Viêm tụy tự miễn: Những điều cần biết

Viêm tụy tự miễn thường bị nhầm lẫn với ung thư tụy mặc dù hai bệnh này có cách chữa trị khác nhau. Việc phát hiện ra những chẩn đoán có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc điều trị hiệu quả hơn.

Viêm tụy tự miễn là gì?

Viêm tụy tự miễn là tình trạng viêm mạn tính trong đó nguyên nhân là do hệ thống miễn dịch tự tấn công chính tụy của cơ thể làm hạn chế hoặc không sản xuất insulin. Điều này dẫn đến đái tháo đường, chức năng tiết enzyme tiêu hóa không được đảm bảo có thể dẫn đến suy dinh dưỡng hoặc gây nên tổn thương mắt, tăng huyết áp, loét bàn chân…

Có hai loại viêm tụy tự miễn: Viêm tụy tự miễn loại 1 và viêm tụy tự miễn loại 2.

• Viêm tụy tự miễn loại 1 còn được gọi là viêm tụy liên quan đến IgG4 thường ảnh hưởng đến nhiều cơ quan bao gồm tuyến tụy, đường mật trong gan, tuyến nước bọt, thận và hạch bạch huyết.
• Viêm tụy tự miễn loại 2 còn được gọi là viêm tụy ống trung tâm vô căn, chỉ ảnh hưởng đến tụy.

Sự khác biệt giữa viêm tụy tự miễn loại 1 và loại 2 là:

• Viêm tụy tự miễn loại 1 có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác ngoài tụy, trong khi viêm tụy tự miễn loại 2 chỉ ảnh hưởng đến tuyến tụy, mặc dù viêm tụy tự miễn loại 2 có liên quan đến bệnh tự miễn khác là bệnh viêm đại tràng.
• Viêm tụy tự miễn loại 1 đáp ứng nhanh chóng với việc điều trị bằng steroid.
• Viêm tụy tự miễn loại 1 dễ tái phát sau khi ngừng điều trị.

Viêm tụy tự miễn là một căn bệnh hiếm gặp mà cho đến nay vẫn chưa rõ nguyên nhân gây nên, vì vậy việc chẩn đoán chính xác sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị.

Viêm tụy tự miễn có những yếu tố nguy cơ nào?

Tùy vào từng loại viêm tụy tự miễn mà chúng ta có thể biết được những yếu tố nguy cơ như:

• Những người mắc viêm tụy tự miễn loại 1 thường trên 60 tuổi và đa phần là nam giới.
• Những người mắc viêm tụy tự miễn loại 2 thường đa phần trên 40 tuổi với tỉ lệ mắc ở nam giới và nữ giới là như nhau. Những người này thường mắc bệnh viêm đại tràng chẳng hạn như viêm đại tràng cấp tính và mạn tính.

Viêm tụy tự miễn có thể gây ra nhiều biến chứng khác nhau như:

• Suy tụy: Viêm tụy tự miễn ảnh hưởng đến khả năng sản xuất enzyme của tụy. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể xuất hiện bao gồm tiêu chảy, sụt cân, bệnh xương chuyển hóa, thiếu hụt vitamin và khoáng chất.
• Đái tháo đường: Tụy là cơ quan sản xuất insulin nên khi tuyến tụy bị tổn thương sẽ dẫn đến đái tháo đường.
• Vôi hóa tụy và sỏi tụy.

Các phương pháp điều trị viêm tụy tự miễn chẳng hạn như sử dụng steroid lâu dài cũng có thể gây ra các biến chứng. Tuy nhiên, ngay cả khi xảy ra biến chứng thì bệnh nhân được điều trị viêm tụy tự miễn vẫn có chất lượng cuộc sống đảm bảo.

Các triệu chứng của viêm tụy tự miễn

Chẩn đoán viêm tụy tự miễn là điều khá khó khăn. Thông thường viêm tụy tự miễn không gây ra triệu chứng nhưng nếu các dấu hiệu và triệu chứng xảy ra, thì chúng có thể giống với ung thư tuyến tụy.

