Các giai đoạn của suy tim và cách phòng ngừa

Suy tim là một bệnh lý tim mạch nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của hàng triệu người trên toàn thế giới. Hiểu rõ các giai đoạn của suy tim là điều cần thiết để phát hiện sớm và có biện pháp điều trị kịp thời. Cùng tìm hiểu các giai đoạn của suy tim dưới đây.

Suy tim là gì?

Suy tim là một hội chứng lâm sàng phức tạp, trong đó tim bị suy yếu do các tổn thương thực thể hoặc các rối loạn chức năng. Tình trạng này làm giảm khả năng tiếp nhận hoặc tống máu của tâm thất. Khi mắc suy tim, cơ tim không thể bơm đủ máu để cung cấp oxy cho cơ thể, dẫn đến cảm giác khó thở và mệt mỏi.

Suy tim có thể được phân loại dựa trên nguyên nhân, khả năng bơm máu, thời gian tiến triển bệnh và vị trí buồng tim. Một số loại suy tim thường gặp bao gồm:

• Suy tim tâm thu (suy tim phân suất tống máu giảm): Xảy ra khi khả năng co bóp và bơm máu của tim giảm do giãn các buồng tim, đặc biệt là buồng tim trái. Phân suất tống máu bình thường là >50%, nhưng ở suy tim tâm thu, phân suất này giảm còn ≤ 40%.
• Suy tim tâm trương (suy tim phân suất tống máu bảo tồn): Xảy ra khi cơ tim trở nên dày hoặc cứng, không co giãn tốt để chứa máu trong giai đoạn tâm trương.
• Suy tim trái: Chức năng bơm máu của buồng tim trái bị suy giảm.
• Suy tim phải: Tim phải không được bơm đủ máu để đẩy máu từ phổi về các cơ quan trong hệ tuần hoàn.
• Suy tim cấp: Bệnh tiến triển nhanh chóng trong vài giờ hoặc vài ngày với các triệu chứng đột ngột, đe dọa tính mạng và cần điều trị ngay lập tức.
• Suy tim mạn: Bệnh tiến triển kéo dài theo thời gian và thường liên quan đến các bệnh nền như tăng huyết áp, bệnh mạch vành, tiểu đường. Tình trạng này cần được quản lý lâu dài để giảm triệu chứng và ngăn ngừa chức năng tim suy giảm thêm.

Phương pháp phân loại mức độ suy tim theo NYHA

Hiện nay, hệ thống phân loại suy tim theo phân độ NYHA được sử dụng rộng rãi nhất. Hệ thống chia các giai đoạn của suy tim thành 4 cấp độ dựa trên các triệu chứng và mức độ hạn chế trong hoạt động thể chất:

Suy tim độ 1

Đây là mức độ nhẹ nhất. Người bệnh vẫn có thể thực hiện các hoạt động thể chất bình thường mà không xuất hiện các triệu chứng suy tim như mệt mỏi, hồi hộp hoặc khó thở. Thông thường, người mắc suy tim độ 1 vẫn có thể thực hiện các hoạt động thể chất.

Suy tim độ 2

Dựa vào phân độ suy tim theo NYHA, đây là mức độ suy tim nhẹ, có sự hạn chế trong các hoạt động thể chất. Khi nghỉ ngơi, người bệnh không có các triệu chứng suy tim, nhưng khi hoạt động thể chất nặng, có thể xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, khó thở hoặc hồi hộp. Nhìn chung, suy tim độ 2 không ảnh hưởng đến các sinh hoạt hàng ngày mà chỉ gây ra triệu chứng khi hoạt động gắng sức hoặc nặng.

Suy tim độ 3

Trong các giai đoạn của suy tim, giai đoạn 3 là thời điểm người bệnh lưu ý quan tâm đến thể trạng khi hoạt động thể dục thể thao vì cơ thể dễ xuất hiện các triệu chứng như đau ngực, khó thở và đánh trống ngực. Các hoạt động thông thường bị hạn chế nhiều và chỉ khi nghỉ ngơi người bệnh mới cảm thấy khỏe. Người bệnh suy tim độ 3 cần được điều trị tích cực và theo dõi kỹ lưỡng, hoặc có thể phải nhập viện do bị ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày.

Suy tim độ 4

Các triệu chứng suy tim xảy ra ngay cả khi nghỉ ngơi, người bệnh có thể mệt mỏi, khó chịu, hồi hộp và khó thở với bất kỳ hoạt động thể chất nào dù rất nhẹ. Suy tim độ 4 là mức độ nặng nhất, còn gọi là suy tim giai đoạn cuối hoặc suy tim kháng trị. Người bệnh cần được nhập viện để điều trị tích cực hoặc chuẩn bị vào danh sách chờ ghép tim.

