Lao phổi tái phát là gì? Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Những bệnh nhân đã điều trị bệnh lao thành công vẫn có nguy cơ tái phát hoặc tái nhiễm lao phổi. Do đó cần xác định các yếu tố, nguyên nhân và triệu chứng của bệnh lao phổi tái phát để có phương pháp phòng ngừa và điều trị phù hợp.

Lao phổi tái phát là gì? Nguyên nhân tái phát?

Lao phổi tái phát là tình trạng bệnh nhân bị nhiễm lao phổi từ trước nhưng đã điều trị khỏi, tuy nhiên hiện tại lại bị mắc trở lại gọi là lao tái phát.

Lao phổi tái phát có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như: Lúc trước, trong thời gian điều trị nhưng sử dụng thuốc không đúng chỉ định, tự tiện ngưng thuốc, thường xuyên tiếp xúc với nguồn lây bệnh (người nhiễm lao), sức đề kháng suy yếu...

Lao phổi có thể dễ dàng quay trở lại nếu người bệnh không chú ý nâng cao sức đề kháng của cơ thể

Đối với những bệnh nhân đã điều trị hết lao phổi nhưng chủ quan mà không tăng cường sức đề kháng và thực hiện chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt điều độ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn lao tái phát trở lại.

Việc điều trị lao tái phát khó khăn hơn rất nhiều. Đặc biệt, nếu chuyển sang lao kháng thuốc thì khả năng chữa khỏi vô cùng thấp. Vì vậy, mỗi một bệnh nhân lao phổi đã điều trị khỏi luôn được các bác bỏ sĩ dặn dò các biện pháp phòng ngừa để tránh lao tái phát. 

Nhiều người nhầm tưởng lao tái phát là một giai đoạn của lao phổi, điều này là hoàn toàn sai lầm. Lao tái phát chỉ mắc khi chúng ta không tích cực thực hiện các biện pháp đề phòng bệnh.

Biện pháp đề phòng bệnh lao và lao tái phát

Để tránh bệnh lao phổi tái phát, bệnh nhân cần tuân thủ và thực hiện tốt các biện pháp sau để phòng bệnh hiệu quả:

• Tuân thủ điều trị: Để lao phổi không tái phát, cần phát hiện sớm nguồn lây chính và điều trị triệt để bằng các phác đồ điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Khi điều trị, người bệnh phải uống thuốc đều đặn, đúng và đủ theo chỉ dẫn đến lúc hoàn toàn khỏi bệnh.
• Đúng liều lượng: Thuốc lao được chỉ định để phù hợp cho từng trường hợp. Do đó, bắt buộc phải dùng đúng theo liều lượng bởi nếu dùng thiếu liều thì không hiệu quả, còn dùng liều quá cao có thể gây ra tai biến.

Khi điều trị lao cần uống thuốc đúng và đủ liều

• Dùng thuốc đúng cách: Thuốc chữa lao nên được tiêm và uống cùng thời điểm để hiệu quả của thuốc đạt mức cao nhất.
• Điều trị đều đặn: Việc điều trị bệnh lao đòi hỏi người bệnh nên thực hành đúng theo liệu trình một cách đều đặn. Chỉ cần quên hay tự ý bỏ thuốc trị lao cũng sẽ dễ dẫn tới tình trạng lao kháng thuốc.
• Điều trị đủ: Thời gian điều trị bệnh lao khá dài, tuỳ theo loại bệnh lao nhưng đa phần bệnh nhân đều mất từ 6-8 tháng để điều trị dứt điểm. Việc dùng thuốc điều trị không đủ liều cũng sẽ gây ra tình trạng lao kháng thuốc. Sau khoảng ba tuần được điều trị bằng thuốc đầy đủ, khả năng lây bệnh sẽ giảm đi. Trước và sau công đoạn này, người bệnh cần thực hiện vài biện pháp để hạn chế vi khuẩn gây bệnh lây sang người khác như: người bệnh không được tiếp xúc gần với người bình thường, chỉ duy nhất người chăm bệnh mới được phép ở gần người bệnh. Khi người bệnh ở nhà cần có phòng riêng, thoáng mát, sạch sẽ, không ẩm ướt và giữ vệ sinh sạch sẽ.
• Tái khám định kỳ: Việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp người bệnh nắm được tình hình sức khỏe, khả năng phục hồi bệnh. Đồng thời, bác sĩ sẽ xem xét xem các loại vi khuẩn lao có còn tiềm ẩn trong cơ thể bệnh nhân hay không, tư vấn các biện pháp đề phòng bệnh lao phổi tái phát hiệu quả.
• Tránh xúc tiếp với nguồn bệnh: Nguồn bệnh ở đây có thể là một số bệnh nhân đang điều trị lao, có trực khuẩn lao trong cơ thể. Lao phổi lây lan qua đường hô hấp, vì vậy, cực kỳ khó để kiểm soát được nó. Thông thường, các bệnh nhân lao phổi khi ho, khạc đờm, hắt hơi... sẽ cho ra môi trường ngoài hàng nghìn tới hàng triệu vi khuẩn lao, các vi khuẩn này bay lơ lửng trong không khí, người bình thường hoặc người đã điều trị lao phổi có thể hít phải virus lao và có thể bị nhiễm lao. Do đó, cần giảm thiểu tối đa tiếp xúc với người bị lao phổi là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh lao và lao phổi tái phát. Trong trường hợp buộc phải tiếp xúc hoặc thường xuyên hoạt động ở nơi đông người, cần trang bị những giải pháp phòng hộ như đeo khẩu trang, giữ khoảng cách tiếp xúc...

Người bệnh có thể lây nhiễm cho 10 - 15 người bình thường thông qua đường hô hấp

• Tăng sức đề kháng: Một đặc điểm cần lưu ý của bệnh lao phổi là vi khuẩn lao chỉ gây bệnh lúc sức đề kháng, hệ miễn dịch của chúng ta suy yếu. Do đó, nếu luôn giữ cơ thể có đủ sức đề kháng sẽ có thể khống chế được vi khuẩn lao, không để bệnh tái phát. Đối với những người đã điều trị lao phổi, thường gặp phải các tổn thương nghiêm trọng về đường hô hấp, phổi, gan... do giai đoạn điều trị trước gây ra. Do đó, lúc đã trị khỏi và tái hòa nhập cộng động, người bệnh không được chủ quan mà phải tăng cường nâng cao sức đề kháng, nhất là sức đề kháng của đường hô hấp để chống lại vi khuẩn lao có thể xâm nhập trở lại cơ thể.

Một số biện pháp tăng cường sức đề kháng như: 

• Hạn chế dùng các thức uống có cồn, chất kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá…
• Bảo vệ cơ thể khỏi các chất gây hại cho đường hô hấp như khói bụi, chất bẩn, bụi mịn…
• Thực hiện lối sống khoa học: Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, thường xuyên sử dụng những sản phẩm tăng sinh lực, bảo vệ sức khỏe có nguồn gốc từ thiên nhiên sau khi đã tham khảo ý kiến bác sĩ.

Trên đây là một số thông tin về bệnh lao phổi tái phát và cách phòng ngừa bệnh lao quay trở lại. Hy vọng qua bài viết trên, quý đọc giả có thể hiểu hơn về sự nguy hiểm của bệnh lao phổi tái phát cũng như có được các phương pháp phòng bệnh hiệu quả. 

 Như Nguyễn

Nguồn: Tổng hợp