Rau má ngọ: Lợi ích sức khỏe và cách sử dụng hiệu quả

Cái tên rau má ngọ hẳn còn xa lạ với nhiều người. Đặc biệt là giới trẻ hiện nay. Đầu tiên, chúng ta sẽ tìm hiểu một số thông tin chung về rau má ngọ.

Đôi nét về rau má ngọ

Rau má ngọ hay còn gọi là nghể xuyên lá, thằn lằn quy, giang bản quy, thồm lồm gai. Đây là một loại cây thân thảo, thuộc họ Rau răm. Rau má ngọ có tên khoa học là Polygonum perfoliatum L. Cây có nguồn gốc từ châu Á và được trồng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Rau má ngọ có thân nhẵn, màu xanh lục, phân nhánh nhiều. Lá mọc đối xứng, hình mũi mác, mép có răng cưa. Hoa mọc thành chùm, màu trắng hoặc hồng nhạt. Quả mọng, hình cầu, màu đen.

Rau má ngọ thường mọc ở những khu vực ẩm thấp, do đó dù ở miền núi hay đồng bằng, loại rau này vẫn có thể phát triển tốt.

Thành phần dinh dưỡng của rau má ngọ

Rau má ngọ là một loại rau có giá trị dinh dưỡng cao. Theo nghiên cứu, đã có đến 80 thành phần hoá học được phân lập từ rau má ngọ, bao gồm flavonoid, anthraquinone, terpenoid, axit phenolic, phenylpropanoids và alkaloid, trong đó flavonoid là thành phần hoạt chất chính.

Cụ thể, hàm lượng dinh dưỡng trong 100g rau má ngọ tươi như sau:

• Nước: 92,2g.
• Protein: 2,2g.
• Chất béo: 0,7g.
• Carbohydrate: 4,5g.
• Đường: 1,5g.
• Chất xơ: 2,3g.
• Vitamin A: 1500 IU.
• Vitamin C: 25mg.
• Vitamin E: 2,2mg.
• Vitamin K: 120mcg.
• Vitamin B1: 0,08mg.
• Vitamin B2: 0,07mg.
• Vitamin B3: 0,2mg.
• Vitamin B6: 0,1mg.
• Vitamin B9: 14mcg.
• Canxi: 120mg.
• Sắt: 1,4mg.
• Magie: 30mg.
• Mangan: 0,3mg.
• Photpho: 60mg.
• Kali: 250mg.
• Kẽm: 0,6mg.

Lợi ích sức khỏe của rau má ngọ

Trước khi con người nhận ra giá trị ứng dụng của rau má ngọ, nó từng được coi là một loại cỏ dại và được phân loại là cây nông nghiệp có hại để kiểm soát. Vì sức sống mãnh liệt và khả năng thích ứng mạnh mẽ với môi trường nên nó có thể phát triển ở hầu hết mọi nơi. 

Ban đầu, rau má ngọ được phát hiện với khả năng trị vết rắn cắn. Sau này, với sự tích lũy kinh nghiệm lâm sàng, người ta phát hiện ra rằng rau má ngọ mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm:

• Tăng cường sức khỏe tim mạch: Rau má ngọ chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tim mạch khỏi tác hại của các gốc tự do.
• Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư: Rau má ngọ có chứa các hợp chất có tác dụng chống ung thư, bao gồm flavonoid, saponin, sterol.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Rau má ngọ giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Hỗ trợ tiêu hóa: Rau má ngọ chứa nhiều chất xơ, giúp hỗ trợ tiêu hóa và giảm táo bón.
• Giảm căng thẳng, mệt mỏi: Rau má ngọ có tác dụng an thần, giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi.
• Làm đẹp da: Rau má ngọ có tác dụng làm đẹp da, giúp da sáng mịn, giảm thâm nám.

Theo y học cổ truyền, rau má ngọ có vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng, hoạt huyết, cầm máu. Cây được sử dụng làm thuốc chữa nhiều bệnh, bao gồm:

• Bệnh ngoài da: Mụn nhọt, mẩn ngứa, rôm sảy, lở loét,...
• Bệnh nội khoa: Sốt, cảm cúm, viêm gan, viêm thận, viêm đường tiết niệu,...
• Bệnh xương khớp: Đau nhức xương khớp, thấp khớp,...
• Bệnh phụ khoa: Kinh nguyệt không đều, khí hư,...

Cách sử dụng rau má ngọ hiệu quả

Toàn cây rau má ngọ đều có thể sử dụng được, nhưng phổ biến nhất là dùng lá và rễ. Rau má ngọ có thể dùng tươi hoặc phơi khô.

• Sử dụng tươi: Rau má ngọ có thể ăn sống, nấu canh, làm nước ép,...
• Sử dụng phơi khô: Rau má ngọ phơi khô có thể sắc nước uống, ngâm rượu,...

Một số bài thuốc từ rau má ngọ

Dưới đây là công thức của một số bài thuốc từ rau má ngọ:

• Chữa mụn nhọt, mẩn ngứa: Rau má ngọ tươi 200g, rửa sạch, giã nát, đắp lên chỗ mụn nhọt, mẩn ngứa.
• Chữa sốt, cảm cúm: Rau má ngọ tươi 200g, rửa sạch, xay nhuyễn, lọc lấy nước, thêm đường phèn vừa đủ, uống ngày 2 - 3 lần.
• Chữa viêm gan, viêm thận: Rau má ngọ tươi 200g, rửa sạch, sắc với nước, chia 3 lần uống trong ngày.
• Chữa đau nhức xương khớp: Rau má ngọ khô 20g, sắc với nước, chia 3 lần uống trong ngày.
• Chữa kinh nguyệt không đều, khí hư: Rau má ngọ khô 20g, sắc với nước, chia 2 lần uống trong ngày.

Lưu ý khi dùng rau má ngọ

Rau má ngọ là một loại thảo dược lành tính, tuy nhiên, cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ, bao gồm:

• Buồn nôn, nôn mửa: Một số người có thể bị buồn nôn, nôn mửa khi sử dụng rau má ngọ, đặc biệt là khi sử dụng với liều lượng cao.
• Chóng mặt, nhức đầu: Rau má ngọ có thể gây chóng mặt, nhức đầu ở một số người.
• Tăng tiết sữa: Rau má ngọ có thể làm tăng tiết sữa ở phụ nữ đang cho con bú.
• Giảm khả năng đông máu: Rau má ngọ có thể làm giảm khả năng đông máu, do đó, những người đang sử dụng thuốc chống đông máu cần thận trọng khi sử dụng rau má ngọ.
• Tương tác thuốc: Rau má ngọ có thể tương tác với một số loại thuốc, bao gồm thuốc chống đông máu, thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm,...

Những người cần thận trọng khi sử dụng rau má ngọ:

• Phụ nữ có thai và cho con bú: Rau má ngọ có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn cho thai nhi và trẻ sơ sinh.
• Người bị bệnh thận, suy thận: Rau má ngọ có thể làm tăng nguy cơ suy thận ở những người bị bệnh thận hoặc suy thận.
• Người đang sử dụng thuốc chống đông máu: Rau má ngọ có thể làm giảm khả năng đông máu, do đó, những người đang sử dụng thuốc chống đông máu cần thận trọng khi sử dụng rau má ngọ.

Như vậy, chúng ta đã tìm hiểu về các thông tin có liên quan đến rau má ngọ. Rau má ngọ là một loại cây thuốc quý, có nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách để tránh tác dụng phụ.

Xem thêm: Rau mùi có tác dụng gì? 11 tác dụng của rau mùi có thể bạn chưa biết