Viêm cầu thận cấp ở trẻ em và những điều cần biết

Căn bệnh viêm cầu thận cấp ở trẻ em thường xảy ra trong độ tuổi từ 2 đến 12. Để đề phòng nguy cơ bệnh chuyển sang giai đoạn mãn tính, việc đưa trẻ đi khám và bắt đầu điều trị sớm là vô cùng quan trọng.

Định nghĩa về bệnh viêm cầu thận cấp ở trẻ em

Viêm cầu thận cấp tính là một trạng thái viêm cầu thận gây ra bởi cơ chế tự miễn, thường do nhiễm trùng liên cầu ß nhóm A. Bệnh thường xảy ra phổ biến ở trẻ nhóm tuổi 2 - 12, với tỷ lệ trẻ nam mắc bệnh gấp đôi so với trẻ nữ. Ở nước ta, viêm cầu thận cấp thường có xu hướng tăng vào mùa hè (do nhiễm trùng từ bên ngoài, ví dụ như nhiễm khuẩn da) và mùa đông (do các bệnh viêm họng). Vệ sinh môi trường và không gian sống là hai thứ liên quan và ảnh hưởng trực tiếp tới căn bệnh này.

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh viêm cầu thận cấp ở trẻ em thường phát triển sau khi trẻ đã trải qua các bệnh nhiễm khuẩn trước đó. Nguyên nhân của bệnh này có thể là do cơ địa dị ứng, sức đề kháng yếu, hoặc vệ sinh kém. Cụ thể như sau:

• Đối với trẻ dưới 3 tuổi: Trẻ em thường mắc viêm cầu thận cấp sau khi đã trải qua các bệnh nhiễm khuẩn ngoài da như viêm da, chốc đầu.
• Đối với trẻ trên 3 tuổi: Trẻ có nguy cơ mắc viêm cầu thận cấp sau khi bị viêm họng, viêm amidan.

Các dấu hiệu thường thấy của bệnh viêm cầu thận cấp ở trẻ em

Phù

Triệu chứng phù thường xảy ra ở trẻ bị viêm cầu thận cấp, gồm phù mặt, sưng mí mắt, hai phân phù, đặc biệt là sưng quanh cổ chân. Thường thì phù nhiều nhất vào buổi sáng và giảm dần vào buổi chiều tối. Triệu chứng này thường xuất hiện trong khoảng 10 ngày đầu khi trẻ mắc bệnh, sau đó giảm dần khi trẻ đi tiểu nhiều.

Tiểu ra máu

Tiểu ra máu là một triệu chứng khác, trẻ có thể tiểu ra máu 1 - 2 lần/ngày, không thường xuyên, nước tiểu có màu đỏ đục giống như nước rửa thịt. Triệu chứng này thường xuất hiện trong tuần đầu khi trẻ mắc viêm cầu thận và có thể tái xuất hiện sau 2 - 3 tuần.

Sau đó, tần suất tiểu ra máu giảm dần, khoảng 3 - 4 ngày tiểu ra máu một lần, sau đó tiểu trở lại bình thường. Tuy nhiên, tình trạng tiểu ra máu không gây ảnh hưởng đáng kể tới tình trạng sức khỏe chung của cơ thể.

Tiểu ít

Triệu chứng tiểu ít (thiểu niệu, vô niệu) thường xuất hiện trong tuần đầu khi trẻ mắc bệnh, kéo dài trong 3 - 4 ngày, với khối lượng nước tiểu của trẻ dưới 500ml/ngày, không gây tăng ure và creatinin trong máu hoặc tăng không đáng kể. Triệu chứng thiểu niệu này có thể quay trở lại sau 2 - 3 tuần kể từ khi trẻ mắc bệnh ban đầu.

Trong trường hợp suy thận cấp tính xuất hiện, triệu chứng thiểu niệu, vô niệu kéo dài và có thêm triệu chứng tăng ure và creatinin trong máu. Nếu suy thận cấp tái phát nhiều lần, có thể dẫn đến viêm cầu thận tiến triển nhanh, tiến thành viêm cầu thận mạn tính,...

Màu vàng của nước tiểu và sự hiện diện của protein niệu (đạm trong nước tiểu).

Sốt nhẹ

Sốt nhẹ trong khoảng 37,5 - 38,5 độ C, đau vùng thận, đau bụng, chướng bụng, đi lỏng, buồn nôn,...

Tăng huyết áp

Tăng huyết áp là một triệu chứng phổ biến xảy ra ở khoảng 50% trẻ bị viêm cầu thận cấp. Tăng huyết áp ở trẻ em có thể dao động trong khoảng 140/90 mmHg. Trong một số trường hợp, tăng huyết áp có thể gặp phải tình trạng kịch phát và kéo dài trong nhiều ngày, khiến huyết áp lên tới khoảng 180/100 mmHg. Người bệnh có thể cảm thấy đau đầu dữ dội, choáng váng, hôn mê, co giật do phù não và điều này có thể dẫn đến tử vong.

Suy tim

Triệu chứng suy tim thường liên quan đến tình trạng tăng huyết áp đột ngột do tăng khối lượng tuần hoàn và cũng có thể do bệnh viêm cầu thận cấp tính gây bệnh lý cơ tim ở trẻ em. Trẻ bị suy tim cấp tính có các biểu hiện như khó thở, không thể nằm nghỉ, có thể dẫn đến phù phổi (gồm toát mồ hôi, hô hấp nhanh và nhỏ, co rút hố trên ức, hố trên đòn, co rút khoang cạnh sườn), ho, và khạc ra bọt màu hồng,... Nếu không được cấp cứu kịp thời, trẻ có thể gặp nguy cơ tử vong.

Gợi ý phác đồ điều trị bệnh

Nếu không điều trị đúng cách, bệnh viêm cầu thận cấp có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, đe dọa trực tiếp tới sức khỏe của bệnh nhi. Vì vậy, khi phát hiện bệnh, cha mẹ nên đưa bé điều trị càng sớm càng tốt. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ tổn thương cầu thận của từng bệnh nhi, bác sĩ sẽ đề xuất phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Trong quá trình điều trị, bác sĩ tập trung vào việc cải thiện chức năng thận, đặc biệt là khả năng tạo nước tiểu. Đồng thời, ưu tiên hàng đầu là loại bỏ các liên cầu khuẩn gây bệnh viêm cầu thận cấp ở trẻ em, đây được xem là cách phòng ngừa tái phát bệnh hiệu quả nhất. Trong trường hợp bệnh nhi gặp phải biến chứng nặng, bác sĩ sẽ phát hiện và xử lý kịp thời để hạn chế tối đa tổn thương cho thận và sức khỏe của bệnh nhi.

Trong trường hợp triệu chứng phù nề nghiêm trọng xuất hiện ở bệnh nhi, bác sĩ có thể tăng khả năng tạo nước tiểu để giảm tần suất đi tiểu của trẻ nhỏ. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ kê đơn Furosemid cho trẻ với liều lượng từ 1 - 2 mg/kg/24 giờ.

Cha mẹ cần lưu ý vấn đề này và đảm bảo trẻ uống thuốc đúng liều lượng để đạt hiệu quả điều trị cao nhất. Để ngăn ngừa nguy cơ tái phát bệnh viêm cầu thận cấp ở trẻ nhỏ và loại bỏ liên cầu khuẩn, bác sĩ có thể sử dụng kháng sinh như penicillin hoặc erythromycin cho bé. 

Tuy nhiên, khi dùng kháng sinh cho trẻ nhỏ, chúng ta cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và không lạm dụng thuốc để ngăn ngừa các biến chứng xấu xảy ra.

Một số biến chứng thường gặp ở trẻ bao gồm thể não, suy tim cấp hoặc phù phổi cấp. Tùy vào từng biến chứng, bác sĩ sẽ lựa chọn kế hoạch điều trị thích hợp như sử dụng thuốc lợi tiểu, thuốc giảm huyết áp hoặc cung cấp oxy cho bệnh nhi.

Cùng với việc điều trị, cha mẹ cần đảm bảo cho bé có thời gian nghỉ ngơi và tránh vận động mạnh trong lúc mắc bệnh viêm cầu thận cấp ở trẻ em. Tốt nhất là cho trẻ nằm nghỉ ngơi trong khoảng 1 - 2 tuần cho đến khi sức khỏe cải thiện. Đồng thời, chúng ta cần tạo ra chế độ dinh dưỡng khoa học cho bệnh nhi. Bác sĩ khuyên cha mẹ nên cho bé ăn nhẹ nhàng trong giai đoạn mắc bệnh, tăng cường tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều lipid và glucid, và đảm bảo bé uống đủ nước.

Chúng tôi hy vọng rằng những chia sẻ trên đã giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về căn bệnh viêm cầu thận cấp ở trẻ em. Khi phát hiện trẻ mắc bệnh, việc chủ động đưa bé điều trị sẽ giúp cải thiện sức khỏe và ngăn ngừa các tổn thương nghiêm trọng xảy ra ở thận. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ em mắc bệnh viêm cầu thận cấp có thể hoàn toàn phục hồi.

Xem thêm:

• Các cây thuốc nam chữa bệnh viêm cầu thận
• Viêm cầu thận có nguy hiểm không?