Nguyên nhân bị tai biến là gì? Làm thế nào để phòng ngừa tai biến?

Hiện nay, tai biến là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế trên toàn thế giới. Mỗi năm, hàng triệu người trên khắp thế giới phải đối mặt với những biến chứng từ tai biến, ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân và gây ra những gánh nặng kinh tế và tâm lý cho gia đình và xã hội, tuy nhiên hiện nay vẫn nhiều người chưa hiểu rõ nguyên nhân bị tai biến và làm thế nào để phòng tránh.

Tai biến là gì?

Tai biến (còn được gọi là đột quỵ) là một tình trạng y tế nghiêm trọng xảy ra khi dòng máu đến một phần của não bị gián đoạn hoặc bị chảy ngược. Điều này có thể xảy ra do một động mạch máu não bị tắc nghẽn bởi mảng bám (thường là do động mạch bị bệnh động mạch xơ), hoặc do một động mạch máu não bị vỡ (gây ra chảy máu vào não).

Khi một phần của não không nhận được dưỡng chất và oxy từ máu, các tế bào não bắt đầu chết sau một khoảng thời gian ngắn. Kết quả là, các chức năng điều khiển cơ thể và tư duy có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tai biến mạch máu não có thể gây ra các triệu chứng như mất cảm giác hoặc chức năng ở một bên của cơ thể, khó nói chuyện, khó thức ăn, hoặc thậm chí là tử vong.

Điều quan trọng là cần phát hiện nguyên nhân bị tai biến và điều trị sớm để giảm thiểu tổn thương não và tăng cơ hội phục hồi sau tai biến mạch máu não.

Những dấu hiệu nhận biết nguy cơ dẫn đến tai biến

Nhận biết các dấu hiệu của nguy cơ dẫn đến tai biến có thể giúp bạn hành động kịp thời để giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe của mình.

• Huyết áp cao: Huyết áp cao là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra tai biến mạch máu não. Kiểm soát và theo dõi huyết áp đều đặn rất quan trọng.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá từ người khác cũng tăng nguy cơ tai biến do các chất gây hại trong thuốc lá.
• Tiểu đường: Người mắc tiểu đường có nguy cơ cao hơn về tai biến, việc kiểm soát đường huyết cẩn thận là cần thiết.
• Cholesterol cao: Cholesterol cao có thể dẫn đến tắc nghẽn động mạch và tăng nguy cơ tai biến mạch máu não. Kiểm soát cân nặng và chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm cholesterol.
• Lối sống không lành mạnh: Thói quen ăn uống không lành mạnh, thiếu vận động, và tăng cân cũng là những yếu tố nguy cơ gây ra tai biến.
• Cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim: Các vấn đề về tim mạch như cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim cũng có thể dẫn đến tai biến.
• Mất cảm giác hoặc chức năng ở một bên cơ thể: Đây có thể là dấu hiệu của tai biến mạch máu não đang diễn ra hoặc sắp xảy ra.

Nguyên nhân bị tai biến

Tai biến là kết quả của sự gián đoạn trong dòng máu đến một phần của não, và nguyên nhân có thể đa dạng. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là tắc nghẽn động mạch, thường xảy ra khi mảng bám hoặc cặn calcium tích tụ trên thành của động mạch, làm hẹp hoặc chặn luồng máu. Điều này thường xảy ra do lối sống không lành mạnh, bao gồm ăn uống giàu cholesterol và chất béo, thiếu vận động, hút thuốc lá và tiếp xúc với khói thuốc lá.

Một nguyên nhân khác của tai biến mạch máu não là đột quỵ, khi một động mạch máu não bị vỡ, gây ra chảy máu vào não. Đột quỵ thường liên quan đến các yếu tố như huyết áp cao, tiểu đường, và các vấn đề về tim mạch như nhồi máu cơ tim. Các yếu tố di truyền cũng có thể đóng vai trò trong nguy cơ tai biến mạch máu não.

