Chấn thương khí quản là gì? Phương pháp phòng ngừa ra sao?

Khí quản là một ống dài khoảng 10 - 15cm với đường kính dưới 2,54cm, có nhiệm vụ dẫn không khí. Khí quản cấu tạo bởi khoảng 20 vòng sụn, cơ và mô liên kết. Khí quản bắt đầu từ ngay phía dưới thanh quản, chạy xuống đến sau xương ức và chia thành hai ống nhỏ hơn gọi là phế quản.

Chấn thương khí quản là tình trạng khí quản bị tổn thương, làm gián đoạn lưu thông khí và ảnh hưởng đến khả năng hô hấp. Các tổn thương có thể gặp gồm:

• Rách hoặc vỡ khí quản: Thường gặp trong tai nạn giao thông, đâm xuyên cổ hoặc ngực, hoặc do tăng áp lực khí quản quá mức.
• Rò khí quản - thực quản: Một biến chứng nghiêm trọng, có thể xảy ra do chấn thương xuyên thấu hoặc do đặt ống nội khí quản lâu ngày, khiến thức ăn lọt vào khí quản.
• Tràn khí trung thất, tràn khí dưới da: Thường gặp sau các chấn thương làm rách thành khí quản.
• Bỏng hô hấp: Do hít phải khói hoặc khí nóng gây tổn thương niêm mạc khí quản, dẫn đến viêm, phù nề và nguy cơ suy hô hấp.
• Chấn thương do thủ thuật y khoa: Gồm đặt nội khí quản, nội soi phế quản hoặc mở khí quản không đúng kỹ thuật.

Những dấu hiệu và triệu chứng của chấn thương khí quản

Biểu hiện chấn thương khí quản tùy thuộc vào mức độ tổn thương và vị trí liên quan. Tràn khí dưới da, tràn khí trung thất và tràn khí màng phổi, có thể kèm theo suy hô hấp, là những dấu hiệu thường gặp trong giai đoạn cấp tính.

Các triệu chứng khác gồm:

• Ho ra máu;
• Đờm lẫn máu;
• Khó thở;
• Nuốt khó;
• Đau ngực;
• Tràn khí vào ổ bụng (hiếm gặp).

Tác động của chấn thương khí quản đối với sức khỏe

Chấn thương khí quản làm suy giảm khả năng hô hấp của bệnh nhân, thậm chí có thể làm bệnh nhân không thở được nếu không có biện pháp điều trị kịp thời.

Biến chứng có thể gặp khi bị chấn thương khí quản

Chấn thương khí quản khi không điều trị kịp thời sẽ gây thiếu oxy trầm trọng, có thể dẫn đến ngưng thở, ngưng tim.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân gây ra chấn thương khí quản

Chấn thương khí quản có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, phổ biến nhất là do tai nạn, va chạm mạnh, hoặc các can thiệp y khoa.

• Do va đập mạnh: Tai nạn giao thông, xoay gập cổ quá mức,... có thể làm tổn thương khí quản gây rách hoặc tổn thương sụn khí quản.
• Do xuyên thấu: Đạn bắn, đâm vật sắc nhọn,... có thể gây tổn thương nghiêm trọng khí quản và cần cấp cứu y tế kịp thời để tránh các hậu quả nghiêm trọng.
• Do can thiệp y khoa: Đặt ống nội khí quản hoặc nội soi phế quản không đúng cách có khả năng khiến khí quản bị chấn thương.
• Do hít phải: Khói nóng, hơi độc hay dị vật có thể gây tổn thương lớp niêm mạc khí quản, làm viêm loét và suy giảm chức năng hô hấp.

Tùy theo vị trí và mức độ tổn thương, chấn thương khí quản có thể xảy ra ngay lập tức hoặc tiến triển từ từ. Trong một số trường hợp, tổn thương khó phát hiện nếu nằm sâu trong lồng ngực.