Ý nghĩa của xét nghiệm vitamin D là gì? Vai trò của vitamin D đối với cơ thể

Việc xét nghiệm vitamin D có thể giúp phát hiện các rối loạn hoặc bệnh lý bạn đang gặp phải. Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu những thông tin về xét nghiệm vitamin D nhé.

Vai trò quan trọng của vitamin D đối với cơ thể con người

Vitamin D là một vitamin cực kỳ quan trọng cho sức khỏe. Nếu thiếu hụt vitamin D, có thể gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe, và làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh như bệnh tiểu đường type 1, đau cơ và xương, và trong trường hợp nghiêm trọng, nó còn có thể gây ra ung thư vú, đại tràng, tuyến tiền liệt, buồng trứng, thực quản và hệ bạch huyết.

Vitamin D là một thành phần cần thiết để xây dựng và duy trì sự khỏe mạnh của xương. Điều này là do canxi là thành phần chính của xương và chỉ có thể được cơ thể hấp thụ nếu có sự hiện diện của vitamin D. Khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, cơ thể sẽ tổng hợp vitamin D từ các tác nhân hoạt động trong da.

Vitamin D đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh việc hấp thụ canxi và phospho trong cơ thể. Vitamin D giúp quá trình hấp thụ canxi và phospho tại đường tiêu hoá, đồng thời kích thích quá trình chuyển hoá canxi và phospho tại xương. Mức đủ vitamin D là điều kiện cần để canxi và phospho được tích tụ và đồng tổ chức trong xương.

Ngoài ra, vitamin D còn đóng vai trò quan trọng trong cân bằng nội mô của canxi và phospho trong cơ thể. Vitamin D tham gia vào quá trình điều hòa phân chia tế bào, bài tiết và chuyển hóa các hormone, bao gồm hormone tuyến cận giáp PTH và insulin. Vitamin D có khả năng ảnh hưởng đến quá trình biến đổi của một số loại tế bào ung thư như ung thư da, ung thư xương và ung thư vú.

Có một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự thiếu hụt vitamin D có liên quan đến sự giảm nguy cơ mắc ung thư vú, ung thư đại tràng và ung thư tuyến tiền liệt.

Triệu chứng có thể gặp phải cơ thể bị thiếu hụt vitamin D

Khi cơ thể không đủ vitamin D, có thể xuất hiện các triệu chứng như sau:

• Mệt mỏi, uể oải và thiếu sức khỏe.
• Đau nhức vùng cơ xương và dễ bị yếu cơ. Điều này có thể thể hiện qua việc mệt mỏi khi đi bộ xa hoặc leo cầu thang.
• Dễ gãy xương ngay cả với các chấn thương nhẹ.

Ánh sáng mặt trời đóng vai trong quan trọng trong việc tổng hợp vitamin D cho cơ thể. Thường xuyên thiếu hụt vitamin D xảy ra đặc biệt ở những nhóm sau:

• Người sống ở các khu đô thị đông đúc, nơi có nhiều tòa nhà cao tầng che khuất ánh sáng mặt trời. Điều này kết hợp với công việc cần phải làm việc trong phòng kín suốt cả ngày, làm giảm khả năng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
• Người có da ngăm, màu sắc da tối và nhiều melanin. Đây là yếu tố làm giảm khả năng hấp thụ vitamin D từ ánh sáng mặt trời.
• Sử dụng kem chống nắng, quần áo hay các vật dụng che mặt khác, khiến cho da ít được tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời.

Ý nghĩa của xét nghiệm vitamin D là gì?

Vitamin D là một loại tiền chất của nội tiết tố steroid, có khả năng tan trong mỡ, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng canxi và phospho trong huyết tương ở mức bình thường, và liên quan chặt chẽ đến quá trình khoáng hóa xương. Ngoài ra, vitamin D còn có tác động đối với hơn 2.000 gen khác nhau, bao gồm cả những gen chịu trách nhiệm về điều hòa sự tăng sinh của tế bào, quá trình biệt hóa tế bào, tự tử tế bào theo chương trình (apoptosis), và sự phát triển mạch máu. Vitamin D cũng có tác dụng điều hòa hệ miễn dịch. Nhiều bệnh lý có thể liên quan đến tình trạng thiếu hụt Vitamin D.