Ngoài ra, các vấn đề về đông máu cũng có thể góp phần vào tai biến. Điều này bao gồm các tình trạng như hội chứng antiphospholipid, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo ra các kháng thể chống phospholipid, gây ra đông máu dễ dàng hơn. Các yếu tố khác như viêm nhiễm và dị ứng cũng có thể gây ra các biến chứng mạch máu, góp phần vào nguy cơ tai biến.

Nhìn chung, tai biến có thể được xem như một kết quả của sự kết hợp giữa yếu tố di truyền, lối sống không lành mạnh và các vấn đề y tế khác nhau, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến hệ thống mạch máu và tim mạch.

Một số phương pháp phòng tránh tai biến

Để giảm nguy cơ bị tai biến, có một số phương pháp phòng tránh mà mọi người có thể áp dụng:

• Theo dõi và kiểm soát huyết áp đều đặn là cách quan trọng để giảm nguy cơ tai biến mạch máu não. Nếu bạn có huyết áp cao, tuân thủ đúng liều lượng của các loại thuốc điều trị mà bác sĩ kê đơn.
• Cân nặng quá cao tăng nguy cơ tai biến mạch máu não. Hãy duy trì một chế độ ăn uống cân đối, giàu rau củ và hoa quả, hạn chế đồ ăn chứa cholesterol và chất béo bão hòa, và duy trì một lối sống vận động.
• Việc duy trì tim mạch khỏe mạnh cũng giúp giảm nguy cơ tai biến. Hãy kiểm soát đường huyết nếu bạn mắc tiểu đường, hạn chế tiêu thụ đồ uống có cồn, và thực hiện các bài tập thể dục đều đặn.
• Hút thuốc lá tăng nguy cơ tai biến không chỉ cho bản thân mà còn cho những người xung quanh. Nếu bạn hút thuốc lá, hãy tìm cách giảm dần và bỏ hẳn thói quen này.
• Điều trị và kiểm soát các tình trạng bệnh lý như tiểu đường, cao huyết áp, và cholesterol cao sẽ giúp giảm nguy cơ tai biến mạch máu não.
• Tăng cường hoạt động thể chất, giảm căng thẳng, và duy trì một lối sống lành mạnh là cách hiệu quả để giảm nguy cơ tai biến mạch máu não.

Một số lưu ý cần tránh đối với người bị tai biến

Khi đối diện với người bị tai biến, cần chú ý những điều sau để đảm bảo sự an toàn và hỗ trợ tốt nhất cho họ. Đầu tiên, không nên tự ý đưa cho họ ăn hoặc uống bất cứ thứ gì mà không có sự hướng dẫn của đội y tế. Hãy đảm bảo họ không bị bỏ lại một mình và luôn ở bên cạnh họ để hỗ trợ và theo dõi tình trạng sức khỏe.

Tránh di chuyển họ trừ khi thật sự cần thiết hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tăng nguy cơ tổn thương. Đặt họ nằm phẳng trên một bề mặt cứng và đầu được nâng cao hơn cơ thể để giảm áp lực lên não. Hãy tránh việc sử dụng thuốc hoặc các biện pháp tự chữa trị mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Cuối cùng, đảm bảo môi trường xung quanh người bị tai biến mạch máu não yên tĩnh và thoải mái để giúp họ giảm căng thẳng và lo lắng. Điều quan trọng là hỗ trợ họ một cách cẩn thận và tuân thủ các hướng dẫn từ đội y tế để đảm bảo sự an toàn và sức khỏe của họ.

Trong bài viết này, chúng ta đã nêu rõ các nguyên nhân bị tai biến và các biện pháp phòng tránh hiệu quả. Tai biến có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng việc hiểu và áp dụng những biện pháp phòng tránh có thể giúp giảm thiểu nguy cơ. Bằng việc duy trì một lối sống lành mạnh, kiểm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao, đường huyết và cholesterol, cùng với việc tránh thuốc lá và rượu bia, chúng ta có thể giúp bảo vệ sức khỏe của bản thân khỏi nguy cơ tai biến.