Virus bại liệt và những thông tin cần biết về bệnh sốt bại liệt

Bệnh sốt bại liệt là một bệnh truyền nhiễm cấp tính mà nguyên nhân chủ yếu là virus Polio. Nếu không được kiểm soát và điều trị đúng cách, bệnh có thể lan truyền và gây ra dịch bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về virus bại liệt, bệnh bại liệt và những thông tin liên quan đến căn bệnh nguy hiểm này.

Những thông tin cần biết về virus bại liệt

Bệnh bại liệt được gây ra bởi virus bại liệt Polio (Poliovirus), thuộc họ Picornaviridae và là thành viên của họ Enterovirus. Virus bại liệt bao gồm ba loại:

• Loại 1: Còn được gọi là Brunhilde và gây ra hầu hết các trường hợp bệnh (chiếm khoảng 90%).
• Loại 2: Gọi là Lansing.
• Loại 3: Gọi là Leon.

Về cấu trúc, virus bại liệt có hình dạng hình cầu khi được quan sát dưới kính hiển vi điện tử. Nó không có vỏ bọc ngoài và có đường kính khoảng 27 nanomet. Virus này chứa một protein capsid bền vững bao quanh ARN của virus.

Virus bại liệt có khả năng sống lâu ngoài môi trường. Ở nhiệt độ thường, virus bại liệt có thể tồn tại được trong nước trong vòng 2 tuần. Ở nhiệt độ 0 - 4 độ C, chúng có thể sống lâu hơn và tồn tại trong môi trường khô hanh. Virus này có khả năng chịu đựng nhiệt độ khô hanh và không bị tiêu diệt bằng clo thường dùng để diệt khuẩn nước. Tuy nhiên, nó có thể bị tiêu diệt bởi thuốc tím (KMnO4) và nhiệt độ 56 độ C sau 30 phút.

Nguồn truyền nhiễm virus bại liệt

Con người là nguồn nhiễm virus sốt bại liệt duy nhất, đặc biệt là trẻ em. Virus thường lây truyền qua đường miệng - phân. Người bị nhiễm virus Polio sẽ đào thải virus ra ngoài qua phân, gây ô nhiễm nguồn nước, thực phẩm và có thể lây truyền cho người khác. Sự lây truyền cũng có thể xảy ra qua đường hầu họng và miệng mà không cần đến côn trùng trung gian.

Khi nhiễm virus Polio, người bệnh sẽ trải qua giai đoạn ủ bệnh trong khoảng từ 7 đến 14 ngày, tùy thuộc vào trường hợp. Thời gian ủ bệnh có thể kéo dài từ 3 đến 35 ngày. Sau giai đoạn ủ bệnh, virus tiếp tục tồn tại trong cơ thể và đào thải ra ngoài trong môi trường, kéo dài thời kỳ lây truyền mà thời gian cụ thể không thể xác định.

Virus Polio có thể được tìm thấy trong dịch tiết từ hầu họng sau 36 giờ và trong phân sau 72 giờ sau khi nhiễm virus. Virus có thể sống trong phân trong khoảng thời gian từ 3 đến 6 tuần hoặc thậm chí lâu hơn. Trong khoảng từ 7 đến 10 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng, người bệnh đã có khả năng lây truyền virus.

Bệnh sốt bại liệt là bệnh gì? Có nguy hiểm không?

Bệnh sốt bại liệt là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do virus bại liệt (virus Polio) gây ra. Đa số các trường hợp nhiễm virus bại liệt không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ. Trẻ em có thể có sốt nhẹ, nhức đầu, buồn nôn và sau đó hồi phục.

Tuy nhiên, một số trường hợp có thể phát triển thành hội chứng viêm màng não, với triệu chứng như sốt cao, cổ cứng, đau đầu nghiêm trọng, đau cơ và thậm chí co giật. Trong các trường hợp nặng, bệnh có thể gây ra liệt hai chân và nửa thân dưới và nếu tổn thương lan đến hệ thần kinh trung ương, có thể dẫn đến khó thở, khó nuốt và tử vong.

Triệu chứng lâm sàng của bệnh sốt bại liệt

Triệu chứng bệnh sốt bại liệt bao gồm:

• Sốt, đau đầu, buồn nôn và nôn mửa.
• Xung huyết mũi và đau họng.
• Rối loạn tiêu hóa.

