Trẻ biếng ăn do bị ép ăn: Sai lầm nhiều cha mẹ mắc phải

Tình trạng biếng ăn kéo dài ở trẻ có thể gây ra sự thiếu hụt năng lượng cần thiết cho cơ thể, bao gồm: Chất béo (lipid), chất bột đường (glucid), chất đạm (protein), cũng như các vitamin và khoáng chất khác, khiến quá trình phát triển thể chất lẫn tinh thần của trẻ bị ảnh hưởng.

Tại sao cha mẹ thường áp đặt việc ăn nhiều lên trẻ?

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng việc áp đặt trẻ ăn là không nên, thậm chí có thể dẫn đến hiệu ứng tiêu cực như: Tăng cường thói quen ăn quá mức, chán ăn, hoặc nguy cơ béo phì khi trẻ lớn lên.

Nhiều bậc phụ huynh thường cảm thấy tự tin với kinh nghiệm nuôi dạy của mình và cho rằng họ hiểu rõ bao nhiêu thức ăn là đủ cho con. Thêm vào đó, mong muốn chung của tất cả cha mẹ là đảm bảo sự phát triển toàn diện cho con cái, điều này thường khiến họ áp đặt ý nghĩ "càng nhiều thức ăn, càng tốt" hoặc khi thấy trẻ không muốn ăn lại áp dụng sai cách khắc phục chứng biếng ăn ở trẻ. Hệ lụy là trẻ biếng ăn do bị ép ăn đã và đang xảy ra ở nhiều trẻ trong nhiều năm gần đây.

Tác hại của việc trẻ biếng ăn do bị ép ăn

Tác hại của việc trẻ biếng ăn do bị ép ăn không chỉ ảnh hưởng đến quá trình ăn uống mà còn bao gồm nhiều vấn đề khác. Nôn mửa thường là hậu quả phổ biến nhất khi trẻ bị ép ăn, tạo ra một tình trạng không thoải mái và khó chịu. Xu hướng từ chối ăn từ bố mẹ hay người chăm sóc khi được cho ăn, rất dễ xuất hiện, đồng thời cũng có thể gây tổn thương cảm giác thèm ăn tự nhiên ở trẻ.

Ngoài ra, việc ép buộc trẻ ăn cũng có thể tạo ra những cảm xúc tiêu cực đối với thức ăn và thậm chí là đối với cha mẹ. Điều này có thể làm phát triển thói quen ăn uống không lành mạnh và thiếu kiểm soát về thói quen ăn uống, có thể dẫn đến rối loạn ăn uống.

Việc kén chọn thức ăn là một biểu hiện khác của tác động tiêu cực của việc ép ăn, khiến cho trẻ trở nên khó tính và có tính nhất quán trong việc chọn lựa thức ăn chỉ ăn một món nhất định. Cuối cùng, sự kiểm soát quá mức của cha mẹ đối với chế độ ăn cũng có thể tạo ra các vấn đề về lòng tự trọng ở trẻ, khiến trẻ cảm thấy mất tự chủ và không kiểm soát được cuộc sống của mình.

Dấu hiệu ở trẻ biếng ăn do bị ép ăn

Các dấu hiệu cho thấy trẻ đang trải qua tình trạng trẻ biếng ăn do bị ép ăn khi tâm lý bị ảnh hưởng:

Biểu hiện lo lắng và sợ hãi

Trẻ thể hiện sự lo lắng, sợ hãi, và cảm giác khó chịu khi đối mặt với việc chuẩn bị ăn. Nhiều trẻ có thể phản ứng bằng cách khóc khi thấy mẹ đeo yếm hoặc khi nhìn thấy bát, ngay cả khi chưa biết sẽ ăn món gì.

Tư duy phản đối khi ăn

Một số trẻ khi nhìn thấy thức ăn có thể: Buồn nôn, nôn khi ăn, lắc đầu từ chối ăn, ngậm chặt miệng và không chịu mở miệng, hoặc giữ thức ăn lâu ở trong miệng mà không chịu nhai, nuốt.

