Vết bầm là gì? Nguyên nhân gây bầm tím và cách xử lý

Vết bầm là một hiện tượng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, thường xuất hiện sau những chấn thương, va chạm hoặc hoạt động thể thao. Mặc dù vết bầm thường không gây nguy hiểm nghiêm trọng, nhưng chúng có thể là dấu hiệu cảnh báo về những tổn thương bên trong cơ thể. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu đi tìm hiểu những nguyên nhân và cách xử lý vết bầm trong bài viết dưới đây.

Vết bầm tím là gì?

Vết bầm, hay còn gọi là vết thâm tím hoặc tụ máu, là hiện tượng da đổi màu tím, đen hoặc xanh sau khi các mạch máu nhỏ (mao mạch) bị vỡ do va đập, cắt hoặc chấn thương. Máu thoát ra từ mao mạch bị tổn thương sẽ mắc kẹt dưới các lớp da trên cùng, gây ra sự đổi màu này.

Vết bầm thường trải qua quá trình thay đổi màu sắc: Ban đầu có thể là đỏ, sau đó chuyển dần sang màu xanh hoặc đen do thiếu oxy tại khu vực tổn thương. Khi vết thương dần hồi phục và hemoglobin trong máu bị phân hủy, màu sắc sẽ chuyển qua xanh lá cây và cuối cùng là vàng, cho thấy quá trình lành lại hoàn tất.

Vết bầm tím thường biến mất sau khoảng 1 - 2 tuần. Nếu vết bầm kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, đó có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng, nhưng lại dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác.

Các loại vết bầm

Vết bầm có thể được phân loại dựa trên vị trí xuất hiện của chúng. Có ba loại vết bầm phổ biến, bao gồm:

• Dưới da: Đây là loại vết bầm xuất hiện ngay dưới bề mặt da.
• Màng xương: Vết bầm này xuất hiện trên xương và thường gây đau do tổn thương các mạch máu và đầu dây thần kinh trong màng xương.
• Trong cơ: Loại vết bầm này xảy ra khi máu tích tụ xung quanh cơ do chấn thương, làm giảm khả năng hoạt động của cơ.

Nguyên nhân gây bầm tím

Dưới đây là các nguyên nhân điển hình gây tình trạng bầm tím da:

Thiếu chất dinh dưỡng

Thiếu hụt một số vitamin quan trọng có thể dẫn đến tình trạng bầm tím không rõ nguyên nhân. Cụ thể:

• Vitamin C: Có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sản xuất tế bào và bảo vệ mô khỏi tổn thương.
• Vitamin K: Thiết yếu cho quá trình đông máu, giúp ngăn chặn chảy máu và giảm bầm tím.
• Vitamin B12: Tham gia vào quá trình tạo hồng cầu, giúp cung cấp đủ oxy cho cơ thể.
• Vitamin P (flavonoids): Hỗ trợ sản xuất collagen, giúp các mao mạch đủ dày để chịu áp lực của máu mà không bị vỡ.

Khi thiếu các vitamin này, cơ thể dễ dàng bị bầm tím hơn, đặc biệt là sau những va chạm nhẹ.

Nếu tình trạng bầm tím do thiếu hụt chất dinh dưỡng, để khắc phục hiệu quả, hãy bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng như chuối, trứng, tỏi, cá và gan vào chế độ ăn hàng ngày.

Tuyệt đối không nên tự ý mua và sử dụng thực phẩm chức năng để bổ sung vitamin khi chưa có sự tư vấn từ bác sĩ.

Bệnh về máu

Suy giảm tiểu cầu và rối loạn đông máu di truyền là hai bệnh lý về máu có thể gây ra tình trạng bầm tím trên da. Khi gặp các dấu hiệu sau, bạn nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa để phát hiện và điều trị kịp thời:

• Bầm tím không rõ nguyên nhân.
• Sưng và đau chân.
• Chảy máu chân răng.
• Chảy máu cam.
• Lộ rõ mao mạch trên cơ thể.

Ung thư

Ung thư cũng có thể là nguyên nhân gây bầm tím trên da. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí dẫn đến tử vong do di căn.

Do dùng thuốc

Việc sử dụng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến máu và dẫn đến tình trạng bầm tím trên da, chẳng hạn như thuốc chống đông, thuốc trầm cảm, thuốc chống hen suyễn, thuốc chứa sắt và thuốc giảm đau.

Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và tránh xuất huyết bên trong, bạn nên ngừng sử dụng thuốc ngay khi xuất hiện bầm tím và nhanh chóng thăm khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.

Mất cân bằng nội tiết tố

Mất cân bằng nội tiết tố là một trong những nguyên nhân gây bầm tím trên da, thường gặp ở người lớn tuổi và phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh. Khi hormone không được điều hòa, các mạch máu có thể trở nên dễ vỡ hơn.

Ở phụ nữ tiền mãn kinh, sự suy giảm estrogen làm giảm khả năng tái tạo collagen, tăng nguy cơ bầm tím ngay cả khi chỉ va chạm nhẹ. Ở người lớn tuổi, quá trình lão hóa cũng làm suy giảm khả năng phục hồi của da và mạch máu. Do đó, nếu gặp tình trạng này nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp.

Bệnh đái tháo đường

Nếu bạn thường xuyên thấy những mảng da bầm tím mà không phải do va chạm, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh tiểu đường. Vết bầm tím xuất hiện khi mức đường huyết trong máu tăng cao, làm suy yếu các mạch máu, da và thần kinh dẫn đến tình trạng xuất huyết mao mạch bên trong. Đây cũng là một trong những dấu hiệu nhận biết của bệnh tiểu đường.

Lão hóa

Khi tuổi tác tăng, khả năng sản sinh collagen trên da giảm và lớp mỡ bảo vệ cũng trở nên mỏng hơn. Sau tuổi 60, con người rất dễ bị bầm tím ngay cả khi có tác động nhẹ lên da. Sự suy giảm này làm cho các mạch máu dễ vỡ hơn dẫn đến tình trạng bầm tím thường xuyên hơn.

Tập thể dục quá mức

Tập thể dục quá mức cũng có thể gây bầm tím trên da. Những bài tập cường độ cao có thể làm vỡ các mạch máu nhỏ dưới da dẫn đến tình trạng bầm tím. Việc tập gym quá sức hoặc tham gia các môn thể thao mạnh dễ gây ra va chạm và chấn thương, làm xuất hiện những vết rách nhỏ trong cơ bắp, từ đó tạo ra các vết bầm tím.

Cách xử trí vết bầm tím trên da

Để điều trị hiệu quả vết bầm tím trên da, cần xử lý khi nó còn là vết đỏ. Ngay khi bị va chạm, hãy nhanh chóng chườm đá lên vùng đau nhức trong khoảng 5 - 10 phút. Nên chườm nhiều lần, mỗi lần cách nhau khoảng 1 giờ. Chườm đá chỉ có tác dụng trong 72 giờ kể từ lúc chấn thương.

Việc chườm đá giúp co mạch máu và mô chấn thương, từ đó giảm tình trạng xuất huyết dưới da và sưng. Phương pháp này cũng có thể áp dụng cho các chấn thương như bong gân, căng cơ, côn trùng cắn và đau ở các khớp viêm do bệnh gút.

Không chườm đá trực tiếp lên da, hãy quấn đá vào một chiếc khăn trước khi chườm. Bạn cũng có thể nhúng khăn mặt vào nước lạnh và đặt lên vùng đau. Sử dụng Paracetamol để giảm đau theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tránh dùng Aspirin hoặc Ibuprofen vì chúng có thể làm chậm quá trình đông máu và kéo dài thời gian chảy máu.

Nếu vết bầm tím ở chân, hãy kê chân cao hơn khi ngồi hoặc nằm để giúp máu lưu thông dễ dàng và giảm sưng. Hạn chế vận động ở những khu vực bị bầm tím.

Trong trường hợp vết bầm kèm theo các dấu hiệu như sốt, sưng, chuyển sang màu đỏ và rất đau, không cử động được, không biến mất sau 2 tuần, xuất hiện bất ngờ và không rõ nguyên nhân hoặc xảy ra nhiều lần mà không giải thích được, bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám kỹ lưỡng.

Hy vọng những thông tin về nguyên nhân và đặc điểm của tình trạng bầm tím không rõ nguyên nhân trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về triệu chứng này và có kế hoạch chăm sóc hợp lý nhất. Nếu xuất hiện các triệu chứng khác kèm theo vết bầm tím, hãy nhanh chóng thăm khám bác sĩ để phát hiện sớm nguyên nhân và tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất.