U dây thần kinh Morton và những điều cần biết

U dây thần kinh Morton là bệnh lý gì?

U dây thần kinh Morton là tình trạng viêm hoặc dày lên của các dây thần kinh giữa xương bàn chân, là xương nằm giữa các ngón chân. Thường thấy ở khu vực giữa ngón thứ ba và thứ tư của bàn chân, nguyên nhân thường là do dây thần kinh bị chèn ép gây kích ứng và sưng tấy. Nó không phải là một u thần kinh thực sự vì tình trạng này là thoái hóa mà không phải là ung thư.

U dây thần kinh Morton có thể trở nên trầm trọng hơn khi đi giày không vừa vặn hoặc đi giày cao gót. Những người có một số dị tật ở bàn chân như bàn chân bẹt hoặc vòm bàn chân cao sẽ dễ mắc bệnh này hơn.

Những dấu hiệu và triệu chứng của U dây thần kinh Morton

Các triệu chứng phổ biến nhất của u dây thần kinh Morton bao gồm:

• Đau giữa các ngón chân khi đứng hoặc đi bộ.
• Cơn đau càng trầm trọng hơn khi đi giày cao gót hoặc đứng nhón chân.
• Sưng giữa các ngón chân.
• Ngứa ran (cảm giác như kim châm) và tê ở bàn chân.

Cơn đau do u dây thần kinh Morton thường đau nhói, nhức nhối hoặc nóng rát. Nó cũng có thể có cảm giác như bạn đang dẫm lên thứ gì đó. Nó có thể cảm thấy như:

• Tất bị bó lại trong giày.
• Có một hòn đá nhỏ mắc kẹt trong giày.
• Đang giẫm lên một viên bi hoặc một hòn đá dưới lòng bàn chân của mình.

Các triệu chứng của u dây thần kinh Morton thường trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Ban đầu, người bệnh có thể nhận thấy một số cơn đau nhẹ sẽ giảm đi khi nghỉ ngơi hoặc sau khi cởi giày và xoa bóp bàn chân. Khi tình trạng viêm trên dây thần kinh bị ảnh hưởng trở nên trầm trọng hơn, các triệu chứng sẽ trở nên rõ ràng hơn.

Biến chứng có thể gặp khi mắc U dây thần kinh Morton

Nếu u dây thần kinh Morton không được điều trị, nó có thể gây ra một số biến chứng như:

• Đau mãn tính (hội chứng đau vùng mãn tính).
• Tái phát biến dạng do cắt bỏ không đúng cách hoặc do biến đổi u thần kinh Morton thành u thần kinh thực sự.
• Biến chứng liên quan đến phẫu thuật (nhiễm trùng, đau, chảy máu).
• Các biến chứng liên quan đến tiêm corticosteroid (teo da/mỡ, đổi màu da).

Khi nào cần gặp bác sĩ?

U dây thần kinh Morton có thể gây đau đớn. Bạn nên gặp bác sĩ nếu bạn đang gặp phải:

• Một cơn đau dữ dội giữa các ngón chân, cơn đau tiếp tục nặng hơn.
• Đau buốt, rát khi đi hoặc đứng.
• Viêm giữa các ngón chân.
• Tê và ngứa ran giữa các ngón chân.
• Đau và sưng tấy dưới lòng bàn chân.

Hãy đến gặp bác sĩ ngay khi bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào u dây thần kinh của Morton để được chẩn đoán và điều trị u dây thần kinh Morton sớm và hạn chế các biến chứng.

