Phương pháp RICE là gì? Biện pháp sơ cứu chấn thương do thể thao hiệu quả

Phương pháp RICE là một trong những phương tiện sơ cứu chấn thương phổ biến và hiệu quả, đặc biệt được áp dụng trong lĩnh vực thể thao. Đây không chỉ là một phương pháp đơn giản mà còn là một hệ thống kết hợp các biện pháp nhằm giảm đau, sưng và hỗ trợ quá trình phục hồi sau chấn thương. Bài viết này sẽ đi sâu vào khám phá chi tiết về phương pháp RICE và lý do tại sao nó được coi là một biện pháp sơ cứu hiệu quả trong điều trị các chấn thương do hoạt động thể thao.

Phương pháp RICE là gì?

Phương pháp RICE là viết tắt của bốn bước quan trọng trong quá trình sơ cứu chấn thương thể thao:

• Rest (Nghỉ ngơi): Sau khi gặp chấn thương, quan trọng nhất là hạn chế vận động tại vùng bị tổn thương. Bạn cần ngưng tất cả các hoạt động thể thao và giảm thiểu việc di chuyển, giúp xương khớp được nghỉ ngơi đầy đủ và cơ thể có cơ hội phục hồi. Trong trường hợp chấn thương ở chân, khi cần di chuyển việc sử dụng nạng hoặc gậy có thể giúp hỗ trợ và giảm phần nào trọng lượng cơ thể đặt lên chân.
• Ice (Chườm đá): Đối với các trường hợp bị bong gân và giãn dây chằng, phương pháp chườm đá là một biện pháp hiệu quả giúp giảm sưng và đau. Việc thực hiện chườm đá nên được tiến hành càng sớm càng tốt, đặc biệt trong khoảng thời gian 48 - 72 giờ sau chấn thương. Mỗi lần chườm đá nên kéo dài từ 15 đến 20 phút, với thời gian nghỉ giữa các lần khoảng 120 - 180 phút.
• Compression (Băng ép): Để cố định vùng chấn thương, bạn có thể sử dụng băng vải hoặc băng thun, tạo ra một điểm vững chắc cho vùng cơ khớp bị chấn thương. Tuy nhiên cần tránh việc băng quá chặt, vì điều này có thể gây cản trở lưu thông máu và làm tăng cảm giác đau. Nếu sau khi quấn băng gạc, bạn cảm thấy đau hơn hoặc xuất hiện sưng và tê ở khu vực được quấn, bạn nên nới lỏng băng để giảm áp lực. Việc băng ép vùng chấn thương nên được thực hiện giữa các đợt chườm lạnh để tối ưu hóa hiệu quả điều trị.
• Elevation (Kê cao vị trí chấn thương): Để chăm sóc khu vực tổn thương, bạn nên tăng cao vị trí của phần bị tổn thương, đặc biệt là khi nằm xuống, đặc biệt là vào ban đêm. Đối với tổn thương ở chân, việc kê cao chân trong tư thế nằm là quan trọng. Trong trường hợp tổn thương ở tay, việc treo tay bằng đai treo tay có thể giúp giảm áp lực. Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê toa như paracetamol hoặc ibuprofen, nhưng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để hạn chế tác dụng phụ của thuốc.

Sau khoảng 2 ngày chăm sóc và điều trị tích cực, vị trí tổn thương thường sẽ có cải thiện không còn đau và có thể cử động nhẹ nhàng. Đối với trường hợp bong gân ở chân, nếu di chuyển không gây đau nhức đó là dấu hiệu phục hồi khá tốt. Tuy nhiên, vẫn cần hạn chế vận động mạnh. Trong trường hợp gân và dây chằng bị giãn, quá trình phục hồi có thể kéo dài và có thể cần nhiều tháng để hoàn toàn phục hồi. Đối với các chấn thương nghiêm trọng hơn như đứt dây chằng, có thể cần đến phẫu thuật và sau đó thực hiện vật lý trị liệu để khôi phục vận động.

Loại chấn thương được điều trị bằng RICE

Phương pháp RICE thích hợp cho các chấn thương từ nhẹ đến trung bình và các bác sĩ thường khuyến nghị áp dụng phương pháp này cho những loại chấn thương như:

• Bong gân (giãn dây chằng);
• Bầm tím;
• Căng cơ;
• Trật khớp.

