Lỵ trực trùng do Shigella dysenteriae là gì? Nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị

Lỵ trực trùng do Shigella dysenteriae là bệnh gì?

Lỵ trực trùng do Shigella dysenteriae là tình trạng viêm nhiễm cấp tính ở đường tiêu hóa do trực khuẩn Shigella dysenteriae gây ra với hội chứng lỵ điển hình: Đau quặn bụng, mót rặn và đi ngoài phân lỏng.

Lỵ trực trùng do Shigella dysenteriae có thể lây truyền trực tiếp từ người sang người qua tay mang vi khuẩn, qua thức ăn, nước uống bị nhiễm Shigella dysenteriae.

Những dấu hiệu và triệu chứng khi bị lỵ trực trùng do Shigella dysenteriae

Thời kỳ ủ bệnh: Thường kéo dài khoảng 12 – 72 giờ (trung bình khoảng 1 – 5 ngày), không có biểu hiện lâm sàng.

Thời kỳ khởi phát: Thường kéo dài khoảng 1 – 3 ngày, khởi phát đột ngột với các triệu chứng:

• Hội chứng nhiễm trùng: Sốt cao 39 – 40°C, thường kèm theo ớn lạnh, đau nhức cơ toàn thân, buồn nôn hoặc nôn, mệt mỏi, chán ăn, trẻ em có thể bị co giật do sốt cao;

• Triệu chứng tiêu hóa: Đau bụng kèm theo tiêu chảy phân lỏng.

Thời kỳ toàn phát: Bệnh diễn tiến thành bệnh cảnh lỵ một cách đầy đủ:

• Đau bụng quặn từng cơn, người mệt mỏi, hốc hác, môi khô, lưỡi vàng bẩn, thể trạng suy sụp nhanh chóng;

• Đau vùng trực tràng, mót rặn, có thể dẫn đến sa trực tràng do rặn nhiều;

• Đi ngoài nhiều lần (có thể 20 – 40 lần/ ngày), phân nhầy máu, số lượng phân ít dần theo thời gian bị bệnh;

• Khám bụng: Đau, chướng bụng nhất là phần dưới bên trái, vùng đại tràng sigma, có thể đau toàn bộ khung đại tràng.

Thời kỳ lui bệnh và hồi phục:

• Sốt giảm dần rồi hết, người đỡ mệt, cảm giác thèm ăn dần trở lại;

• Các cơn đau bụng thưa và nhẹ dần rồi hết;

• Giảm rồi hết cảm giác mót rặn;

• Số lần đi ngoài giảm dần, phân nhầy máu giảm dần rồi hết, đi ngoài phân sệt rồi thành khuôn trở lại;

• Đi tiểu nhiều, bụng hết đầy chướng.

Biến chứng có thể gặp khi bị Lỵ trực trùng do Shigella dysenteriae

Biến chứng thường ít xảy ra, ngay cả trong trường hợp không được điều trị, trừ người già và trẻ em.

Biến chứng sớm:

• Sốc giảm thể tích do mất nước và điện giải;

• Suy thận cơ năng, có thể dẫn đến suy thận thực thể;

• Sa trực tràng (hay gặp ở người già);

• Thủng ruột già ở cơ địa suy kiệt;

• Bội nhiễm vi khuẩn khác: Nhiễm khuẩn huyết do Escherichia coli, viêm màng não, viêm phổi, viêm tuyến mang tai, viêm thần kinh ngoại biên, hội chứng tan huyết – urê huyết cao.

Biến chứng muộn:

• Suy dinh dưỡng;

• Hội chứng Reiter.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nhận thấy sự xuất hiện của bất kỳ dấu hiệu, triệu chứng nào thì tốt nhất nên đến ngay bệnh viện để được thăm khám, xét nghiệm và được các bác sĩ chuyên khoa hướng dẫn điều trị.

Tuyệt đối không được thờ ơ trước các bất thường của cơ thể, vì có thể khiến bệnh tiến triển đến mức trầm trọng, việc chữa trị vô cùng khó khăn và gặp không ít rủi ro, biến chứng.

Nguyên nhân dẫn đến nhiễm lỵ trực trùng do Shigella dysenteriae

Nguyên nhân gây bệnh lỵ trực trùng do Shigella dysenteriae là do trực khuẩn Shigella dysenteriae xâm nhập vào cơ thể người gây nên. Shigella dysenteriae là trực khuẩn Gram âm thuộc họ Enterobateriaceae.

Bệnh lây theo đường tiêu hoá qua nước uống, thức ăn, bàn tay ô nhiễm và ruồi, nhặng, chủ yếu qua đường phân – miệng:

• Tiếp xúc với trực khuẩn Shigella dysenteriae thông qua miệng: Tiếp xúc trực tiếp giữa người với người;

• Ăn thực phẩm bị ô nhiễm: Người chế biến thực phẩm có thể truyền vi khuẩn cho những người ăn thực phẩm hoặc do thực phẩm ở gần khu vực có chứa nước thải ô nhiễm;

• Sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm: Uống nước hoặc bơi trong môi trường nước bị nhiễm trực khuẩn Shigella dysenteriae;

• Bệnh dễ lan truyền qua tiếp xúc trực tiếp giữa trẻ trong cùng nhóm trẻ, cùng gia đình hay qua trung gian: Đồ chơi, tay nắm cửa nhà vệ sinh, van vòi nước;

• Ngoài ra, bệnh còn có thể bị lây truyền qua tình dục đồng giới.