Một số trường hợp chỉ có triệu chứng nhẹ và sau đó phục hồi hoàn toàn. Những trường hợp nặng hơn sẽ trải qua các giai đoạn sau:

• Giai đoạn trước khi bại liệt: Trước khi bệnh trở nặng, người bệnh có thể trải qua đau đầu, đau cổ và lưng, cùng với các triệu chứng khác.
• Giai đoạn bại liệt:  Giai đoạn này bao gồm mất khả năng vận động ở một hoặc nhiều nhóm cơ cụ thể. Tình trạng bại liệt phát triển trong khoảng 1 - 5 ngày sau khi triệu chứng nặng xuất hiện và có thể kéo dài từ 4 - 6 tuần hoặc thậm chí lâu hơn.

Điều trị sốt bại liệt như thế nào?

Hiện tại, chưa có thuốc điều trị cụ thể cho bệnh sốt bại liệt, việc điều trị chủ yếu tập trung vào việc giảm triệu chứng và hậu quả của bệnh. Dưới đây là một số điểm quan trọng về điều trị và chăm sóc bệnh nhân sốt bại liệt.

Những biện pháp điều trị chủ yếu:

• Vật lý trị liệu: Điều trị vật lý chủ yếu nhằm giảm căng thẳng cơ bắp, duy trì sự linh hoạt và giúp ngăn ngừa teo cơ. Các buổi tập vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi hoạt động của cơ bắp và xử lý các vấn đề vận động.
• Nẹp và phẫu thuật chỉnh hình: Các nẹp và phẫu thuật chỉnh hình có thể được áp dụng để cải thiện vị trí của cơ bắp và cố định các khớp bị ảnh hưởng.
• Chăm sóc nội tiết: Nếu bệnh nhân bị liệt cơ bàng quang, việc đặt ống thông tiểu có thể cần thiết để duy trì chức năng bàng quang và tránh nhiễm trùng đường tiểu.

Chăm sóc đặc biệt cho bệnh nhân bị liệt cơ hô hấp: Trong trường hợp bệnh nhân bị liệt cơ hô hấp, cần thực hiện các biện pháp y tế như mở khí quản để đảm bảo lưu thông không khí đến phổi.

Việc chăm sóc và điều trị bệnh sốt bại liệt cần sự quan tâm đặc biệt và theo dõi từ các chuyên gia y tế. Điều này giúp giảm thiểu hậu quả của bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Phòng ngừa virus sốt bại liệt

Phòng ngừa bệnh sốt bại liệt bao gồm các biện pháp như duy trì vệ sinh cá nhân, đảm bảo an toàn nguồn nước và thực phẩm, cùng với chương trình tiêm chủng. Có hai loại vắc-xin chính để ngăn ngừa bệnh sốt bại liệt:

• Vắc-xin sống giảm độc lực (OPV: Oral Polio Vaccine): Vắc-xin OPV chứa virus sốt bại liệt yếu hơn, được tiêm qua đường uống. Loại vắc-xin này có thể tạo ra miễn dịch đường ruột và đáp ứng miễn dịch dịch thể. Thường được tiêm cho trẻ em từ 2 đến 4 tháng tuổi trong chương trình tiêm chủng mở rộng.
• Vắc-xin bất hoạt (IPV: Inactivated Polio Vaccine): Vắc-xin IPV là vắc-xin bất hoạt và tạo ra miễn dịch thể, ngăn virus gây bệnh xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương. Vắc-xin này thường được tiêm 1 mũi cho trẻ dưới 1 tuổi và thay thế dần vắc-xin OPV trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

Bài viết đã trình bày chi tiết về bệnh sốt bại liệt, từ nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng, cấu tạo của virus, cách lây truyền, đến các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiện tại. Bệnh sốt bại liệt, mặc dù đã được kiểm soát và loại bỏ ở nhiều quốc gia thông qua chương trình tiêm chủng mở rộng và vắc-xin bại liệt, nhưng vẫn còn tồn tại những thách thức và nguy cơ tiềm ẩn. Do đó, việc duy trì sự tập trung vào phòng ngừa và tiêm chủng đúng lịch trình là rất quan trọng để đảm bảo rằng bệnh sốt bại liệt không tái xuất hiện và không lan truyền trong cộng đồng. 

Xem thêm:

• Sau khi tiêm 6in1 có cần uống bại liệt không?
• Những điều cần biết về bấm huyệt chữa bệnh bại liệt
• Hội chứng sau nhiễm vi rút bại liệt là gì, có nguy hiểm không?