Phân biệt thận đa nang và nang thận

Khi nói đến các vấn đề về sức khỏe của thận, hai bệnh lý phổ biến mà mọi người thường gặp phải là thận đa nang và nang thận. Mặc dù cả hai đều liên quan đến sự xuất hiện của các khối u trong thận, nhưng chúng có những điểm khác biệt quan trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách phân biệt thận đa nang và nang thận từ các triệu chứng, nguyên nhân đến cách phòng ngừa.

Tìm hiểu về bệnh nang thận

Trong quá trình hoạt động tái hấp thu và đào thải của thận, từ bể thận, nước tiểu di chuyển xuống niệu quản, sau đó qua bàng quang và bài xuất ra ngoài qua niệu đạo. 

Tuy nhiên, nếu có một vấn đề nào đó làm tắc nghẽn một phần của thận, nước tiểu có thể bị ứ lại, tạo nên một túi chứa nước được gọi là nang thận. Nang thận thường là một túi kín chứa dịch ở bên trong, có thể có hình dạng tròn hoặc bầu dục và nằm ở vỏ của thận. Dịch trong nang thận thường có màu vàng nhạt và trong suốt.

Nang thận có thể xuất hiện dưới hai dạng chính: Đơn nang hoặc nhiều nang với kích thước dao động từ 1 đến 10cm và có độ dày đến vài milimet. Chúng được cấu thành từ ba lớp mô xơ:

• Lớp trong cùng: Chứa biểu mô trụ.
• Lớp giữa: Bao gồm sợi cơ trơn.
• Lớp ngoài cùng: Là vỏ nang, có cấu trúc tương tự như ống thận và có xu hướng xơ teo.

Nang thận thường là một bệnh lý không gây nguy hiểm. Ngoài ra, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng có đến 30% người trên 70 tuổi có ít nhất một nang thận. Bệnh nang thận thường có xu hướng tăng theo tuổi tác, và kích thước của nó cũng có xu hướng tăng lên theo thời gian.

Nguyên nhân gây ra nang đơn thận cho đến nay vẫn chưa được xác định rõ. Mặc dù có một số giả thuyết được đưa ra rằng sự phá hủy cấu trúc của các ống thận hoặc thiếu máu cung cấp cho thận có thể là những nguyên nhân gây nang thận. Túi thừa từ các ống thận có thể tách ra và hình thành nang thận. Ngoài ra, không có bằng chứng cụ thể nào về vai trò của gen trong quá trình hình thành và phát triển của nang thận.

Triệu chứng và biến chứng nang thận

Triệu chứng

Nang thận có thể gây ra những triệu chứng như:

• Có thể đau ở vùng sườn hoặc hông khi nang thận lớn và đè ép lên các cơ quan khác, thường đi kèm với triệu chứng tiểu ra máu.
• Nếu nang thận bị nhiễm trùng hoặc chảy máu, bệnh nhân có thể bị sốt, đau và cảm giác rét run.
• Nang thận có thể gây ra tăng huyết áp nếu chúng đè ép lên động mạch thận.
• Người bệnh hường có tiền sử nhiễm khuẩn tiết niệu và sỏi thận.
• Bệnh nhân thường sẽ có thận khá to và có thể cảm nhận được qua kiểm tra lâm sàng. Thực tế, việc phát hiện tăng huyết áp và khối u ở vùng bụng có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh này.

Biến chứng

Một số biến của nang thận bao gồm:

• Nhiễm khuẩn tại vùng nang thận.
• Vỡ nang thận.
• Nang thận lớn có thể gây áp lực lên các cấu trúc xung quanh thận.
• Nang thận ít gây ra biến chứng hoặc bệnh tại thận. Nó chỉ gây ảnh hưởng đến chức năng thận và các cơ quan khác khi kích thước nang lớn hơn 6cm.
• Thiếu máu và tăng huyết áp là những vấn đề thường gặp liên quan đến nang thận.

Phân biệt thận đa nang và nang thận

Trái ngược với nang thận, thận đa nang là một trong những bệnh thường gặp liên quan đến các vấn đề về nang thận, thường gây ra suy thận và ung thư thận. Tương tự như nang thận, cho đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị cụ thể cho bệnh thận đa nang.