Khi đối mặt với những tình huống này, việc thực hiện ngay lập tức biện pháp sơ cứu RICE là quan trọng để giảm đau, sưng và hỗ trợ quá trình phục hồi.

Ưu điểm của phương pháp RICE

Các ưu điểm của phương pháp RICE theo từng bước bao gồm:

• Nghỉ ngơi: Việc nghỉ ngơi ngay sau chấn thương giúp giảm chảy máu và sưng, bảo vệ các gân, cơ và mô, từ đó ngăn chặn tình trạng chấn thương trở nên nặng hơn.
• Chườm lạnh: Sử dụng lạnh từ đá có thể kích thích sự co bó cơ, giảm lưu thông máu ở vùng tổn thương, làm giảm phù nề và đau một cách hiệu quả.
• Băng ép: Băng thun bọc quanh vùng bị giãn, rách giúp giữ cố định và hỗ trợ quá trình phục hồi, đồng thời cải thiện hiệu quả giảm sưng.
• Kê cao vị trí chấn thương: Đặt vùng chấn thương ở mức cao so với toàn bộ cơ thể giúp giảm sưng, đau và viêm một cách hiệu quả.

Do vậy, bạn nên thực hiện đúng và đầy đủ theo phương pháp RICE để xử lý kịp thời chấn thương do thể thao gây ra.

Cách phòng ngừa chấn thương thể thao

Để phòng ngừa chấn thương do thể thao, có một số biện pháp quan trọng mà người tập thể thao nên tuân thủ:

• Quá trình làm nóng: Trước khi bắt đầu hoạt động thể thao, hãy dành khoảng 10 - 15 phút để làm nóng cơ bắp và khớp. Điều này giúp tăng cường sự linh hoạt và giảm nguy cơ chấn thương.
• Tập luyện và tăng cường cơ: Các bài tập tập trung vào việc củng cố cơ bắp và tăng sức mạnh có thể giảm thiểu rủi ro của chấn thương.
• Mặc trang thiết bị bảo vệ: Sử dụng trang thiết bị bảo vệ như mũ bảo hiểm, bảo vệ cổ, bảo vệ khuỷu tay và nhiều trang thiết bị an toàn khác tùy thuộc vào loại thể thao bạn tham gia.
• Tuân thủ kỹ thuật đúng: Học kỹ thuật đúng khi tham gia các hoạt động thể thao để giảm nguy cơ chấn thương do sử dụng sai cơ địa.
• Dinh dưỡng và nghỉ ngơi đầy đủ: Duy trì chế độ ăn uống cân đối và đảm bảo thời gian nghỉ ngơi đủ để cơ bắp và khớp phục hồi.
• Phòng tránh chấn thương đối với trẻ em: Đối với trẻ em, giám sát chặt chẽ và chọn lựa các hoạt động thể thao phù hợp với độ tuổi và phát triển cơ bắp của họ.
• Chuẩn bị tâm lý: Tâm lý tích cực và sự chuẩn bị tinh thần có thể giúp tăng cường sự tập trung và giảm nguy cơ chấn thương do sơ suất.
• Chăm sóc cơ bản: Duy trì sự linh hoạt bằng cách thực hiện các bài tập giãn cơ và yoga, điều này có thể giảm căng thẳng cơ bắp và giảm nguy cơ chấn thương.

Nhớ rằng việc tư vấn với chuyên gia y tế hoặc huấn luyện viên có thể giúp xác định kế hoạch phòng ngừa chấn thương phù hợp với từng người.

Phương pháp RICE thường được áp dụng cho hầu hết các chấn thương phần mềm từ nhẹ đến trung bình và vì đơn giản nên nó có thể thực hiện tại nhà. Tuy nhiên, trong các trường hợp nghiêm trọng, đặc biệt là khi có dấu hiệu của việc đứt dây chằng hoặc khi tình trạng không cải thiện sau khi thực hiện các biện pháp tự nhiên, người bệnh cần ngay lập tức đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và nhận hướng điều trị phù hợp nhằm ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.