Các mức độ suy tim nhẹ và nặng

Phân độ suy tim được chia thành 2 mức nhẹ và nặng:

• Suy tim nhẹ: Bao gồm suy tim độ 1 và độ 2. Ở các mức độ này, người bệnh vẫn có thể thực hiện các hoạt động thể chất bình thường hoặc chỉ bị hạn chế nhẹ. Các triệu chứng suy tim như mệt mỏi, khó thở và hồi hộp xuất hiện khi hoạt động gắng sức hoặc nặng.
• Suy tim nặng: Bao gồm suy tim độ 3 và độ 4. Ở các mức độ này, các triệu chứng suy tim xuất hiện ngay cả khi hoạt động nhẹ hoặc nghỉ ngơi. Người bệnh gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày và cần điều trị tích cực.

Tình trạng suy tim của người bệnh có thể tiến triển từ suy tim độ 1, 2 sang độ 3, 4 và ngược lại, tùy thuộc vào các triệu chứng. Khi người bệnh lên cơn suy tim cấp hoặc suy tim mất bù, triệu chứng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn và có thể tiến đến mức độ cao hơn. Ngược lại, khi các triệu chứng được kiểm soát tốt, mức độ suy tim có thể giảm xuống.

Phương pháp phân loại mức độ suy tim theo ACC/AHA

Có 4 giai đoạn suy tim theo phân loại của Đại học Tim mạch Hoa Kỳ/Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (ACC/AHA), được ký hiệu bằng 4 chữ cái: A, B, C và D. Các giai đoạn này bao gồm từ “nguy cơ cao phát triển suy tim” đến “suy tim tiến triển”.

• Giai đoạn A: Đây là giai đoạn tiền suy tim. Người bệnh có nguy cơ cao phát triển bệnh suy tim do có tiền sử gia đình bị suy tim hoặc mắc một hoặc nhiều tình trạng bệnh lý sau: Tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh động mạch vành, hội chứng chuyển hóa, tiền sử lạm dụng rượu, tiền sử sốt thấp khớp, tiền sử gia đình có người mắc bệnh cơ tim, tiền sử sử dụng các loại thuốc có thể làm tổn thương cơ tim như thuốc điều trị ung thư.
• Giai đoạn B: Ở giai đoạn này, người bệnh đã có các bệnh lý cấu trúc tim như hẹp hở van tim, bệnh tim bẩm sinh, rối loạn nhịp tim, hoặc bệnh mạch vành, nhưng chưa xuất hiện triệu chứng suy tim trên lâm sàng. Người bệnh cần được điều trị tích cực các bệnh tim để ngăn ngừa tiến triển đến suy tim. Các biện pháp điều trị bao gồm mổ sửa chữa van tim, sửa chữa dị tật tim bẩm sinh, nong hoặc mổ bắc cầu mạch vành và điều trị các bệnh lý gây xơ vữa động mạch.
• Giai đoạn C: Những người ở giai đoạn C có tổn thương cấu trúc tim như ở giai đoạn B, kèm theo hoặc đã từng có các triệu chứng suy tim. Các triệu chứng phổ biến bao gồm: Hụt hơi, ho khan, khó thở, đau thắt ngực, mệt mỏi, kiệt sức, sưng bàn chân, mắt cá chân, cẳng chân và bụng.
• Giai đoạn D: Đây là giai đoạn suy tim nặng. Người bệnh có bệnh lý tim nền nặng kèm theo các triệu chứng suy tim không đáp ứng hoặc đáp ứng kém với điều trị. Giai đoạn này cần có sự can thiệp đặc biệt như thuốc vận mạch, thuốc tăng co bóp cơ tim, dụng cụ tái đồng bộ cơ tim, đặt dụng cụ hỗ trợ thất, hoặc ghép tim.

Các biện pháp phòng ngừa suy tim

Mặc dù không thể kiểm soát một số yếu tố nguy cơ như tuổi tác, tiền sử gia đình, hoặc chủng tộc, mỗi cá nhân vẫn có thể thay đổi lối sống để phòng ngừa các giai đoạn của suy tim. Những biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Giữ cân nặng hợp lý.
• Thực hiện chế độ ăn tốt cho tim mạch.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Kiểm soát căng thẳng hiệu quả.
• Ngừng sử dụng thuốc lá, rượu và các chất kích thích.

Suy tim là một căn bệnh tiến triển, đòi hỏi các phương pháp điều trị khác nhau tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh. Hy vọng các thông tin trên giúp bạn biết được các giai đoạn của suy tim, từ đó tối ưu hóa kết quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống.