Tình trạng tiểu cầu về 0 là gì? Phương pháp điều trị tình trạng tiểu cầu giảm về 0

Do nhiều yếu tố khác nhau, tình trạng tiểu cầu có thể gặp rối loạn, dẫn đến số lượng tiểu cầu về 0 gây những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tình trạng này nhé!

Tổng quan về tiểu cầu

Tiểu cầu là những tế bào máu nhỏ, có vai trò quan trọng trong việc cầm máu. Khi mạch máu bị tổn thương, tiểu cầu sẽ tập trung tại vết thương, kết dính với nhau và tạo thành cục máu đông để bịt kín lỗ hổng, ngăn chặn chảy máu. Tiểu cầu được sản sinh từ tủy xương. 

Sau khi được sinh ra, tiểu cầu sẽ lưu thông trong máu khoảng 7 - 10 ngày. Sau đó, chúng sẽ bị tiêu hủy bởi lá lách và gan. Số lượng tiểu cầu bình thường trong máu là 150.000 - 450.000 tiểu cầu/µL.

Tình trạng tiểu cầu về 0 là gì?

Giảm tiểu cầu về 0 là tình trạng không có tiểu cầu trong máu. Tiểu cầu là những tế bào máu có vai trò quan trọng trong việc đông máu. Khi số lượng tiểu cầu giảm xuống mức 0, cơ thể sẽ không thể cầm máu hiệu quả, dẫn đến nguy cơ chảy máu nghiêm trọng và thậm chí tử vong. 

Tuy nhiên, ở một số bệnh nhân giảm tiểu cầu rất nặng khi xét nghiệm có thể cho kết quả số lượng tiểu cầu về 0 là do không phát hiện ra tiểu cầu trong mẫu thử đó nhưng thực chất trong máu bệnh nhân vẫn có tiểu cầu.

Nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng tiểu cầu giảm về 0

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng tiểu cầu giảm về 0 như sau:

• Suy tủy xương: Do các nguyên nhân như thiếu máu, nhiễm trùng, tiếp xúc với hóa chất độc hại, xạ trị,...
• Thiếu vitamin B12 và axit folic: Cần thiết cho sản xuất tế bào máu, bao gồm cả tiểu cầu.
• Sốt xuất huyết Dengue nặng: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây giảm tiểu cầu về 0 ở Việt Nam. Virus Dengue có thể tấn công và phá hủy tiểu cầu trong máu.
• Nhiễm trùng nặng: Một số loại vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng có thể gây nhiễm trùng nặng, dẫn đến suy tủy và giảm sản xuất tiểu cầu.
• Bệnh tự miễn dịch: Một số bệnh tự miễn dịch, chẳng hạn như lupus ban đỏ hệ thống có thể khiến cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào máu, bao gồm cả tiểu cầu.
• Ung thư máu: Một số bệnh ung thư máu, chẳng hạn như bệnh bạch cầu cấp tính dòng tủy, có thể ảnh hưởng đến tủy xương và làm giảm sản xuất tiểu cầu.
• Ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối (TTP): Rối loạn hiếm gặp gây ra sự hình thành cục máu đông trong các mạch máu nhỏ và phá hủy tiểu cầu.
• Hội chứng Evans: Bệnh tự miễn khiến cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào máu, bao gồm cả tiểu cầu.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc hóa trị liệu và thuốc giảm đau, có tác dụng phụ gây giảm tiểu cầu.
• Chảy máu nặng: Do chấn thương, phẫu thuật hoặc các tình trạng y tế khác.
• Lách to: Lách to có thể giữ lại nhiều tiểu cầu hơn bình thường, dẫn đến giảm số lượng tiểu cầu lưu thông trong máu.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ giảm tiểu cầu về 0, bao gồm:

• Tuổi tác: Người cao tuổi có nguy cơ cao hơn.
• Mang thai: Một số phụ nữ có thể bị giảm tiểu cầu trong thai kỳ.
• Tiền sử bệnh lý: Một số bệnh lý, như bệnh gan, bệnh thận và ung thư, có thể làm tăng nguy cơ giảm tiểu cầu.