Nguyên nhân dẫn đến U dây thần kinh Morton

U thần kinh Morton hình thành khi dây thần kinh giữa xương ngón chân của bạn bị kích thích và sưng lên. Không phải lúc nào cũng chắc chắn nguyên nhân gây ra tình trạng viêm, nhưng áp lực lên ngón chân, dây thần kinh giữa chúng và lòng bàn chân là nguyên nhân phổ biến nhất. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Ngón chân duỗi quá mức khi mang giày cao gót hoặc giày có mũi hẹp, nhọn.
• Chơi một môn thể thao đòi hỏi phải tạo nhiều áp lực lên lòng bàn chân, như chạy, quần vợt hoặc các môn thể thao dùng vợt khác.
• Làm những công việc đòi hỏi phải đứng cả ngày.
• Viêm bao hoạt dịch giữa bàn chân.
• Dày dây chằng ngang bàn chân.
• Chấn thương bàn chân trước.
• Bệnh lý khớp xương bàn ngón chân và lipoma.

Những ai có nguy cơ mắc U dây thần kinh Morton?

Bất kỳ đối tượng nào cũng có khả năng mắc U dây thần kinh Morton nhưng thường gặp nhất ở phụ nữ trung niên và tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn ít nhất 5 lần so với nam giới.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc U dây thần kinh Morton

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển u dây thần kinh Morton, bao gồm:

• Mang giày cao gót hoặc giày chật hoặc không vừa vặn có thể gây thêm áp lực lên ngón chân và lòng bàn chân.
• Tham gia các hoạt động thể thao có tác động mạnh như chạy bộ hoặc chạy bộ có thể khiến bàn chân bị chấn thương lặp đi lặp lại. Các môn thể thao có giày chật chẳng hạn như trượt tuyết hoặc leo núi, có thể gây áp lực lên ngón chân.
• Biến dạng bàn chân: Những người có ngón chân hình búa, Bunion (biến dạng ngón chân cái), chân vòm cao hoặc bàn chân bẹt có nguy cơ mắc u thần kinh Morton cao hơn.
• Chấn thương ở chân (như do chấn thương thể thao).

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán U dây thần kinh Morton

Việc chẩn đoán bệnh U dây thần kinh Morton chủ yếu dựa trên khám lâm sàng kỹ lưỡng, bệnh sử, thói quen sinh hoạt của bệnh nhân.

Đánh giá lâm sàng bao gồm:

• Đánh giá da bàn chân và mắt cá chân để tìm dấu hiệu của các điểm áp lực quá mức (những vùng bị đau khi chạm vào).
• Kiểm tra vị trí của ngón chân và bàn chân xem có dị tật thông thường nào có thể gây đau ở bàn chân trước không.
• Tạo áp lực lên khoảng trống giữa các ngón chân để cố gắng xác định vị trí cụ thể của cơn đau.
• Đánh giá phạm vi chuyển động của các khớp ngón chân, cũng như các khớp khác, để xem liệu có kích ứng nào có thể gợi ý viêm khớp hoặc viêm khớp là nguyên nhân gây đau hay không.
• Có thể bóp bàn chân để kiểm tra xem có tiếng tách giữa các ngón chân, được gọi là “tiếng click của Mulder”, đôi khi xuất hiện ở bệnh u thần kinh Morton.

Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm hình ảnh hữu ích để chẩn đoán u thần kinh Morton:

• X quang: Bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang bàn chân để loại trừ các nguyên nhân khác gây đau - chẳng hạn như gãy xương, viêm khớp nối bàn ngón chân.
• Siêu âm: Sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh thực của các cấu trúc bên trong. Siêu âm đặc biệt tốt trong việc phát hiện các bất thường ở mô mềm, chẳng hạn như u thần kinh.
• Nếu siêu âm không rõ ràng, có thể đề nghị thực hiện đo điện cơ. Cho phép đo hoạt động điện của dây thần kinh và cơ bắp. Nó có thể loại trừ các bệnh thần kinh có thể gây ra các triệu chứng giống như u thần kinh Morton.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dụng MRI cũng rất tốt trong việc hình dung các mô mềm. Nhưng đây là một xét nghiệm đắt tiền và thường chỉ ra u thần kinh ở những người không có triệu chứng.

Điều trị U dây thần kinh Morton

Nội khoa

Phương pháp điều trị bệnh U dây thần kinh Morton là giảm các triệu chứng và giảm viêm ở dây thần kinh bị ảnh hưởng. Các phương pháp điều trị u thần kinh Morton phổ biến nhất bao gồm:

• Thay đổi giày dép: Chuyển sang giày có mũi giày rộng và sâu có thể làm giảm áp lực lên dây thần kinh bị ảnh hưởng.
• Miếng lót giày: Miếng lót giày đệm khu vực xung quanh dây thần kinh và giúp làm giảm áp lực.
• Dụng cụ chỉnh hình: Dụng cụ chỉnh hình là miếng lót giày hỗ trợ bàn chân và giữ các ngón chân ở đúng vị trí. Có thể sử dụng dụng cụ chỉnh hình hoặc các miếng chèn tùy chỉnh.
• Thuốc giảm đau: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) làm giảm đau và sưng. Không tự ý dùng NSAID kéo dài mà không có chỉ định của bác sĩ.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng như Amitriptyline và thuốc chống động kinh như Gabapentin có thể được dùng để giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng thần kinh liên quan.
• Chườm đá: Chườm đá hoặc túi lạnh lên bàn chân bị ảnh hưởng có thể giảm đau và giảm viêm. Quấn túi chườm lạnh trong một chiếc khăn mỏng để tránh đắp trực tiếp lên da.
• Corticosteroid: Tiêm steroid mù hoặc dưới hướng dẫn siêu âm đôi khi có thể hữu ích, nhưng tác dụng của chúng hiếm khi kéo dài.

Ngoại khoa

Hầu hết các trường hợp không cần phẫu thuật để điều trị u thần kinh Morton. Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nếu các phương pháp điều trị khác không làm giảm các triệu chứng của bạn hoặc việc đi lại vô cùng đau đớn.

Các phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất bao gồm:

• Phẫu thuật cắt bỏ dây thần kinh: Phẫu thuật cắt bỏ dây thần kinh là phẫu thuật phổ biến nhất đối với u dây thần kinh Morton. Bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ một phần dây thần kinh bị ảnh hưởng.
• Cắt bỏ thần kinh bằng phương pháp đông lạnh: Bác sĩ phẫu thuật sẽ sử dụng nhiệt độ cực lạnh để tiêu diệt một lượng tế bào thần kinh mục tiêu. Điều này sẽ làm giảm tình trạng viêm và nhạy cảm của dây thần kinh.
• Cắt bỏ tần số vô tuyến: Cắt bỏ tần số vô tuyến là sử dụng dòng điện để phá hủy một lượng nhỏ mô thần kinh bị ảnh hưởng bằng nhiệt. Điều này ngăn chặn tín hiệu đau được gửi trở lại não.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến U dây thần kinh Morton

Chế độ sinh hoạt:

Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh:

• Tuân thủ theo phác đồ của bác sĩ trong suốt quá trình điều trị. Đi tái khám đúng lịch hẹn.
• Không đi giày chật hoặc giày cao gót trong thời gian dài.
• Mang giày có mũi rộng để ngón chân không bị chật chội hoặc bị ép ra khỏi vị trí.
• Khi cần hoạt động năng động hơn, hãy mang giày thể thao có nhiều đệm để đệm cho lòng bàn chân.
• Tập các bài tập có tác động ít hơn hoặc điều chỉnh các hoạt động giảm áp lực lên đôi chân hơn.
• Tập thể dục thể thao lành mạnh phù hợp với thể trạng, giảm cân nếu đang béo phì, kiểm soát cân nặng.
• Kiểm soát căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan, nghỉ ngơi hợp lý.
• Không sử dụng chất kích thích, không hút thuốc lá hay sử dụng đồ uống có cồn.

Chế độ dinh dưỡng:

Xây dựng chế độ ăn lành mạnh:

• Ăn đúng bữa, ăn chín, uống sôi.
• Chế độ ăn nên đầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường thêm thực phẩm chứa protein, các loại rau xanh, củ quả và đa dạng các loại trái cây tốt cho hệ thần kinh. Tăng cường bổ sung thêm các thực phẩm chứa vitamin B12 như: cá hồi, thịt bò, trứng, sữa, các loại hạt ngũ cốc.
• Hạn chế thức ăn chứa chất béo không tốt, các loại thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn hay đóng hộp.
• Hạn chế ăn mặn hoặc quá nhiều tinh bột và đường.
• Uống nhiều nước lọc trong ngày. Hạn chế uống nước ngọt có ga, đồ uống có cồn.

Phương pháp phòng ngừa U dây thần kinh Morton

Có thể tham khảo một số biện pháp để phòng ngừa bệnh U dây thần kinh Morton như:

• Không đi giày chật hoặc giày cao gót trong thời gian dài, mang giày có mũi ngón chân rộng.
• Hãy mang giày thể thao có nhiều đệm để đệm cho lòng bàn chân khi tham gia các hoạt động dùng đôi chân nhiều.
• Điều chỉnh quá trình tập luyện của bạn: Cân nhắc chọn hình thức luyện tập phù hợp đảm bảo rằng không tạo áp lực quá mức lên bàn chân và làm tăng nguy cơ mắc bệnh u thần kinh Morton.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Điều trị các bệnh về bàn chân khác. Bác sĩ chuyên khoa có thể đề xuất các phương pháp chỉnh hình hoặc các phương pháp điều trị khác để giải quyết những tình trạng này và giúp ngăn ngừa sự phát triển của u thần kinh.
• Kiểm soát căng thẳng, giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, nghỉ ngơi hợp lý.
• Chế độ ăn lành mạnh đầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường nhóm thực phẩm giàu protein, hạn chế ăn đồ ăn dầu mỡ, nhiều đường, cai thuốc lá, không uống rượu bia và các chất kích thích.
• Uống đủ lượng nước trong ngày.

Các câu hỏi thường gặp về U dây thần kinh Morton

U dây thần kinh của Morton có phải là ung thư không?

“U thần kinh” trong u dây thần kinh Morton hơi gây nhầm lẫn. U dây thần kinh Morton không phải là khối u mới phát triển trên dây thần kinh ở bàn chân. Nó không phải là một u thần kinh thực sự vì tình trạng này là thoái hóa mà không phải là ung thư.

U dây thần kinh Morton phổ biến như thế nào?

U thần kinh Morton là phổ biến. Ước tính rằng cứ 3 người thì có 1 người mắc bệnh u thần kinh Morton vào một thời điểm nào đó trong đời.

Các khối u thần kinh của Morton có tự biến mất không?

Không, các khối u thần kinh của u dây thần kinh Morton không tự biến mất và không thể tự mình khắc phục được. Hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và đề xuất phương pháp điều trị để giảm đau cho bạn.

U thần kinh Morton có thể tái phát trở lại sau khi điều trị không?

Các triệu chứng u thần kinh của Morton có thể quay trở lại. Bạn nên đến gặp bác sĩ khi cảm thấy đau và có triệu chứng sau khi điều trị.

Tôi có thể trở lại bình thường sau khi điều trị u thần kinh Morton không?

Hầu hết những người mắc bệnh u thần kinh Morton đều có thể tìm ra sự kết hợp các phương pháp điều trị để làm giảm các triệu chứng. Bạn sẽ có thể quay lại tất cả các hoạt động thông thường mà không bị đau khi dây thần kinh bị ảnh hưởng của bạn bớt viêm hơn. Bạn có thể phải mang giày khác hoặc thay đổi cách vận động, nhưng bạn sẽ không bị ảnh hưởng lâu dài nào sau khi mắc bệnh u thần kinh Morton.