Kết quả đo mức độ xơ hóa gan có ý nghĩa như thế nào? Quy trình thực hiện đo

Gan là cơ quan quan trọng đảm nhiệm nhiều chức năng sống còn trong cơ thể. Khi gan bị tổn thương, quá trình xơ hóa diễn ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của gan. Đo mức độ xơ hóa gan là phương pháp hữu hiệu giúp đánh giá tình trạng tổn thương gan, từ đó đưa ra các biện pháp điều trị kịp thời. Vậy kết quả đo mức độ xơ hóa gan có ý nghĩa như thế nào? Quy trình thực hiện đo ra sao? Cùng tìm hiểu trong bài viết này.

Tìm hiểu xơ hóa gan là gì?

Xơ hóa gan là tình trạng tổn thương kéo dài của các tế bào gan, dẫn đến những thay đổi bất thường trong cấu trúc của gan. Bệnh có thể phát triển từ những tổn thương nhỏ và kéo dài từ vài tuần đến nhiều năm.

Theo phân loại Metavir trong giải phẫu bệnh, xơ hóa gan được chia thành 4 giai đoạn như sau:

• Giai đoạn F0: Không có dấu hiệu xơ hóa.
• Giai đoạn F1: Xuất hiện xơ hóa tại khoảng cửa.
• Giai đoạn F2: Xơ hóa tại khoảng cửa kèm theo một số cầu nối.
• Giai đoạn F3: Bắt đầu có xơ hóa.
• Giai đoạn F4: Được chẩn đoán là xơ gan.

Mỗi cấp độ xơ hóa sẽ có triệu chứng và phương pháp điều trị khác nhau.

Xơ hóa gan xảy ra khi mô sẹo hình thành vượt mức bình thường do gan bị tổn thương. Các tế bào gan bị ảnh hưởng sẽ sản xuất chất dẫn đến tích tụ mô sẹo. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Uống rượu bia: Mỗi người nên hạn chế uống một lon bia hoặc một ly rượu mỗi ngày. Vượt quá mức này có thể gây hại cho gan, do gan phải làm việc vất vả để loại bỏ độc tố từ đồ uống có cồn, lâu dần dẫn đến suy giảm chức năng gan.
• Béo phì và thừa cân: Đây cũng là yếu tố góp phần vào xơ hóa gan.
• Nhiễm virus viêm gan: Các loại virus như viêm gan A và B có thể gây ra tình trạng xơ hóa gan nếu bệnh trở thành mãn tính.

Hiện nay, kết quả đo mức độ xơ hóa gan hay được sử dụng để đánh giá tình trạng tổn thương, chẩn đoán bệnh, theo dõi tiến triển và lập kế hoạch điều trị kịp thời. Do vậy, người bệnh cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp hiệu quả.

Quy trình thực hiện đo mức độ xơ hóa gan

Chuẩn bị: Người bệnh cần nhịn ăn ít nhất 2 giờ trước khi thực hiện kiểm tra.

Các bước thực hiện:

• Tư thế: Người bệnh nằm ngửa trên giường và giơ cao tay phải để mở rộng khoảng cách giữa các xương sườn.
• Đặt đầu dò: Kỹ thuật viên sẽ đặt đầu dò siêu âm đàn hồi lên da người bệnh tại vị trí liên sườn khu vực gan phải.
• Quá trình đo: Trong quá trình đo, người bệnh sẽ cảm nhận được rung nhẹ khi sóng đàn hồi từ thiết bị rung được tạo ra.
• Thời gian: Thông thường, quá trình này kéo dài từ 5 đến 10 phút.

Lưu ý:

• Quy trình đo không gây đau hay khó chịu.
• Sau khi thực hiện xong quy trình sẽ cho ra kết quả đo mức độ xơ hóa gan, chúng có ý nghĩa như thế nào?

Kết quả đo mức độ xơ hóa gan có ý nghĩa gì?

Kết quả đo mức độ xơ hóa gan có ý nghĩa rất quan trọng, giúp bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe của gan và đưa ra phương án điều trị phù hợp.

Trong khoảng từ F0 đến dưới F1 (2.5 - 7.4 kPa), kết quả cho thấy gan không có xơ hóa hoặc chỉ có xơ hóa ở mức tối thiểu, chưa gây ra biến đổi về mặt giải phẫu bệnh. Từ F1 đến dưới F2 (7.5 - 9.4 kPa), xuất hiện dấu hiệu xơ hóa trong nhu mô gan và xu hướng xơ hóa có thể gia tăng trong thời gian tới.

Khi chỉ số nằm trong khoảng F2 đến dưới F3 (9.5 - 12.4 kPa), tình trạng xơ hóa trong nhu mô gan trở nên nghiêm trọng hơn, mặc dù chưa dẫn đến xơ gan, nhưng nguy cơ phát triển thành xơ gan là khá cao. Nếu giá trị đo từ F3 đến F4 (từ 12.5 kPa trở lên), gan đã bị xơ hóa lan tỏa và đây là giai đoạn xơ hóa gan rõ rệt trên lâm sàng.

Về mức độ gan nhiễm mỡ, chỉ số từ S0 đến dưới S1 (dưới 100 dB/m) cho thấy chưa có sự tích tụ mỡ trong tế bào gan, với tỷ lệ tế bào chứa hạt mỡ dưới 5%. Khi chỉ số từ S1 đến dưới S2 (100 – 237.6 dB/m), gan đã bắt đầu nhiễm mỡ nhẹ, với tỷ lệ tế bào gan chứa mỡ từ 5% đến dưới 33%. Mức vừa (S2 đến dưới S3, 237.7 – 259.3 dB/m) phản ánh tỷ lệ tế bào chứa mỡ từ 33% đến dưới 66%, trong khi mức độ nặng (S3 đến S4, 259.4 – 292.3 dB/m) cho thấy tỷ lệ tế bào gan chứa mỡ từ 66%.

Do vậy, việc theo dõi và kiểm soát chỉ số xơ hóa gan và gan nhiễm mỡ là rất quan trọng. Bằng cách phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, chúng ta có thể ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và suy gan.

Phương pháp phòng ngừa xơ hóa gan

Phòng ngừa xơ hóa gan đòi hỏi một lối sống lành mạnh và các biện pháp bảo vệ gan. Dưới đây là một số phương pháp quan trọng:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Tránh tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và thực phẩm chế biến sẵn. Giảm tiêu thụ rượu vì rượu có thể gây tổn hại gan và dẫn đến xơ hóa.
• Kiểm soát cân nặng: Béo phì có liên quan mật thiết đến gan nhiễm mỡ, làm tăng nguy cơ xơ hóa gan. Duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên giúp ngăn ngừa sự tích tụ mỡ trong gan.
• Tập thể dục đều đặn: Thường xuyên hoạt động thể chất giúp cải thiện sức khỏe gan. Tập luyện giúp kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa liên quan đến gan.
• Hạn chế sử dụng rượu bia và thuốc lá: Cả hai đều gây tổn thương cho gan và thúc đẩy quá trình xơ hóa. Uống rượu với mức độ hợp lý hoặc tránh hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ.
• Tránh tiếp xúc với chất độc hại: Tiếp xúc với các hóa chất độc hại từ môi trường, bao gồm các loại thuốc trừ sâu và dung môi công nghiệp, có thể làm tổn thương gan. Đảm bảo bảo vệ an toàn khi làm việc trong các môi trường có nguy cơ cao.
• Tiêm phòng viêm gan: Viêm gan B và C là nguyên nhân chính dẫn đến xơ hóa gan. Tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là vắc-xin viêm gan B, có thể giúp ngăn ngừa lây nhiễm và giảm nguy cơ tổn thương gan.
• Điều trị và quản lý bệnh lý liên quan: Nếu có các bệnh lý mãn tính như tiểu đường hoặc cao huyết áp, việc kiểm soát và điều trị tốt các bệnh này cũng giúp giảm nguy cơ xơ hóa gan.

Việc duy trì lối sống lành mạnh kết hợp với các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe gan sớm có thể ngăn ngừa xơ hóa gan và các biến chứng nghiêm trọng.

Kết quả đo mức độ xơ hóa gan rất quan trọng, giúp bác sĩ đánh giá tình trạng gan, dự đoán tiến triển bệnh, lựa chọn điều trị phù hợp và theo dõi hiệu quả điều trị. Có nhiều phương pháp đo, từ sinh thiết gan xâm lấn đến các phương pháp không xâm lấn như FibroScan, ARFI hay xét nghiệm máu. Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo kết quả chính xác.