Các triệu chứng của viêm tụy tự miễn bao gồm:

• Đau bụng trên hoặc đau ở giữa lưng.

• Nước tiểu đậm.
• Phân có màu nhạt hoặc phân nổi trong bồn cầu.
• Da vàng, mắt vàng.
• Cảm thấy buồn nôn và nôn.
• Suy nhược hoặc mệt mỏi cực độ.
• Chán ăn và cảm thấy đầy hơi.
• Giảm cân không rõ lý do.

Triệu chứng phổ biến nhất của viêm tụy tự miễn là vàng da không đau do tắc nghẽn ống mật. Viêm tụy tự miễn cũng có thể gây sụt cân. Nhiều người bị viêm tụy tự miễn phát triển các khối bất thường ở tụy và các cơ quan khác nên có thể dễ bị nhầm lẫn với ung thư. Viêm tụy tự miễn thường không gây ra triệu chứng nhưng nếu bạn sụt cân không rõ nguyên nhân, đau bụng, vàng da hoặc các dấu hiệu và triệu chứng đáng ngờ khác hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Chẩn đoán viêm tụy tự miễn như thế nào?

Viêm tụy tự miễn thường khó chẩn đoán vì các dấu hiệu và triệu chứng của nó có thể dễ bị nhầm lẫn với ung thư tuyến tụy. Tuy nhiên, chẩn đoán chính xác là rất quan trọng vì hai bệnh này đều có phương pháp điều trị khác nhau. Những người bị viêm tụy tự miễn thường có tụy tăng kích thước, nhưng cũng có thể có khối bất thường trong tuyến tụy.

Không có xét nghiệm đơn thuần nào có thể xác nhận viêm tụy tự miễn. Đôi khi cần phải phẫu thuật để chẩn đoán và loại trừ nguy cơ bị ung thư tuyến tụy. Các xét nghiệm có thể thực hiện bao gồm:

• Chẩn đoán hình ảnh: Chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ, siêu âm nội soi, nội soi mật tụy ngược dòng.

• Xét nghiệm máu: Những người bị viêm tụy tự miễn loại 1 thường có nồng độ IgG4 trong máu tăng cao.
• Sinh thiết lõi thông qua nội soi.
• Điều trị thử với steroid: Vì viêm tụy tự miễn là bệnh lý tụy duy nhất của tuyến tụy đáp ứng với steroid nên phương pháp này có thể được sử dụng để xác định chẩn đoán.

Điều trị viêm tụy tự miễn như thế nào?

Sau khi biết được cách chẩn đoán bệnh thì các bạn có thể tham khảo qua cách điều trị viêm tụy tự miễn như sau:

• Sử dụng steroid: Viêm tụy tự miễn đáp ứng rất tốt với steroid và một số người thậm chí còn phản ứng rất nhanh.
• Dùng thuốc ức chế miễn dịch: Khoảng 30 đến 50% bệnh nhân sẽ bị tái phát viêm tụy tự miễn sau khi điều trị, vì vậy để tránh tác dụng phụ khi điều trị bằng steroid lâu dài thì bác sĩ có thể kê đơn thuốc ức chế miễn dịch.
• Điều trị suy tụy: Dùng bổ sung enzyme tụy và thuốc kê đơn như Creon, Pancreaze, Zenpep, Pertzye.
• Điều trị đái tháo đường.
• Theo dõi các cơ quan khác: Viêm tụy tự miễn loại 1 có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác.

Trên đây là những điều bạn nên biết về viêm tụy tự miễn. Viêm tụy là một bệnh mãn tính nghiêm trọng của đường tiêu hóa gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Nếu có những triệu chứng bất thường thì bạn nên đi xét nghiệm và tham khảo ý kiến ​​bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt.