Chứng ngủ nhiều nguyên phát: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Chứng ngủ nhiều là tình trạng bạn luôn cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày mặc dù bạn đã ngủ đủ giấc hoặc nhiều hơn vào ban đêm. Nếu bạn bị chứng ngủ nhiều, bạn sẽ ngủ thiếp đi nhiều lần trong ngày. Chứng ngủ nhiều ảnh hưởng đến khả năng hoạt động tại nơi làm việc, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn và tăng nguy cơ xảy ra tai nạn.

Chứng ngủ nhiều nguyên phát được phân loại thành bốn tình trạng:

• Chứng ngủ rũ loại 1: Còn gọi là chứng ngủ rũ kèm mất trương lực cơ (yếu cơ đột ngột do cảm xúc gây ra) là do nồng độ hypocretin trong não thấp. Giấc ngủ ngắn ban ngày thường ngắn hơn và sảng khoái hơn so với những tình trạng ngủ nhiều khác. Chứng ngủ rũ loại 1 thường bắt đầu ở độ tuổi từ 10 đến 25. Ảo giác và tê liệt khi ngủ là phổ biến.
• Chứng ngủ rũ loại 2: Loại ngủ rũ này không kèm mất trương lực cơ. Chứng ngủ rũ loại 2 có các triệu chứng ít nghiêm trọng hơn và mức độ hypocretin bình thường. Chứng ngủ rũ loại 2 thường khởi phát ở tuổi thiếu niên.
• Hội chứng Kleine-Levin: Tình trạng này bao gồm các đợt buồn ngủ lặp đi lặp lại. Nó thường xảy ra chung với các rối loạn tâm thần, rối loạn hành vi khác. Mỗi đợt có thể kéo dài khoảng 10 ngày, một số đợt kéo dài vài tuần đến vài tháng và tái phát nhiều lần trong năm. Nếu bạn mắc hội chứng Kleine-Levin, bạn vẫn tỉnh táo và hoạt động bình thường giữa các đợt. Loại này thường ảnh hưởng đến nam giới trẻ tuổi.
• Chứng ngủ nhiều vô căn: Có nghĩa là không tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng này. Bạn cảm thấy cực kỳ buồn ngủ mà không rõ lý do ngay cả khi ngủ quá thời gian bình thường (9 đến 10 giờ).

Những dấu hiệu và triệu chứng của chứng ngủ nhiều nguyên phát

Các dấu hiệu và triệu chứng của chứng ngủ nhiều bao gồm:

• Nhiều cơn buồn ngủ cực độ liên tục, tái diễn trong ngày.
• Ngủ lâu hơn mức bình thường (từ 10 tiếng trở lên) những vẫn rất buồn ngủ vào ban ngày và khó tỉnh táo trong ngày.
• Khó thức dậy vào buổi sáng (say ngủ) hoặc sau những giấc ngủ ngắn vào ban ngày, đôi khi còn tỏ ra khó chịu.
• Những giấc ngủ ngắn ban ngày cũng không giúp cải thiện sự tỉnh táo, phục hồi sự mệt mỏi.
• Thường xuyên lo lắng, cáu kỉnh.
• Giảm năng lượng trong cuộc sống.
• Suy nghĩ chậm, nói chậm, giảm sự tập trung, suy giảm trí nhớ.
• Đau đầu.
• Ăn mất ngon.
• Hay bồn chồn.
• Ảo giác.

Tác động của chứng ngủ nhiều nguyên phát đối với sức khỏe (nếu có)

Chứng ngủ nhiều nguyên phát không gây đe dọa tính mạng của bạn nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và gây khó khăn cho công việc. Ngoài ra việc kém tỉnh táo và mất tập trung có thể làm hại đến bản thân bạn cũng như người xung quanh.

Ví dụ với những người làm công việc lái xe, sử dụng máy móc hoặc những công việc đòi hỏi sự tỉnh táo chứng ngủ nhiều nguyên phát có thể khiến bạn không thể làm việc hiệu quả.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nêu trên trong thời gian dài mà không cải thiện hãy đi khám bác sĩ để được điều trị.

Nguyên nhân của chứng ngủ nhiều nguyên phát vẫn chưa được biết rõ. Các nhà nghiên cứu đã xem xét đến sự liên quan của chứng ngủ nhiều với các chất dẫn truyền thần kinh như hypocretin/orexin, dopamine, histamine, serotonin và axit gamma-aminobutyric (GABA).