Bệnh do vi-rút Zika là gì ? Nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh do virus Zika gây ra chủ yếu do muỗi đốt, muỗi này thuộc loài Aedes (Ae. Aegypti và Ae. Albopictus). Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính do muỗi Aedes. Muỗi này sinh sôi ở những vùng nước đọng, chúng hoạt động mạnh vào ban ngày. Bạn có thể bị những con muỗi này đốt vào ban ngày và ban đêm.

Bình thường người nhiễm virus Zika có thể không có triệu chứng hoặc có biểu hiện triệu chứng như: Sốt, phát ban, đau khớp hay viêm kết mạc và có thể có biến chứng. Virus Zika có thể truyền từ phụ nữ mang thai sang thai nhi gây ra một số dị tật bẩm sinh như tật đầu nhỏ hoặc có thể bị suy giảm thị lực và thính lực ở trẻ sơ sinh đang phát triển. Vì vậy đối với trẻ sơ sinh cần được làm xét nghiệm virus Zika nếu người mẹ từng đi du lịch hay sống tại vùng đang có dịch virus Zika. Nhiễm virus Zika cũng là nguyên nhân gây ra hội chứng Guillain-Barré, bệnh thần kinh và viêm tủy, đặc biệt ở người lớn và trẻ lớn hơn.

Đối với những người đang ở tại vùng dịch Zika hay hai tuần sau khi trở về có những triệu chứng của bệnh cần phải được xét nghiệm máu để kiểm tra xem liệu có bị nhiễm virus Zika hay không. Virus Zika có thể phản ứng chéo với các xét nghiệm kháng thể cho các bệnh sốt dengue và sốt vàng da do cùng nhóm flavivirus. Trong vòng một tuần sau khi nhiễm virus Zika, cho kết quả xét nghiệm chính xác nhất.

Chẩn đoán bệnh do virus Zika với xét nghiệm miễn dịch liên kết enzyme (ELISA) hoặc RT-PCR. Đối với phụ nữ mang thai tránh đi du lịch đến các khu vực đang có dịch Zika, phòng ngừa muỗi đốt, tránh quan hệ tình dục không an toàn với bạn tình có nguy cơ nhiễm virus Zika. Hiện tại vẫn chưa có vaccine để phòng ngừa hay thuốc điều trị bệnh bệnh do virus Zika. Điều trị bệnh do virus Zika gây ra chỉ là điều trị hỗ trợ để giảm triệu chứng bệnh.

Cần có biện pháp để giảm thiểu tối đa nguy cơ bị muỗi đốt, những người tới du lịch hay công tác ở vùng có dịch cần làm như sau: Ngủ trong màn, ở trong phòng lắp lưới chống muỗi hay bật điều hòa, bôi thuốc chống côn trùng mọi lúc mọi nơi, mặc áo dài tay, quần dài, đội mũ và đi giày kín.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh do virus Zika

Sốt, phát ban, đau đầu, đau khớp, viêm kết mạc (mắt đỏ), đau cơ là những triệu chứng thường gặp ở những người bị nhiễm virus Zika. Hơn 80% người nhiễm virus Zika đều không có biểu hiện bệnh, còn lại 20% có biểu hiện bệnh nhẹ, không cần nhập viện điều trị. Thời gian ủ bệnh từ 2 - 7 ngày và không để lại di chứng.

Đối với phụ nữ mang thai, bệnh do virus Zika không ảnh hưởng đến thai phụ, chủ yếu là về khả năng gây bệnh ảnh hưởng đến hệ thần kinh đối với thai nhi của virus Zika. Tuy nhiên qua các nghiên cứu trên lâm sàng và cảnh báo của Tổ chức y tế thế giới, nếu thai phụ nhiễm virus Zika trong 3 tháng đầu, có nguy cơ gây bệnh nhưng tỷ lệ rất thấp, chỉ khoảng 1 đến 10% và từ 3 tháng giữa đến cuối thai kỳ các ảnh hưởng của virus Zika là không đáng kể.

Hội chứng Guillain-Barré (GBS) xảy ra sau khi nhiễm virus Zika. GBS là một bệnh cấp tính, thường tiến triển nhanh, đặc trưng bởi quá trình viêm tự miễn nhiều dây thần kinh, gây ra yếu cơ và giảm cảm giác nơi thần kinh chi phối. Tuy nhiên hội chứng GBS rất hiếm xảy ra.

Nhiễm virus Zika trong thai kỳ có thể gây ra hội chứng Zika bẩm sinh bao gồm: Dị tật đầu nhỏ và các bất thường bẩm sinh khác như co thắt bẩm sinh (bàn chân khoèo) hoặc tổn thương mắt.

Bệnh đầu nhỏ là bệnh rối loạn bẩm sinh liên quan đến sự phát triển não không đầy đủ và kích thước đầu nhỏ, các di tật nghiêm trọng về não, mắt của thai nhi…Ngoài ra trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh Zika từ mẹ trong tử cung, sau khi sinh ra mặc dù không có hội chứng Zika bẩm sinh, cũng có nguy cơ chậm phát triển thần kinh nên cần phải theo dõi chăm sóc đặc biệt.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra và trong thời gian gần đây đã đến khu vực đang có dịch Zika, đặc biệt quan trọng nếu bạn đang mang thai, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Zika virus (ZV) được truyền qua Aedes, muỗi sinh sôi nảy nở ở những vùng nước đọng. Muỗi Andes sống cả trong nhà và ngoài trời, muỗi rất thích sống gần người và đốt người. Chúng hoạt động mạnh vào ban ngày, chúng có thể đốt người cả ban ngày lẫn ban đêm.