Thái độ hời hợt và muốn lảng tránh khi ăn

Trẻ có thể không đòi ăn hoặc rất ít khi thể hiện sự hứng thú đối với bất kỳ món ăn nào. Nhiều trẻ còn tìm lý do để tránh việc ăn, như: Giả đau bụng, giả no, hoặc có thể cố tình làm đổ thức ăn hoặc lén bỏ đi để tránh trách nhiệm ăn uống.

Sự hạn chế trong việc lựa chọn thức ăn

Trẻ biếng ăn do bị ép ăn khi tâm lý bị ảnh hưởng thường ăn ít hơn so với các bạn cùng lứa tuổi, dẫn đến việc không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng. Một số trẻ có thể kén ăn và chỉ ưa thích một số loại thức ăn như: Chỉ chịu ăn cơm chan nước canh, hoặc ăn một số loại thực phẩm nhất định mà từ chối ăn các loại thực phẩm khác.

Lời khuyên từ các chuyên gia

Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và khả năng hấp thụ của từng đứa trẻ mà mức ăn cần thiết sẽ khác nhau. Do đó, để tránh việc trẻ biếng ăn do bị ép ăn, ngoài tìm hiểu vì sao trẻ lại biếng ăn các bậc phụ huynh còn cần lưu ý những điều sau đây:

• Hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng của trẻ: Ngay từ khi trẻ mới sinh, người lớn cần hiểu rõ về nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Khi bắt đầu ăn dặm, hãy tạo cho bé thói quen ngồi ăn tập trung từ những ngày đầu tiên, tránh việc đưa bé đi chơi. Không nên kết hợp ăn với việc xem TV, chơi đồ chơi... để tránh làm mất tập trung và kích thích sự lười biếng trong việc ăn.
• Chế biến thức ăn phù hợp: Khi nấu ăn cho trẻ, mẹ cần chế biến những món ăn phù hợp với độ tuổi của trẻ. Cách chế biến cần phải hấp dẫn và thay đổi liên tục để kích thích vị giác và sự ngon miệng của trẻ.
• Hạn chế ăn vặt và thức ăn không lành mạnh: Tránh cho bé ăn vặt gần các bữa ăn, không nên cho bé ăn quá nhiều thức ăn chiên rán hay thức ăn ngọt. Ngay từ khi còn nhỏ, hãy dạy bé cách tự cung cấp năng lượng khi đói và uống nước kể cả khi không khát.
• Đi khám định kỳ: Đưa bé đi khám định kỳ và thường xuyên ghi lại các chỉ số về chiều cao, cân nặng để theo dõi sự phát triển của bé. Việc này giúp phát hiện sớm những biểu hiện bất thường, như: Tăng cân đột ngột hoặc các dấu hiệu bệnh tật mới có thể xuất hiện.
• Khám và điều trị: Khi phát hiện dấu hiệu suy dinh dưỡng hoặc biếng ăn quá mức, cần đưa trẻ đến bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân và có phương pháp điều trị chính xác theo hướng dẫn của các chuyên gia y tế.

Tóm lại, việc hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng và tâm lý của trẻ, cùng với việc tạo ra môi trường ăn uống tích cực và thoải mái, sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện hơn. Từ đó giúp tránh được những ảnh hưởng xấu từ việc trẻ biếng ăn do bị ép ăn, sự hỗ trợ chủ động của cha mẹ trong việc xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh cho trẻ là chìa khóa để giúp trẻ khám phá thế giới ẩm thực một cách tự tin.

Xem thêm:

• Biếng ăn sinh lý và biếng ăn bệnh lý ở trẻ, làm sao để phân biệt?
• Chứng chán ăn ở người lớn chớ xem thường để tránh ảnh hưởng sức khỏe