Vàng da nhân não biến chứng khi trẻ sơ sinh bị vàng da

Vàng da nhân não không chỉ làm thay đổi màu da của bé mà còn có thể gây ra những tổn thương trong hệ thống thần kinh.

Trẻ sơ sinh bị vàng da

Biểu hiện vàng da ở trẻ sơ sinh sau khi sinh 2 - 3 ngày là một hiện tượng phổ biến và thường gặp. Trong đó, trẻ sinh non tháng có tỉ lệ mắc vàng da sinh lý cao hơn, chiếm khoảng 30% trong số những trẻ đủ 40 tuần thai. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ giữa vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý để có phương án điều trị phù hợp.

Vàng da sinh lý thường xuất hiện từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 4 sau khi sinh và thường tự khỏi trong khoảng 10 ngày. Điều này thường xảy ra do sự tích tụ của bilirubin, một chất có màu vàng trong cơ thể, và thường không gây ra những biến chứng nghiêm trọng.

Tuy nhiên, vàng da bệnh lý là một vấn đề cần được chú ý. Đối với trẻ mắc vàng da bệnh lý, cần phải áp dụng các phương pháp điều trị lâu dài, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Có 4 yếu tố chính gây ra bệnh vàng da sớm ở trẻ sơ sinh:

• Sinh non: Trẻ sinh non có nguy cơ mắc vàng da sinh lý cao hơn do gan chưa phát triển đủ để xử lý bilirubin, chất này được tạo ra khi cơ thể phá hủy các tế bào máu cũ. Điều này có thể dẫn đến mức bilirubin cao hơn trong máu và gây ra vàng da.
• Bầm tím trong quá trình sinh nở: Bầm tím trên cơ thể trẻ sau khi sinh cũng là một yếu tố gây ra vàng da sớm. Sự tổn thương da do bầm tím có thể làm tăng lượng bilirubin trong cơ thể.
• Bất đồng nhóm máu: Vàng da có thể xuất hiện do sự bất đồng nhóm máu giữa trẻ và người mẹ. Khi máu của trẻ có nhóm máu A hoặc B trong khi máu của mẹ có nhóm máu O, hoặc khi máu của mẹ có nhóm máu Rh (-) trong khi máu của trẻ có nhóm máu Rh (+), có thể gây ra vàng da do bất đồng nhóm máu.
• Cho con bú: Trẻ được cho bú mẹ có nguy cơ mắc vàng da cao hơn. Tuy nhiên, lợi ích của việc cho con bú thường vượt trội hơn so với những rủi ro mà vàng da có thể gây ra.

Phân biệt trẻ sơ sinh bị vàng da sinh lý hay vàng da bệnh lý

Vàng da ở trẻ sơ sinh có thể phân biệt giữa vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý dựa trên các biểu hiện cụ thể:

Vàng da sinh lý thường xuất hiện ở vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn, thường bắt đầu khoảng 24 giờ sau khi sinh. Vàng da này thường tự khỏi trong vòng 1 tuần đối với trẻ sinh đủ tháng và trong vòng 2 tuần đối với trẻ sinh non tháng. Trong trường hợp này, trẻ thường phát triển tốt và tăng cân đều.

Ngược lại, vàng da bệnh lý thường có những biểu hiện sau:

• Vàng da đậm xuất hiện sớm: Màu vàng trên da của trẻ thường rất đậm và xuất hiện sớm sau khi sinh.
• Không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng: Vàng da không giảm dần sau thời gian này, điều này là một dấu hiệu của vàng da bệnh lý.
• Mức độ vàng toàn thân và cả mắt: Trong trường hợp vàng da bệnh lý, màu vàng có thể lan rộng khắp cơ thể và thậm chí cả mắt cũng bị ảnh hưởng.
• Vàng da kết hợp với các triệu chứng bất thường khác như bỏ bú, sốt, khóc nhiều: Vàng da kèm theo các triệu chứng này có thể là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn và cần được chú ý.
• Xét nghiệm Bilirubin trong máu tăng hơn bình thường: Kết quả xét nghiệm cho thấy mức độ bilirubin trong máu của trẻ cao hơn mức bình thường, điều này là một chỉ số quan trọng trong việc xác định vàng da bệnh lý.

Những biểu hiện này thường là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và cần phải được chẩn đoán và điều trị kịp thời bởi các chuyên gia y tế.

Vàng da nhân não biến chứng khi trẻ sơ sinh bị vàng da

Biến chứng vàng da nhân não là một tình trạng nguy hiểm có thể xảy ra khi trẻ sơ sinh mắc phải vàng da bệnh lý và không được chữa trị kịp thời. Đây là tình trạng cần được xử lý ngay tại các bệnh viện chuyên khoa nhi để tránh những biến chứng nghiêm trọng.

Bilirubin não cấp tính là một biến chứng nghiêm trọng của vàng da bệnh lý. Khi mẹ nhận thấy các dấu hiệu như trẻ ngủ nhiều hoặc khó ngủ, không tập trung, khóc nhiều, hoặc bỏ bú và có thể có sốt cao, cần nghĩ ngay đến khả năng tổn thương não do Bilirubin. Theo các chuyên gia y tế, Bilirubin có thể gây hại nặng nề cho các tế bào não. Khi mức độ vàng da nặng, có khả năng Bilirubin xâm nhập vào não, gây ra những tổn thương không thể phục hồi được.

Vàng da nhân não là kết quả của sự tích tụ quá mức của Bilirubin trong cơ thể, khi gan không thể loại bỏ Bilirubin một cách hiệu quả. Khi Bilirubin vượt quá mức cho phép và không được loại bỏ kịp thời, có nguy cơ cao cho việc tổn thương não. Trong tình trạng này, sự tổn thương não là không thể đảo ngược. Vì vậy, rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị vàng da bệnh lý trước khi trẻ đạt đến 7 ngày tuổi để ngăn ngừa nguy cơ tổn thương não.

Vàng da nhân không chỉ là tình trạng cơ thể, mà còn là biểu hiện của các vấn đề nghiêm trọng trong hệ thần kinh. Các giai đoạn của vàng da nhân có thể mô tả như sau:

• Giai đoạn sớm: Trẻ có thể bị vàng da nặng, ngủ nhiều, mất trương lực cơ, và ít bú.
• Giai đoạn trung gian: Trẻ có thể lừ đừ, dễ kích động, và có biểu hiện sốt, khóc nhiều hoặc giảm trương lực cơ.
• Giai đoạn nặng: Hệ thần kinh bị tổn thương nặng và không thể hồi phục, biểu hiện bao gồm tư thế ưỡn cổ - ưỡn người, khóc the thé, không thể bú, có thể gặp cơn ngừng thở, hôn mê, co giật và thậm chí tử vong.
• Vàng da nhân: Vàng da nhân thường đi kèm với các biểu hiện khác như bại não, rối loạn thính lực, rối loạn hình thái hàm, khó nhìn vật, và thiểu năng trí tuệ.

Đối với trẻ mới sinh, việc theo dõi và phát hiện vàng da bệnh lý trong vòng 7 ngày đầu sau sinh là cực kỳ quan trọng để có thể điều trị kịp thời và ngăn chặn các biến chứng tiềm ẩn.

Vàng da sinh lý chuyển sang vàng da bệnh lý có thể khó nhận diện do nhiều trẻ không có các dấu hiệu rõ ràng như kích thích, vật vã, hoặc li bì. Thậm chí, trẻ có thể vẫn bú, vận động và ngủ bình thường. Khi xuất hiện các dấu hiệu lâm sàng như tăng trương lực cơ, rối loạn hô hấp, co giật, hoặc khóc thét, tình trạng đã rất nặng. Việc điều trị trong tình trạng này, dù có thực hiện kịp thời, cũng có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng không thể phục hồi.

Trẻ bị vàng da sơ sinh bệnh lý đang ở trong giai đoạn nguy hiểm nếu không nhận được sự chăm sóc và điều trị kịp thời. Trong vòng 7 ngày đầu đời, mức độ bilirubin trong máu tăng lên có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho não, dẫn đến hội chứng vàng da nhân não và gây ra nhiều biến chứng về thần kinh không thể phục hồi, như: Điếc, chậm phát triển về vận động và trí tuệ.

Nếu chỉ thấy vàng da ở phần trên của cơ thể như trán và ngực, có thể quan sát thêm tại nhà mà không cần đưa trẻ đi khám. Tuy nhiên, nếu tình trạng vàng da lan rộng đến các vùng như bụng, đùi, hoặc cẳng chân, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị ngay. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng và xét nghiệm định lượng bilirubin trong máu để đưa ra phương án điều trị phù hợp. Thời điểm quan trọng để điều trị hiệu quả cho trẻ mắc vàng da bệnh lý là trong vòng 7 ngày đầu sau sinh, bằng cách sử dụng đèn hoặc phối hợp truyền dịch. Điều này giúp ngăn chặn sự tích tụ quá mức của bilirubin trong cơ thể trẻ, trước khi tổn thương não.

Xem thêm: Trẻ sơ sinh bị vàng da nên bổ sung gì?