Trong huyết tương, vitamin D2 và D3 được gắn kết với protein vận chuyển vitamin D và sau đó được chuyển đến gan, nơi chúng trải qua quá trình hydroxyl hoá để tạo thành 25-hydroxyvitamin D (25-OH). Xét nghiệm định lượng 25OH vitamin D (vitamin D3) là một phương pháp để đánh giá tình trạng thiếu hụt vitamin D, dựa trên dạng chuyển hóa chủ yếu của vitamin D trong cơ thể và cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng vitamin D thực sự của cơ thể.

Xét nghiệm định lượng 25-OH Vitamin D (D3) được thực hiện để đánh giá tình trạng thiếu hụt vitamin D, đặc biệt trong việc chẩn đoán còi xương, loãng xương, hoặc tình trạng dư thừa khi sử dụng bổ sung liều cao trong thời gian dài. Dưới đây là một số tình trạng bệnh lý có thể ảnh hưởng đến cường độ của vitamin D trong cơ thể:

Thiếu vitamin D

• Bệnh tim mạch, bao gồm đột quỵ và cao huyết áp.
• Ung thư đặc biệt là bị ung thư ở tuyến tiền liệt.
• Chứng loãng xương (Osteoporosis) và bệnh nhuyễn xương (Osteomalacia).
• Mức độ calci máu thấp.
• Đau cơ, xương khớp mạn tính.
• Bệnh nha chu (Periodontal disease).
• Đái tháo đường type I và II.
• Các bệnh viêm ruột.
• Viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid arthritis).
• Các bệnh tự miễn như bệnh đa xơ cứng.
• Chứng mệt mỏi mạn tính.
• Bệnh trầm cảm (Depression) và rối loạn tâm trạng.
• Bệnh tâm thần phân liệt (Schizophrenia).
• Suy giảm nhận thức ở người cao tuổi.
• Dị tật bẩm sinh.

Dư thừa vitamin D

Tình huống này khá hiếm, thường chỉ xảy ra khi có sự thừa cung cấp vitamin D. Mức độ ngộ độc vitamin D nằm trong khoảng từ 200 - 250 ng/mL.

Cách tiến hành xét nghiệm vitamin D và kết quả

Trước khi xét nghiệm vitamin D, bệnh nhân cần nhịn đói từ 4 đến 8 giờ trước khi lấy mẫu máu, và sử dụng máu tĩnh mạch cho việc xét nghiệm.

Sau đó, sử dụng máy đo tự động để định lượng nồng độ vitamin D. Kết quả được phân loại như sau:

• Nồng độ vitamin D dưới 30 nmol/L (tương đương dưới 12 ng/ml) được coi là thiếu vitamin D.
• Nồng độ vitamin D từ 30 nmol/L đến 50 nmol/L (tương đương từ 12 ng/ml đến 20 ng/ml) được xem xét là có nguy cơ thiếu vitamin D.
• Nồng độ vitamin D từ 50 nmol/L đến 125 nmol/L (tương đương từ 20 ng/ml đến 50 ng/ml) được coi là mức bình thường.
• Nồng độ vitamin D trên 125 nmol/L (tương đương trên 50 ng/ml) được xem xét là mức cao (dư thừa vitamin D).

Ngoài chỉ số nồng độ vitamin D trong máu, đánh giá tình trạng vitamin D trong cơ thể còn phụ thuộc vào giới tính, tuổi, tình trạng sức khỏe, lối sống và chế độ ăn uống của mỗi người. Nếu nồng độ vitamin D thấp và xuất hiện triệu chứng đau xương, bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra mật độ xương. Nồng độ 25-hydroxy vitamin D thấp thường xảy ra trong các tình huống sau:

• Thiếu vitamin D trong chế độ ăn uống.
• Hạn chế hấp thu vitamin D do vấn đề ruột.
• Thiếu thời gian tiếp xúc da với ánh sáng mặt trời.
• Có một số bằng chứng liên quan giữa thiếu vitamin D và nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, bệnh miễn dịch và bệnh tim mạch.

Nồng độ vitamin D trong máu tăng thường là kết quả của việc tiêu thụ quá nhiều loại vitamin và thực phẩm chức năng bổ sung. Việc sử dụng quá liều vitamin D có thể gây ra tình trạng ngộ độc vitamin D (hypervitaminosis D), làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề liên quan đến gan hoặc thận cho người bệnh.

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin quan trọng và hữu ích liên quan đến xét nghiệm vitamin D. Hãy luôn chú ý đến chế độ ăn, sinh hoạt hằng ngày để cung cấp đầy đủ lượng vitamin D cần thiết cho cơ thể bạn nhé.

Xem thêm: Chỉ định xét nghiệm Prolactin khi nào?