Một số tác dụng phụ của hóa trị trong điều trị ung thư gan

Hóa trị là một trong những phương pháp điều trị chính cho bệnh nhân ung thư gan. Mặc dù mang lại hiệu quả trong việc kiểm soát và tiêu diệt khối u, hóa trị cũng đi kèm với nhiều tác dụng phụ đáng kể.

Hóa trị là gì?

Hóa trị là phương pháp điều trị bằng cách đưa thuốc hóa chất vào cơ thể bệnh nhân thông qua đường tiêm (truyền) tĩnh mạch hoặc đường uống, nhằm tiêu diệt và loại bỏ các tế bào ung thư. Đây có thể là lựa chọn phù hợp cho những người bị ung thư gan không thể điều trị bằng phẫu thuật hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị phá hủy như đốt sóng cao tần, đốt vi sóng, thuyên tắc hay điều trị nhắm trúng đích.

Không giống như phẫu thuật và xạ trị, chỉ tập trung điều trị khối ung thư tại gan, hóa trị đi vào máu và có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Điều này giúp loại bỏ cả các tế bào ung thư nếu chúng đã lan đến các cơ quan khác.

Ngoài ra, trong điều trị ung thư gan, hóa trị còn có thể được sử dụng tập trung tại gan bằng cách truyền thuốc vào động mạch gan. Phương pháp này có thể được thực hiện đơn thuần, gọi là truyền hóa chất qua động mạch gan (HAIC - Hepatic Arterial Infusion Chemotherapy), hoặc kết hợp với tắc mạch, gọi là hóa tắc mạch (TACE - TransArterial Chemoembolization). Với phương pháp hóa trị khu trú, nồng độ thuốc sẽ tập trung nhiều hơn trong khối u nhằm giảm các tác dụng phụ toàn thân.

Dưới đây là một số loại thuốc hóa trị phổ biến thường được sử dụng trong điều trị ung thư gan:

• Platin (Platinum Compounds): Oxaliplatin, Cisplatin.
• Fluoropyrimidines: 5-Fluorouracil (5-FU), Capecitabine, Gemcitabine.
• Antimetabolites: Gemcitabine.
• Anthracyclines: Doxorubicin (pegylated liposomal doxorubicin).
• Topoisomerase Inhibitors: Mitoxantrone.
• Folate Antagonists: Methotrexate.

Trong một số trường hợp, có thể kết hợp 2 - 3 loại thuốc cùng lúc để nâng cao hiệu quả điều trị. Đối với những bệnh nhân có thể trạng tốt và có khả năng dung nạp nhiều loại thuốc, các bác sĩ thường chỉ định Gemox (phối hợp gemcitabine và oxaliplatin), OLFOX (5-FU, oxaliplatin và leucovorin). Những người có bệnh nền về gan có thể lựa chọn đầu tay khác FOLFOX (5-FU, oxaliplatin và leucovorin).

Các tác dụng phụ khi hóa trị trong điều trị ung thư gan

Một số tác dụng phụ của hóa trị trong điều trị ung thư gan như sau:

Gây chết những tế bào máu ngoại biên

Hóa trị có thể ảnh hưởng đến bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu, dẫn đến các bệnh lý như thiếu máu (thường xảy ra sau nhiều đợt hóa trị), giảm bạch cầu (đặc biệt là giả bạch cầu hạt), và giảm bạch cầu hạt độ IV.

Buồn nôn, nôn ói

Một số thuốc hóa trị như carmustine và cisplatin có thể gây nôn ói mạnh. Để phòng ngừa, cần sử dụng các thuốc kháng receptor serotonin 5HT3 ngay trước, trong và sau khi tiến hành hóa trị, vì nếu nôn ói xảy ra, sẽ rất khó kiểm soát triệu chứng.

Mệt mỏi

Bệnh nhân có thể gặp phải các tác dụng phụ của hóa trị trong điều trị ung thư gan như tình trạng như khó thở, suy nhược, và chán ăn ngay sau khi truyền hóa trị do sử dụng thuốc. Hiện tượng này thường gặp và có thể liên quan đến tình trạng thực thể của người bệnh như nhiễm trùng, đau đớn, thiếu máu hoặc trầm cảm.

Rụng tóc

Các loại thuốc chống ung thư được sử dụng trong quá trình hóa trị có cơ chế tiêu diệt các tế bào có khả năng sinh sản và tăng trưởng nhanh, như tế bào ung thư. Do đó, thuốc cũng ảnh hưởng đến các tế bào tăng trưởng nhanh trong cơ thể như tế bào biểu bì và các phần phụ của da như móng và nang lông, dẫn đến tình trạng rụng tóc (phổ biến nhất).

Viêm loét miệng

Đây là tác dụng phụ của hóa trị trong điều trị ung thư gan khá phổ biến khi bệnh nhân vừa tiến hành hóa trị vừa xạ trị và sử dụng các loại thuốc như cisplatin, carboplatin, methotrexate,...

Tình trạng này bao gồm các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, gây ra nhiều bất tiện khi ăn uống.

Bệnh nhân có thể giảm thiểu đau đớn bằng cách vệ sinh răng miệng thường xuyên và sử dụng các loại thuốc kháng nấm hoặc thuốc chống virus theo chỉ định của bác sĩ.

Biện pháp kiểm soát tác dụng phụ do hóa trị ung thư gan

Để kiểm soát các tác dụng phụ không mong muốn do hóa trị, người bệnh nên thực hiện các biện pháp sau:

• Dành thời gian nghỉ ngơi: Điều trị ung thư là một cuộc chiến trường kỳ gây mệt mỏi, nên bạn cần nghỉ ngơi nhiều hơn để bổ sung năng lượng cho cơ thể.
• Chế độ ăn uống lành mạnh và cân đối: Đảm bảo cung cấp đủ calo và protein để giúp tái tạo các tế bào khỏe mạnh bị ảnh hưởng bởi thuốc hóa trị. Chế độ ăn nên bao gồm nhiều rau xanh, hoa quả và ít chất béo.
• Tập thể dục thường xuyên: Giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi và kích thích vị giác, giúp ăn ngon miệng hơn.
• Tránh lạm dụng rượu bia: Các loại đồ uống có cồn không chỉ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể mà còn giảm tác dụng của thuốc kháng ung thư, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn.
• Bổ sung vitamin: Giúp tăng cường sức khỏe và thể trạng của người bệnh.

Hiểu rõ về các tác dụng phụ của hóa trị trong điều trị ung thư gan giúp bệnh nhân và người thân có sự chuẩn bị tốt hơn, từ đó cải thiện hiệu quả điều trị và chất lượng cuộc sống trong suốt hành trình chống lại căn bệnh hiểm nghèo.