Bệnh viêm động mạch Takayasu là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh viêm động mạch Takayasu là gì?

Hội nghị đồng thuận Chapel Hill định nghĩa viêm động mạch Takayasu là tình trạng viêm u hạt của động mạch chủ và các nhánh chính của nó, thường xảy ra ở bệnh nhân dưới 50 tuổi. Bệnh từng được biết đến dưới nhiều tên gọi như hội chứng cung động mạch chủ, bệnh mạch không bắt được mạch, viêm động mạch chủ nguyên phát, viêm động mạch chủ hẹp, viêm động mạch chủ, và tắc nghẽn động mạch do huyết khối.

Bệnh được đặt theo tên Mikito Takayasu, bác sĩ nhãn khoa người Nhật, người đầu tiên mô tả các bất thường động mạch - tĩnh mạch trên võng mạc của một bệnh nhân vào năm 1908.

Do tình trạng viêm và tổn thương nội mạc mạch máu dẫn đến thành mạch dày lên, gây hẹp và tắc nghẽn động mạch. Từ đó dẫn đến rối loạn chức năng cơ quan thứ phát do thiếu máu cục bộ.

Với ít triệu chứng đặc hiệu, xét nghiệm cận lâm sàng có giá trị hạn chế nên viêm động mạch Takayasu thường khó được chẩn đoán ở giai đoạn đầu. Quá trình bệnh thường âm thầm, dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Việc chẩn đoán sớm và có các chiến lược điều trị phù hợp đã góp phần cải thiện đáng kể tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân viêm động mạch Takayasu.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm động mạch Takayasu

Biểu hiện lâm sàng của viêm động mạch Takayasu thay đổi theo từng giai đoạn khác nhau của bệnh.

Giai đoạn đầu (giai đoạn viêm)

Triệu chứng toàn thân không đặc hiệu chiếm ưu thế trong vài tuần hoặc vài tháng, nhưng thường bị bỏ qua hoặc bị nhầm với những bệnh cấp tính thông thường khác. Tăng huyết áp là biểu hiện phổ biến nhất ở giai đoạn khởi phát bệnh, tiếp theo là các triệu chứng không đặc hiệu như đau đầu, sốt nhẹ, khó thở, sụt cân ngoài ý muốn, nôn mửa và các vấn đề cơ xương khớp (đau cơ, đau khớp hoặc viêm khớp).

Giai đoạn muộn (giai đoạn tắc mạch)

Đặc trưng bởi triệu chứng thiếu máu cục bộ và những triệu chứng thứ phát do tắc nghẽn động mạch. Các triệu chứng bao gồm:

• Yếu hoặc đau ở chân tay;
• Mạch yếu, khó đo huyết áp hoặc chênh lệch huyết áp giữa hai cánh tay;
• Choáng váng, chóng mặt hoặc ngất xỉu;
• Nhức đầu hoặc thay đổi thị giác;
• Vấn đề về trí nhớ hoặc khó suy nghĩ;
• Đau ngực hoặc khó thở;
• Cao huyết áp;
• Tiêu chảy hoặc có máu trong phân của bạn;
• Bệnh thiếu máu.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm động mạch Takayasu

Diễn tiến của bệnh có thể khác nhau ở mỗi người. Ở một số trường hợp bệnh có thể diễn biến nhẹ, không gây ra biến chứng đáng kể. Tuy nhiên ở những bệnh nhân bị viêm kéo dài hoặc tái phát có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm bao gồm:

• Hẹp động mạch: Dẫn đến giảm lưu lượng máu đến các cơ quan và mô gây ra các triệu chứng như đau, tê bì, yếu cơ và suy giảm chức năng cơ quan.
• Phình động mạch: Nếu phình động mạch vỡ có thể dẫn đến chảy máu nguy hiểm, thậm chí tử vong.
• Huyết áp cao: Gây ảnh hưởng đến tim, não và thận.
• Đột quỵ: Điều này xảy ra khi lưu lượng máu đến não bị gián đoạn.
• Suy tim: Do van động mạch chủ bị hở, viêm tế bào cơ tim, van động mạch chủ bị tổn thương làm máu chạy ngược lại vào tim.
• Nhồi máu cơ tim: Đây là biến chứng ít gặp, do sự giảm lưu lượng máu đến tim.

Ngoài ra, viêm động mạch Takayasu cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác như mắt, phổi và hệ thần kinh.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Viêm động mạch Takayasu là một bệnh hiếm gặp, nguyên nhân chính xác chưa được biết rõ. Vì thế, khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ do bệnh viêm mạch Takayasu, hãy đến các cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị.

Phát hiện sớm bệnh viêm động mạch Takayasu là chìa khóa để điều trị hiệu quả.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm động mạch Takayasu

Nguyên nhân gây ra bệnh viêm động mạch Takayasu vẫn chưa được biết chắc chắn. Tình trạng này được cho là do bệnh tự miễn, là tình trạng hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào khỏe mạnh. Trong bệnh viêm động mạch Takayasu, hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh trên thành động mạch chủ và các nhánh chính của nó.

Ngoài ra, bệnh viêm động mạch Takayasu còn được cho là một bệnh lý thuộc di truyền. Nói cách khác, một người có thể bị bệnh viêm động mạch Takayasu nếu nhận gen bệnh này từ cha và mẹ.