Ngộ độc củ ấu tàu có nguy hiểm không? Cần xử lý như thế nào?

Qua các quy trình chế biến, sử dụng đúng cách và liều lượng phù hợp, củ ấu tàu có thể mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe như hỗ trợ giảm đau, chữa viêm, hay thậm chí là tăng cường sức đề kháng. Tuy nhiên, khi sử dụng củ ấu tàu cũng cần được thực hiện cẩn thận vì tính độc của cây. Nếu không sử dụng đúng cách, có thể gây ra tình trạng ngộ độc. Vậy ngộ độc củ ấu tàu có nguy hiểm không? Cần xử lý như thế nào?

Thông tin về củ ấu tàu

Củ ấu tàu còn có nhiều tên gọi khác nhau như gấu tàu, ấu tàu, co ú tàu, cây thảo ô,... Tuy nhiên, tên gọi khoa học chính thức của củ ấu tàu đã được thống nhất là Aconitum Fortunei Hemsl. Ấu tàu thường là một loại cây thảo có chiều cao trung bình từ 0,6 mét đến 1 mét. Đặc biệt, cây có phần rễ củ mập, hình dạng giống như con quay với rễ cái có kích thước lớn cùng với nhiều rễ nhỏ. Bề ngoài của củ thường có màu đen và mặt nhẵn. Thân của cây ấu tàu thường có dạng hình trụ, nghĩa là dạng thân đứng và hầu như ít nhánh. Lá của cây ấu tàu mọc tách biệt theo kiểu lá duy nhất với gân lá tạo hình chân vịt. Hoa của cây mọc thành từng bó ở phần đỉnh của thân, có kích thước tương đối lớn và thường có màu xanh lam đặc trưng. 

Quả của cây ấu tẩu thường gồm 5 dải mỏng kết hợp với nhiều hạt. Mùa hoa quả thường xuất hiện vào khoảng tháng 10 đến tháng 11 hàng năm. Cây củ ấu tẩu thường được tìm thấy nhiều ở vùng Sapa và Hà Giang. Đây là một loài cây thường sống ở những vùng ôn đới ẩm.

Củ ấu tàu có lợi ích gì cho sức khỏe?

Củ ấu tàu, mặc dù có độc tính rất mạnh, nhưng trong Đông y Việt Nam, nó đã được sử dụng như một dược liệu với nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe. Dưới đây là một số lợi ích tiềm năng của củ ấu tàu đối với sức khỏe:

• Giảm đau và chống viêm: Củ ấu tàu được sử dụng trong Đông y như một phương thuốc chống viêm và giảm đau tự nhiên. Nó có khả năng ức chế truyền tải cảm giác đau của các tín hiệu đau trong hệ thần kinh.
• Hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp: Sử dụng như một biện pháp hỗ trợ cho những người mắc các vấn đề liên quan đến đau nhức xương khớp, như viêm khớp.

• Tăng cường miễn dịch: Một số nghiên cứu đã gợi ý rằng củ ấu tàu có thể có tác dụng tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể.
• Hỗ trợ tiêu hóa: Là một phương thuốc để hỗ trợ quá trình tiêu hóa và làm dịu các vấn đề tiêu hóa như viêm loét dạ dày tá tràng.

Ngộ độc củ ấu tàu có nguy hiểm không?

Củ ấu tàu chứa các chất độc tính mạnh, đặc biệt là alkaloid aconitin. Do đó, ngộ độc củ ấu tàu gây ra những tác động tiêu cực và nguy hiểm cho sức khỏe. Các triệu chứng ngộ độc củ ấu tàu bao gồm:

• Suy hô hấp: Aconitine gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và gây suy hô hấp, dẫn đến các biểu hiện khó thở và thậm chí ngừng thở.
• Co giật: Ngộ độc củ ấu tàu có thể dẫn đến các cơn co giật và gây ra cảm giác co cứng các chi, không thể cử động.
• Tăng nhịp tim: Alkaloid trong củ ấu tàu tác động lên hệ tim mạch, dẫn đến tăng nhịp tim, tim đập nhanh hơn bình thường.
• Suy thận và suy gan: Ngộ độc củ ấu tàu làm tổn thương các cơ quan quan trọng như thận và gan.
• Rối loạn tiêu hóa: Triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy cũng có thể xuất hiện sau khi tiếp xúc với củ ấu tàu.

Cách xử lý khi bị ngộ độc củ ấu tàu

Ngộ độc củ ấu tàu là một tình huống nguy hiểm và cần được xử lý kịp thời để đảm bảo an toàn cho người bị ảnh hưởng. Dưới đây là các bước cơ bản để xử lý khi bị ngộ độc củ ấu tàu:

• Gọi cấp cứu ngay lập tức: Ngay khi nghi ngờ bị ngộ độc củ ấu tàu, hãy gọi điện thoại cấp cứu hoặc đưa người bị đến bệnh viện gần nhất để được chăm sóc y tế chuyên nghiệp.
• Không tự trị: Không nên thử các biện pháp tự trị tại nhà mà phải để các chuyên gia y tế đảm nhận việc xử lý.

• Kiểm tra triệu chứng: Để y bác sĩ biết chính xác triệu chứng và mức độ nghiêm trọng, hãy cố gắng mô tả chi tiết những triệu chứng và liều lượng sử dụng hoặc cách chế biến như thế nào mà người bị ngộ độc đang gặp phải.
• Hô hấp nhân tạo: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người bị ngộ độc có thể ngừng thở hoặc gặp khó khăn trong việc hô hấp. Nếu có kiến thức về cách thực hiện kỹ thuật hô hấp nhân tạo CPR, bạn nên thực hiện để duy trì hô hấp cho người bị ngộ độc cho đến khi đội y tế đến.
• Không gây nôn mửa: Không nên thúc đẩy người bị ngộ độc nôn mửa, vì điều này gây nguy hiểm thêm cho đường hô hấp hoặc làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Không nên cho người bị ngộ độc uống nước hoặc ăn bất cứ gì để tránh làm tăng sự hấp thu của độc tố trong cơ thể.

Bên cạnh những công dụng trong việc hỗ trợ sức khỏe thì độc tính trong củ ấu tàu rất nguy hiểm. Ngộ độc củ ấu tàu có thể gây ảnh hưởng đến tính mạng. Do đó, chỉ nên sử dụng khi có ý kiến của bác sĩ Đông y và dùng với liều lượng hợp lý.