So với nang thận, nguyên nhân của thận đa nang được xác định rõ ràng hơn, thường liên quan đến sự phát triển và phát sinh của các nang thận do yếu tố gen, môi trường hoặc cả hai, cũng như tác động của các chất hóa học và một số loại thuốc điều trị khác. Để giải thích quá trình hình thành bệnh thận đa nang, có ba cơ chế bệnh lý chính được đưa ra:

• Tắc nghẽn bên trong ống thận;
• Sự tăng sinh tế bào biểu mô trong ống thận;
• Sự biến đổi của màng đáy của ống thận.

Các triệu chứng của bệnh thận đa nang có thể bao gồm:

• Huyết áp cao;
• Đau ở vùng lưng hoặc bên hông;
• Máu trong nước tiểu;
• Cảm giác đầy bụng;
• Sự phình to của bụng do thận phình to;
• Nhức đầu;
• Sỏi thận;
• Suy thận;
• Nhiễm trùng đường tiểu hoặc thận.

Bệnh nhân mắc thận đa nang sẽ thường phải chịu các biến chứng sau:

• Nhiễm khuẩn đường tiểu thường là lý do dẫn đến việc nhập viện và tỷ lệ này thường cao hơn ở phụ nữ so với nam giới.
• Sỏi thận chiếm tỷ lệ từ 11% đến 34% và tỷ lệ này không có sự khác biệt giữa nam và nữ.
• Suy thận là biến chứng phổ biến nhất của bệnh thận đa nang.
• Ung thư thận thường là ung thư tế bào thận, mặc dù một số ít trường hợp có thể là ung thư nhú thận. Khoảng 50% số bệnh nhân mắc ung thư thận là do di truyền từ gen trội của bệnh thận đa nang.
• Bên cạnh đó, bệnh thận đa nang cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác như gây nang gan (do di truyền trội), phình mạch trong sợi và gây ra các biến đổi không bình thường ở van tim.

Việc phân biệt thận đa nang và nang thận từ nguyên nhân, triệu chứng cho đến biến chứng là rất cần thiệt để người bệnh có một sức khoẻ tốt, đảm bảo được điều trị đúng cách và hiệu quả.

Một số cách phòng ngừa bệnh thận đa nang và nang thận

Phòng ngừa thận đa nang:

• Khám sức khỏe trước hôn nhân.
• Nếu bạn đang suy tính việc sinh con và đang mắc bệnh thận đa nang, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn về nguy cơ truyền bệnh cho thế hệ tiếp theo.
• Nếu bạn phát hiện ra bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào của bệnh thận đa nang, hãy đến kiểm tra và tầm soát các biến chứng của bệnh.
• Đảm bảo thận luôn trong tình trạng khỏe mạnh và kiểm soát huyết áp.
• Người mắc bệnh thận đa nang nên tránh các thực phẩm giàu protein và kali, không ăn đồ cay nóng hoặc đông lạnh, cũng như hạn chế thức ăn chua và uống nước vừa đủ.

Phòng ngừa nang thận:

• Tránh để cơ thể nhiễm lạnh vì yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ bệnh tiến triển nặng hơn.
• Hạn chế hoạt động vượt quá khả năng hoặc nguy cơ chấn thương ở vùng bụng vì nó có thể dẫn đến nhiễm trùng nang thận và nứt nang.
• Đảm bảo được sự hoạt động bình thường của thận.
• Kiểm soát huyết áp để duy trì sự ổn định.
• Tránh các yếu tố gây nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu và các loại nhiễm trùng khác.
• Uống ít nhất từ 1.5 đến 2 lít nước mỗi ngày để loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể thông qua thận.

Thận đa nang và nang thận đều là những vấn đề sức khỏe mà bệnh nhân cần đặc biệt lưu ý. Bên cạnh đó, biết cách phân biệt thận đa nang và nang thận có thể giúp người bệnh và người thân hiểu rõ hơn về bệnh lý cũng như lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Đồng thời, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa và duy trì lối sống lành mạnh cũng rất quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Xem thêm:

• Các biến chứng thường gặp của thận đa nang
• Điều trị thận đa nang tự phát như thế nào?