Hẹp động mạch cảnh là gì? Những vấn đề cần biết về hẹp động mạch cảnh

Hẹp động mạch cảnh là gì?

Động mạch cảnh là hệ thống động mạch chính nuôi dưỡng não bộ. Động mạch cảnh gồm hai nhánh động mạch cảnh trái và động mạch cảnh phải xuất phát từ cung động mạch chủ, chạy dọc hai bên cổ lên nuôi hai bán cầu não hai bên, với nhiều nhánh thông nối với nhau.

Sự tích tụ các chất béo trong lòng mạch hình thành mảng bám, khi các mảng xơ vữa này bám ở trong lòng động mạch cảnh gây ra tình trạng hẹp động mạch cảnh. Mảng bám là sự lắng đọng các LDL cholesterol vào tế bào nội mô mạch máu làm các tế bào này chứa đầy các chất béo và phát triển to lên. Quá trình này được gọi là quá trình hình thành mảng xơ vữa.

Động mạch cảnh có các mảng xơ vữa sẽ thu hẹp lại. Sự tắc nghẽn trong động mạch cảnh khiến oxy và chất dinh dưỡng khó đến não, sự thiếu hụt oxy đột ngột ở não sẽ làm não bộ tổn thương gây nên các cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ.

Những dấu hiệu và triệu chứng của hẹp động mạch cảnh

Ở giai đoạn đầu, bệnh động mạch cảnh thường không có triệu chứng. Do ở giai đoạn đầu, các mảng xơ vữa chưa làm tắt hoàn toàn lòng động mạch cảnh, đồng thời ở người có hai hệ thống động mạch cảnh và chúng có rất nhiều nhánh thông nối với nhau ở não. Tình trạng này có thể không ảnh hưởng rõ ràng đến sức khỏe người mắc cho đến khi sự tắc nghẽn nghiêm trọng xảy ra ở cả hai động mạch cảnh hai bên và làm giảm lượng máu đến não gây đột quỵ hoặc cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA).

Các triệu chứng của đột quỵ hoặc TIA bao gồm:

• Đột ngột bị tê hoặc yếu ở mặt hoặc tay chân, thường ở một bên cơ thể.
• Đột ngột gặp khó khăn khi nói và hiểu lời nói.
• Đột nhiên khó nhìn ở một hoặc cả hai mắt.
• Đột ngột chóng mặt hoặc mất thăng bằng.
• Đột ngột đau đầu dữ dội mà không rõ nguyên nhân.

Tác động của hẹp động mạch cảnh đối với sức khỏe

Đa phần khi các mảng xơ vữa chưa gây tắc hẹp nghiêm trọng động động mạch cảnh thì không gây khó chịu gì cho người mắc bệnh.

Biến chứng có thể gặp khi mắc hẹp động mạch cảnh

Bệnh hẹp động mạch do xơ vữa mạch cảnh là nguyên nhân của khoảng 10% đến 15% số ca đột quỵ. Đột quỵ là một cấp cứu y tế có thể gây tổn thương não, yếu cơ và có thể tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến hẹp động mạch cảnh

Hẹp động mạch cảnh là hậu quả của bệnh xơ vữa động mạch trên toàn cơ thể. Vì vậy, bất kỳ yếu tố nguy cơ nào khiến bệnh nhân bị xơ vữa động mạch tiến triển đều có thể là nguyên nhân hẹp động mạch cảnh dẫn đến đột quỵ do thiếu máu cục bộ và/hoặc các triệu chứng thiếu máu não thoáng qua.

Xơ vữa động mạch gây ra hầu hết trường hợp hẹp động mạch cảnh. Trong tình trạng này, chất béo tích tụ dọc theo lớp bên trong của động mạch tạo thành mảng bám. Các mảng xơ vữa làm thu hẹp các động mạch và làm giảm lưu lượng máu đến não.

Ở một số ít bệnh nhân, đặc biệt là phụ nữ trẻ, hẹp động mạch cảnh có thể do chứng loạn sản sợi cơ (FMD). Loạn sản sợi cơ là một quá trình không viêm, không xơ vữa động mạch, thường ảnh hưởng đến động mạch cảnh và động mạch thận, mặc dù nó có thể xảy ra ở những nơi khác trong các mạch cỡ trung bình. Loạn sản sợi cơ thường xảy ra ở động mạch cảnh trong giữa và xa, đôi khi kéo dài vào vùng nội sọ.