Viêm đại tràng sigma là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm đại tràng sigma là gì?

Viêm đại tràng sigma là một dạng viêm loét đại tràng, ảnh hưởng đến trực tràng và đại tràng sigma (phần cuối hình chữ S của ruột già, dẫn vào trực tràng).

Đây là một tình trạng mãn tính suốt đời hiện không thể chữa khỏi và là một phần của nhóm bệnh được gọi là bệnh viêm ruột (IBD).

Trong viêm đại tràng sigma, các vết loét nhỏ có thể phát triển trên niêm mạc đại tràng tạo ra mủ và chất nhầy. Điều này có thể gây khó chịu ở bụng và thường xuyên tiêu chảy. Ở hầu hết mọi người, các triệu chứng thường phát triển theo thời gian, có nghĩa là bệnh diễn tiến tăng dần từ nhẹ đến nặng nếu không điều trị chứ không đột ngột xuất hiện và triệu chứng rầm rộ ngay từ đầu.

Mặc dù chưa có phương pháp chữa trị khỏi bệnh nhưng có một số phương pháp điều trị mới có thể làm giảm đáng kể các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh và mang lại sự thuyên giảm lâu dài.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm đại tràng sigma

Các triệu chứng viêm đại tràng sigma có thể khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm và nơi xảy ra. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm:

• Tiêu chảy, thường có máu hoặc mủ;
• Đau bụng;
• Muốn đi đại tiện liên tục;
• Giảm cân;
• Mệt mỏi;
• Sốt;
• Ở trẻ em thường có thể có biểu hiện chậm phát triển thể chất.

Diễn biến của bệnh viêm đại tràng sigma có thể khác nhau, ở một số người bệnh, nếu tuân thủ điều trị hoặc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ kiểm soát được các triệu chứng trong thời gian dài. 

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn hoặc con bạn có bất kỳ triệu chứng nào của viêm đại tràng sigma, hãy liên hệ ngay với bác sĩ tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng sigma

Các nhà nghiên cứu cho rằng nguyên nhân gây viêm đại tràng sigma rất phức tạp và liên quan đến nhiều yếu tố nguy cơ. Hầu hết các nhà nghiên cứu đều đồng ý rằng nó liên quan đến phản ứng miễn dịch hoạt động quá mức. Công việc của hệ thống miễn dịch là bảo vệ cơ thể bạn khỏi vi trùng và các chất nguy hiểm khác. Nhưng đôi khi, hệ thống miễn dịch của bạn tấn công nhầm vào cơ thể, gây viêm và tổn thương mô.

Một số tình trạng có thể là nguyên nhân gây viêm đại tràng bao gồm:

• Nhiễm trùng do virus hoặc ký sinh trùng gây ra;
• Ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn;
• Viêm đại tràng thiếu máu cục bộ;
• Viêm đại tràng do xạ trị;
• Viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh;
• Viêm đại tràng giả mạc do nhiễm Clostridium difficile.

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm đại tràng sigma?

Bất cứ ai cũng có thể bị viêm đại tràng sigma, nhưng hầu hết mọi người được chẩn đoán ở độ tuổi từ 15 đến 30 hoặc khi họ trên 60 tuổi.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm đại tràng sigma

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển chứng viêm đại tràng sigma, bao gồm:

• Chủng tộc: Bạn có nguy cơ mắc viêm đại tràng sigma cao hơn nếu bạn là người da trắng, đặc biệt nếu bạn là người gốc Do Thái Ashkenazi.
• Di truyền: Bạn có nhiều khả năng phát triển viêm đại tràng sigma nếu người thân cấp 1 (cha mẹ, anh chị em hoặc con cái) mắc bệnh này. Có tới 20% số người mắc bệnh viêm đại tràng sigma có thành viên gia đình mắc bệnh viêm đại tràng sigma hoặc bệnh Crohn.
• Các yếu tố khác, như căng thẳng và chế độ ăn uống của bạn, không làm tăng nguy cơ phát triển viêm đại tràng, nhưng chúng có thể gây ra triệu chứng bùng phát. Một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm nếu được chẩn đoán mắc bệnh viêm đại tràng sigma là ghi lại các yếu tố, thức ăn kích hoạt bệnh để có thể hạn chế bệnh bùng phát.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm viêm đại tràng sigma

Việc chẩn đoán ban đầu cho viêm đại tràng sigma bao gồm hỏi bệnh sử và khám thực thể đầy đủ, đánh giá các triệu chứng và đề nghị cận lâm sàng. Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm này để xác nhận chẩn đoán viêm đại tràng sigma:

• Xét nghiệm công thức máu toàn phần: Xét nghiệm để kiểm tra số lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
• Xét nghiệm chức năng gan: Được thực hiện để sàng lọc bệnh viêm đường mật xơ cứng nguyên phát.
• Chụp MRI: Chụp MRI để phát hiện bệnh viêm đại tràng thiếu máu cục bộ.
• Chụp X quang hoặc CT bụng chậu: Dùng để đánh giá khả năng thủng ruột hoặc khi nghi ngờ có khối u chèn ép.
• Cấy phân: Cấy phân để xác định nguyên vi khuẩn gây bệnh.
• Nội soi đại trực tràng: Để quan sát toàn bộ đại tràng, đánh giá các vết viêm loét. Trong trường hợp nghi ngờ bệnh ác tính có thể kết hợp sinh thiết để xác định chẩn đoán.

Điều trị viêm đại tràng sigma

Nội khoa

Điều trị tiêu chuẩn cho bệnh viêm đại tràng sigma phụ thuộc vào mức độ liên quan và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Mục đích ban đầu là làm bệnh thuyên giảm bằng thuốc, sau đó là dùng thuốc duy trì để ngăn ngừa tái phát. Việc điều trị nội khoa có thể bao gồm các thuốc sau:

• Aminosalicylate: Ví dụ về loại thuốc này bao gồm Sulfasalazine, Mesalamine, Balsalazide và Olsalazine. Loại thuốc bạn dùng và cách bạn dùng nó bằng đường uống hoặc dưới dạng thuốc xổ hoặc thuốc đạn sẽ tùy thuộc vào vùng đại tràng bị ảnh hưởng.
• Corticosteroid: Bao gồm Prednisone và Budesonide, thường được dành riêng cho bệnh viêm loét đại tràng từ trung bình đến nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Corticosteroid ức chế hệ thống miễn dịch. Do tác dụng phụ nên chúng thường không được dùng lâu dài.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Có thể đề nghị dùng thuốc ức chế miễn dịch để làm dịu hệ thống miễn dịch của bạn. Những loại thuốc này bao gồm Mercaptopurine, Azathioprine hoặc Methotrexate.
• Thuốc sinh học: Sinh học điều trị viêm loét đại tràng từ trung bình đến nặng bằng cách làm dịu các phần phản ứng miễn dịch của bạn. Các loại thuốc như Infliximab, Adalimumab, Golimumab, Certolizumab pegol, Vedolizumab là thuốc sinh học.
• Thuốc chống tiêu chảy: Đối với trường hợp tiêu chảy nặng, bác sĩ có thể chỉ định thêm Loperamid cho bạn.

Ngoại khoa

Các vấn đề về đường tiêu hóa của viêm đại tràng thường có thể được chữa khỏi bằng phẫu thuật cắt bỏ đại tràng, mặc dù các triệu chứng ngoài ruột có thể vẫn tồn tại. Chỉ định phẫu thuật này là cần thiết trong trường hợp: Xuất huyết mất máu, thủng đại tràng, viêm đại tràng nhiễm độc hoặc có bằng chứng hoặc nghi ngờ ung thư biểu mô.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của viêm đại tràng sigma

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ điều trị của bác sĩ.
• Tự theo dõi các triệu chứng, nếu có bất kỳ triệu chứng mới hoặc nặng lên của các triệu chứng cũ cần liên hệ ngay với bác sĩ điều trị.
• Tập thở, tập thư giãn thường xuyên để tránh căng thẳng tâm lý, việc căng thẳng tâm lý kéo dài có thể khởi phát bệnh hoặc làm bệnh nặng thêm.

Chế độ dinh dưỡng:

• Hạn chế các sản phẩm từ sữa: Những bệnh nhân viêm đại tràng sigma nên hạn chế các sản phẩm từ sửa để tránh các vấn đề như tiêu chảy, đau bụng và đầy hơi.
• Ăn nhiều bữa nhỏ: Bạn có thể cảm thấy tốt hơn khi ăn năm hoặc sáu bữa nhỏ mỗi ngày thay vì hai hoặc ba bữa lớn.
• Uống nhiều nước: Cố gắng uống ít nhất 2 lít mỗi ngày. Nước lọc là tốt nhất. Rượu và đồ uống có chứa caffeine sẽ kích thích ruột và có thể làm bệnh tiêu chảy nặng hơn, trong khi đồ uống có ga thường tạo ra đầy hơi.
• Nhận tư vấn với chuyên gia dinh dưỡng: Hãy nói chuyện với chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn đế độ ăn phù hợp với tình trạng của bản thân.

Phòng ngừa viêm đại tràng sigma

Bạn có thể giảm khả năng bùng phát bằng cách xác định và tránh các tác nhân gây bệnh. Mẹo để tránh các tác nhân kích hoạt phổ biến bao gồm:

• Kiểm soát căng thẳng: Ngủ ít nhất bảy giờ mỗi đêm, tập thể dục thường xuyên và tìm những cách lành mạnh để giảm căng thẳng, chẳng hạn như thiền.
• Tránh các thực phẩm gây bùng phát: Việc tránh các sản phẩm từ sữa và thực phẩm giàu chất xơ có thể cải thiện tình trạng bệnh.
• Bạn nên ghi lại các yếu tố kích hoạt vào nhật ký để có thể nói lại với bác sĩ. Bác sĩ sẽ có cách tư vấn chiến lược phòng tránh và điều trị phù hợp.

Các câu hỏi thường gặp về viêm đại tràng sigma

Khi nào tôi nên đến gặp bác sĩ?

Hãy đến gặp ngay bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng:

• Tiêu chảy nặng, dai dẳng;
• Đi cầu ra máu;
• Đau bụng liên tục và sốt cao.

Các biến chứng nếu không điều trị là gì?

Các biến chứng có thể bao gồm:

• Đi cầu ra máu dẫn đến thiếu máu nặng;
• Thủng đại tràng;
• Viêm đại tràng nhiễm độc;
• Loét đại tràng;
• Ung thư đại tràng.

Có những phương pháp điều trị nào cho bệnh viêm đại tràng sigma?

Phương pháp điều trị hiện nay bao gồm dùng thuốc và phẫu thuật. Việc phẫu thuật cắt bỏ đại tràng có thể làm giảm hoặc loại bỏ các triệu chứng ở đường tiêu hóa, tuy nhiên nó không khỏi bệnh hoàn toàn và có nguy cơ bệnh sẽ quay trở lại khu vực khác của đại tràng trong tương lai.

Một số người cũng thực hiện điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống để hỗ trợ điều trị y tế chẳng hạn như tập thể dục, cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm căng thẳng.

Viêm đại tràng sigma được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán viêm đại tràng sigma, bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra thể chất và hỏi về các triệu chứng cũng như tiền sử gia đình mắc bệnh viêm ruột. Họ sẽ yêu cầu xét nghiệm và thực hiện các thủ thuật để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh.

Khi nào tôi nên phẫu thuật cắt bỏ đại tràng?

Chỉ định phẫu thuật là cần thiết trong trường hợp: Xuất huyết mất máu, thủng đại tràng, viêm đại tràng nhiễm độc hoặc có bằng chứng hoặc nghi ngờ ung thư biểu mô.