Thiếu sắt khi mang thai ảnh hưởng thế nào tới mẹ bầu

Khi mang thai, cơ thể cần sắt nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu của việc sản xuất máu mới và cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi, cũng như để chuẩn bị cho quá trình sinh. Thiếu sắt trong thai kỳ có thể gây ra những vấn đề sức khỏe cho phụ nữ mang thai. Vậy thiếu sắt khi mang thai có ảnh hưởng thế nào tới mẹ bầu.

Thiếu sắt khi mang thai là gì?

Thiếu sắt khi mang thai là tình trạng trong đó cơ thể của người phụ nữ không có đủ chất sắt để đáp ứng nhu cầu của cơ thể trong suốt thời gian mang thai. Sắt là một khoáng chất thiết yếu giúp sản xuất hemoglobin, một thành phần của hồng cầu có chức năng chính là vận chuyển oxy trong máu từ phổi đến các nơi khác trong cơ thể.

Trong quá trình mang thai, lượng máu trong cơ thể người phụ nữ tăng lên đáng kể để nuôi dưỡng thai nhi và chuẩn bị cho quá trình sinh nở, điều này làm tăng nhu cầu sắt. Nếu nhu cầu sắt không được đáp ứng, có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt, một tình trạng phổ biến nhưng có thể gây ra các vấn đề liên quan đến sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Thiếu sắt trong thai kỳ không chỉ gây mệt mỏi và suy nhược cho người mẹ mà còn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, tăng nguy cơ sinh non, sinh con nhẹ cân, và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh của trẻ. Do đó, việc theo dõi và bổ sung sắt đầy đủ trong thai kỳ là hết sức cần thiết để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Nguyên nhân dẫn tới thiếu sắt khi mang thai

Thiếu sắt trong khi mang thai có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm:

• Tăng nhu cầu sắt: Trong thời kỳ mang thai, lượng máu trong cơ thể người phụ nữ tăng lên khoảng 30-50% để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của thai nhi và chuẩn bị cho quá trình sinh nở. Điều này dẫn đến nhu cầu sắt tăng cao, bởi sắt là thành phần quan trọng để tạo ra hemoglobin trong máu.
• Cung cấp sắt không đủ: Nếu chế độ ăn của người mẹ không chứa đủ lượng sắt cần thiết, hoặc nếu sắt không được hấp thụ đầy đủ do chế độ ăn nghèo nàn hoặc do một số vấn đề tiêu hóa, điều này có thể dẫn đến thiếu sắt. Thực phẩm giàu sắt bao gồm thịt đỏ, cá, đậu, rau xanh và ngũ cốc tăng cường sắt.
• Rối loạn hấp thụ: Các vấn đề về tiêu hóa như bệnh viêm ruột hoặc các phẫu thuật tiêu hóa trước đây có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ sắt của cơ thể. Điều này có thể gây ra thiếu sắt do cơ thể không thể hấp thụ sắt hiệu quả từ thức ăn.
• Mất máu: Mất máu do chảy máu nặng trong kỳ kinh nguyệt trước khi mang thai, chảy máu trong thời kỳ mang thai, hoặc chảy máu sau khi phẫu thuật có thể dẫn đến thiếu sắt. Mất máu là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu sắt.
• Thai kỳ nhiều lần hoặc cách nhau không đủ thời gian: Những phụ nữ mang thai nhiều lần hoặc các thai kỳ cách nhau thời gian ngắn có thể chưa kịp phục hồi hoàn toàn về mặt dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng thiếu sắt trong các thai kỳ sau.
• Yếu tố sinh học và dinh dưỡng: Một số yếu tố sinh học, như tuổi tác của người mẹ (thanh thiếu niên hoặc người mẹ già), và tình trạng dinh dưỡng tổng thể cũng có thể ảnh hưởng đến lượng sắt trong cơ thể.
• Các bệnh lý khác: Bệnh thalassemia hoặc các bệnh liên quan đến hồng cầu khác có thể ảnh hưởng đến sản xuất và chức năng của hồng cầu, từ đó dẫn đến thiếu sắt.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân này giúp các bà mẹ và những người chăm sóc họ có thể phòng ngừa và xử lý tốt tình trạng thiếu sắt trong thai kỳ.

Những dấu hiệu cho thấy thiếu sắt khi mang thai

Khi mang thai, thiếu hụt sắt có thể hiện ra qua nhiều dấu hiệu khác nhau. Một trong số chúng là cảm giác mệt mỏi, đây là trạng thái thường xuyên gặp và đặc biệt nghiêm trọng hơn khi ở trong tình trạng mang thai. Da có thể trở nên nhợt nhạt do sắt là một thành phần quan trọng của hồng cầu.

Tay chân cũng có thể xuất hiện cảm giác khó chịu, khiến cho cơ thể trở nên không thoải mái. Đau đầu và cảm giác chói chói cũng có thể là dấu hiệu của sự thiếu hụt sắt, cùng với các triệu chứng khác như hít khói và thở ngắn do ảnh hưởng lên hệ thống hô hấp. Hệ thống miễn dịch có thể trở nên yếu hơn, làm cho người mang thai dễ mắc bệnh nhiễm trùng hơn. Cảm giác căng thẳng và không thoải mái cũng có thể là dấu hiệu của thiếu sắt, cùng với sự thay đổi về khẩu vị như mong muốn ăn đất, đá hoặc các vật liệu không ăn được, một triệu chứng được gọi là hội chứng pica.

Khi gặp triệu chứng thiếu sắt khi mang thai, cần đến kiểm tra với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hay bổ sung thuốc khi cần thiết.

Chẩn đoán và điều trị thiếu sắt ở bà bầu

Theo WHO, khi nồng độ hemoglobin dưới 11g/dL ở bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, phụ nữ được coi là thiếu máu khi mang thai. Bác sĩ thường sẽ yêu cầu xét nghiệm máu khi bắt đầu mang thai và lặp lại ở tuần thứ 24-28 để kiểm tra và điều chỉnh tình trạng máu.

Khi phụ nữ mang thai bị thiếu sắt, bác sĩ thường sẽ hướng dẫn cách cải thiện bằng chế độ ăn giàu sắt và chỉ định thuốc liều bổ sung phù hợp. Tuy nhiên, việc sử dụng bổ sung sắt có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn hoặc táo bón. Trong trường hợp này, nếu không thoải mái hoặc tác dụng không hiệu quả, phụ nữ nên thảo luận với bác sĩ để chuyển sang loại thuốc khác.

Đối với những trường hợp thiếu máu nặng, việc điều trị tại bệnh viện thường là cần thiết. Trong 2-3 tháng, có thể cần điều trị bằng cách tiêm truyền tĩnh mạch để duy trì mức độ máu cần thiết, đặc biệt là khi chế độ ăn và bổ sung không đủ.

Qua bài viết này đã giúp các bạn có thêm thông tin về việc thiếu sắt khi mang thai. Việc bổ sung sắt thông qua chế độ ăn uống hoặc thuốc bổ có thể giúp cân bằng lại cấp độ sắt trong cơ thể. Đồng thời, việc kiểm tra sắt định kỳ và tăng cường tư vấn dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai là cần thiết để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho cả mẹ và thai nhi.