giúp ba mẹ có thêm nhiều kiến thức hữu ích về tay chân miệng để tự tin hơn trong hành trình chăm sóc con yêu.