Triệu chứng

Triệu chứng của tình trạng tiểu cầu giảm về 0 thường không xuất hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu và có thể tăng dần theo mức độ giảm tiểu cầu. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Chảy máu bất thường: Chảy máu cam, chảy máu chân răng, chảy máu nướu, dễ bầm tím, kinh nguyệt ra lượng nhiều, chảy máu kéo dài sau khi bị thương hoặc phẫu thuật, chảy máu dưới da (ban xuất huyết), chảy máu trong nội tạng (máu trong phân, nước tiểu, nôn ra máu).
• Xuất huyết dưới da: Có các đốm nhỏ màu đỏ hoặc tím trên da, những đốm này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở cẳng tay, cẳng chân, ngực và lưng. 
• Xuất huyết dưới kết mạc: Chảy máu mắt, khiến mắt đỏ và ngứa.
• Triệu chứng khác: Mệt mỏi, da xanh xao, khó thở, sốt, đau bụng, nôn mửa, hoa mắt.

Không phải tất cả tình trạng giảm tiểu cầu đều có các triệu chứng này. Một số người có thể không có bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi tiểu cầu giảm xuống mức rất thấp. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của tình trạng tiểu cầu về 0, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức. Bác sĩ sẽ chẩn đoán nguyên nhân gây giảm tiểu cầu và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Biến chứng

Tiểu cầu về 0 là tình trạng khẩn cấp cần được điều trị kịp thời vì có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

• Chảy máu não: Có thể dẫn đến đột quỵ, tổn thương não vĩnh viễn hoặc tử vong.
• Chảy máu nội tạng: Có thể xảy ra ở bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể, bao gồm dạ dày, ruột, phổi,...
• Chảy máu bên ngoài: Có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, bao gồm da, niêm mạc, cơ bắp, khớp,...
• Nhiễm trùng: Tiểu cầu đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng. Khi số lượng tiểu cầu giảm, cơ thể sẽ dễ bị nhiễm trùng hơn, đặc biệt là các nhiễm trùng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng.
• Suy đa cơ quan: Khi cơ thể bị chảy máu nghiêm trọng, các cơ quan khác có thể bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến suy đa cơ quan và tử vong.
• Tử vong: Nếu không được điều trị kịp thời, tiểu cầu giảm về 0 có thể dẫn đến tử vong.

Ngoài ra, một số biến chứng khác cũng có thể xảy ra như sốc do mất máu nghiêm trọng, co giật do thiếu oxy lên não, tổn thương thận.

Phương pháp điều trị tiểu cầu về 0

Bác sĩ sẽ chẩn đoán nguyên nhân gây giảm tiểu cầu và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Phương pháp điều trị tình trạng tiểu cầu giảm về 0 phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

Điều trị nguyên nhân

• Nhiễm trùng: Điều trị bằng kháng sinh, thuốc chống nấm hoặc ký sinh trùng, tùy thuộc vào loại vi sinh vật gây bệnh.
• Bệnh tự miễn: Điều trị bằng thuốc corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch hoặc các phương pháp điều trị sinh học khác.
• Ung thư máu: Điều trị bằng hóa trị, xạ trị hoặc cấy ghép tế bào gốc.
• Tác dụng phụ của thuốc: Ngừng sử dụng thuốc gây ra tác dụng phụ hoặc chuyển sang sử dụng thuốc khác.

Bổ sung tiểu cầu

Bổ sung tiểu cầu cho bệnh nhân thông qua truyền máu. Phương pháp này thường được sử dụng trong các trường hợp tiểu cầu giảm nghiêm trọng (số lượng tiểu cầu < 10.000/μL) hoặc có dấu hiệu chảy máu. 

Bên cạnh đó, có thể sử dụng các loại thuốc như eltrombopag hoặc romiplostim để kích thích tủy xương sản xuất nhiều tiểu cầu hơn. Phương pháp này thường được sử dụng trong các trường hợp tiểu cầu giảm do suy tủy hoặc bệnh tự miễn.

Lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng bệnh nhân, xác định nguyên nhân gây giảm tiểu cầu và lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Điều quan trọng là phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong quá trình điều trị. Bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ về bất kỳ tác dụng phụ nào gặp phải, cũng như về các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng đang sử dụng.

Hãy luôn quan tâm đến sức khỏe bản thân, thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, lối sống khoa học, đồng thời đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường liên quan đến tiểu cầu. Bằng cách chung tay nâng cao nhận thức về bệnh giảm tiểu cầu đặc biệt là tình trạng tiểu cầu về 0, chúng ta có thể bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

Xem thêm: Đo độ ngưng tập tiểu cầu là gì? Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm