Phù tay chân do nguyên nhân gì? Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Sưng phù tay chân có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau từ bệnh lý đến các yếu tố sinh lý hoặc thói quen sinh hoạt. Việc xác định đúng nguyên nhân là rất quan trọng để có hướng điều trị phù hợp. Nếu tình trạng phù kéo dài, đi kèm với các triệu chứng bất thường như khó thở, đau đầu hoặc tăng huyết áp, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Tay chân sưng phù là dấu hiệu bệnh gì?

Sưng phù tay chân là tình trạng phổ biến có thể liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Đây là hiện tượng tích tụ dịch trong mô dưới da do sự rò rỉ từ các mao mạch bị tổn thương khiến dịch thoát ra và tích tụ tại các khoảng gian bào. Phù nề không chỉ xuất hiện ở tay chân mà còn có thể xảy ra ở các bộ phận khác như mí mắt, hai má, mắt cá chân hoặc bụng gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây sưng phù có thể do nhiều yếu tố từ sinh lý đến bệnh lý. Một số trường hợp sưng phù xảy ra do đứng hoặc ngồi quá lâu, thay đổi thời tiết hoặc tác động của chế độ ăn uống nhiều muối. Tuy nhiên tình trạng này cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn như suy tim, bệnh thận hoặc suy giãn tĩnh mạch. Đặc biệt nếu phù kèm theo đau nhức, thay đổi màu da hoặc khó thở thì cần được thăm khám kịp thời để xác định nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.

Việc theo dõi tình trạng sưng phù kết hợp với các biện pháp phòng ngừa như điều chỉnh lối sống, duy trì vận động và kiểm soát chế độ ăn uống có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Dấu hiệu nhận biết sưng phù tay chân

Sưng phù tay chân có thể là biểu hiện của nhiều nguyên nhân khác nhau từ sinh lý đến bệnh lý nghiêm trọng. Mức độ phù nề và triệu chứng đi kèm tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và vị trí bị ảnh hưởng. Trong hầu hết các trường hợp sưng phù tay chân, hai dấu hiệu phổ biến nhất là tình trạng sưng căng kèm đau nhức. Tuy nhiên người bệnh cũng có thể gặp thêm một số triệu chứng đặc trưng khác như:

• Da vùng tay chân trở nên căng bóng và có màu sáng hơn bình thường.
• Khi dùng ngón tay ấn nhẹ lên vùng sưng, da lõm xuống nhưng mất vài giây mới trở lại trạng thái ban đầu.
• Sưng xuất hiện ở nhiều vị trí khác như bọng mắt, mặt hoặc mắt cá chân.
• Đau nhức các khớp tay chân gây khó khăn khi cử động.
• Thay đổi cân nặng bất thường dù không có sự thay đổi rõ rệt về chế độ ăn uống.
• Các tĩnh mạch vùng tay chân nổi rõ hơn bình thường.
• Nhịp tim và huyết áp có thể tăng cao hơn so với mức bình thường.
• Một số trường hợp kèm theo triệu chứng đau đầu, rối loạn thị giác hoặc suy giảm trí nhớ.
• Đau bụng, buồn nôn hoặc thay đổi thói quen đại tiện cũng có thể đi kèm.

Nhận biết sớm các dấu hiệu sưng phù tay chân giúp phát hiện nguyên nhân tiềm ẩn và có hướng điều trị phù hợp. Nếu tình trạng phù nề kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng bất thường, người bệnh nên thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác và tránh biến chứng nguy hiểm.

Các nguyên nhân gây sưng phù tay chân

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này.

Suy tim

Suy tim xảy ra khi một hoặc cả hai buồng tim không còn khả năng co bóp đủ mạnh để bơm máu đi khắp cơ thể. Khi đó, máu và dịch có xu hướng tích tụ ở các chi, đặc biệt là vùng tay và chân, gây ra phù nề. Phù do suy tim thường đi kèm với các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi, tím tái và đau tức ngực.

Bệnh lý thận

Thận đóng vai trò quan trọng trong việc lọc máu và loại bỏ dịch dư thừa ra khỏi cơ thể. Khi chức năng thận bị suy giảm, nước và muối bị ứ đọng, dẫn đến tăng áp lực lên các mạch máu và khiến dịch rò rỉ vào mô kẽ, gây phù. Người bị bệnh thận mạn tính thường gặp tình trạng phù ở mắt, chân nhiều hơn là ở tay. Nếu bệnh tiến triển thành hội chứng thận hư, lượng protein trong máu giảm mạnh, khiến phù nặng hơn và lan rộng toàn thân.

Bệnh gan

Gan có chức năng tổng hợp protein và điều hòa cân bằng dịch trong cơ thể. Khi mắc các bệnh lý về gan như xơ gan mất bù, lượng protein giảm sút, làm tăng nguy cơ thất thoát dịch vào mô kẽ, gây phù tay chân. Ngoài ra, bệnh gan còn gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa, làm máu ứ đọng tại các tĩnh mạch vùng bụng và chi dưới, khiến tình trạng sưng phù trở nên nghiêm trọng hơn.

Thai kỳ

Trong giai đoạn mang thai, cơ thể người phụ nữ sản sinh nhiều hormone làm tăng khả năng giữ nước, dẫn đến phù nề. Ngoài ra, sự phát triển của thai nhi gây áp lực lên tĩnh mạch chủ dưới, làm cản trở lưu thông máu từ chân về tim và dẫn đến phù chân. Hiện tượng này thường xảy ra vào những tháng cuối thai kỳ và có thể cải thiện sau khi sinh.

Chế độ ăn uống thiếu khoa học

Một chế độ ăn chứa quá nhiều muối có thể làm tăng tích nước trong cơ thể, dẫn đến phù tay chân. Ngoài ra, thiếu hụt protein và các vitamin nhóm B (B1, B6, B5) cũng làm giảm khả năng điều hòa dịch, gây phù nề, đặc biệt ở những người suy dinh dưỡng nặng.

Đái tháo đường

Bệnh đái tháo đường kéo dài không được kiểm soát tốt có thể dẫn đến nhiều biến chứng, bao gồm bệnh tim mạch, suy thận, tổn thương thần kinh và phù nề. Một số loại thuốc điều trị đái tháo đường cũng có thể gây giữ nước trong cơ thể, làm tăng nguy cơ phù tay chân và sưng phồng võng mạc.

Dị ứng và sốc phản vệ

Một số người có cơ địa dị ứng với thực phẩm, phấn hoa, côn trùng hoặc mỹ phẩm có thể gặp tình trạng phù nề khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Trường hợp nặng hơn, sốc phản vệ có thể gây sưng phù đột ngột ở mặt, tay chân và vùng cổ họng, có nguy cơ dẫn đến suy hô hấp và đe dọa tính mạng.

Tắc nghẽn mạch máu

Sự tắc nghẽn trong hệ thống động – tĩnh mạch có thể làm gián đoạn tuần hoàn máu và gây phù nề. Các bệnh lý như giãn tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc phù mạch bạch huyết có thể gây cản trở lưu thông máu, làm tăng áp lực lên tĩnh mạch và dẫn đến rò rỉ dịch vào mô kẽ, gây phù chân hoặc tay.

Các nguyên nhân khác

Ngoài các nguyên nhân bệnh lý kể trên, một số yếu tố khác cũng có thể gây phù tay chân:

Ngồi, nằm hoặc đứng lâu

Việc giữ nguyên một tư thế trong thời gian dài làm chậm tuần hoàn máu và gây phù nề tạm thời.

Bỏng, nhiễm trùng nặng hoặc viêm mô dưới da

Khi cơ thể phản ứng với tổn thương hoặc nhiễm trùng, dịch có thể tích tụ ở vùng bị ảnh hưởng, gây sưng phù cục bộ hoặc lan rộng.

Sự thay đổi hormone ở phụ nữ

Các giai đoạn như tiền kinh nguyệt, kinh nguyệt hoặc mãn kinh đều có thể gây ứ dịch trong cơ thể và dẫn đến phù nề.

Rối loạn nội tiết

Bệnh tuyến giáp hoặc việc sử dụng hormone như estrogen cũng có thể làm tích nước, gây phù nề toàn thân.

Phù tay chân khi nào cần gặp bác sĩ?

Phù tay chân có thể là phản ứng tạm thời của cơ thể nhưng cũng có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nếu tình trạng này kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Một số dấu hiệu nguy hiểm đi kèm phù tay chân mà bạn không nên bỏ qua gồm:

Khó thở, thở nhanh nông, đau tức ngực

Đây có thể là dấu hiệu của phù phổi cấp hoặc suy tim sung huyết. Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể gặp nguy hiểm đến tính mạng.

Sưng đau chân ngay cả khi nghỉ ngơi

Nếu phù chân đi kèm với cơn đau tăng dần, bầm tím hoặc hoại tử da, rất có thể bạn đang bị huyết khối tĩnh mạch sâu. Đây là tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến tắc mạch phổi nếu cục máu đông di chuyển.

Phù kéo dài không rõ nguyên nhân

Nếu phù tay chân diễn ra trong thời gian dài mà không do các yếu tố tạm thời như đứng lâu hoặc ăn nhiều muối, người bệnh cần đến bác sĩ kiểm tra. Các bệnh lý như suy thận, bệnh gan, suy tim hoặc rối loạn hormone có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Tóm lại, sưng phù tay chân có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe. Việc thăm khám và điều trị sớm sẽ giúp ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng, bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.