Viêm mũi vận mạch là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị viêm mũi vận mạch

Viêm mũi vận mạch là gì?

Viêm mũi vận mạch xảy ra khi các mô lót bên trong mũi bị viêm. Tình trạng viêm gây ra các triệu chứng khó chịu của hầu hết mọi người đều liên quan đến dị ứng, như nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi.

Tuy nhiên, không giống như viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch không phải do tiếp xúc với các chất gây dị ứng, như phấn hoa, nấm mốc, lông thú cưng,... Bệnh cũng không phải do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Thay vào đó, người bệnh có thể gặp các triệu chứng do thay đổi thời tiết, một số mùi hương, đồ ăn uống, tập thể dục, dùng thuốc hoặc các tác nhân khác gây kích ứng mũi.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm mũi vận mạch

Các triệu chứng của viêm mũi vận mạch thường đến và đi quanh năm. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi;
• Hắt hơi;
• Cảm thấy có chất nhầy trong cổ họng;
• Ho.

Viêm mũi vận mạch thường không gây ngứa mũi, mắt hoặc cổ họng. Triệu chứng đó có liên quan đến dị ứng như viêm mũi dị ứng.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm mũi vận mạch

Viêm mũi vận mạch có thể gây ra các biến chứng:

• Polyp mũi: Là những khối u hình thành trên mô bên trong mũi. Polyp cũng có thể hình thành trên niêm mạc của các xoang. Chúng không phải là ung thư. Polyp nhỏ có thể không gây ra vấn đề gì. Nhưng những polyp lớn có thể chặn luồng không khí qua mũi gây khó thở.
• Viêm xoang: Nghẹt mũi lâu dài do viêm mũi vận mạch có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang.
• Ảnh hưởng chất lượng cuộc sống: Viêm mũi vận mạch có thể ảnh hưởng đến kết quả học tập hoặc công việc của người bệnh. Người bệnh cần phải nghỉ ngơi khi các triệu chứng bùng phát.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn:

• Có các triệu chứng diễn ra nghiêm trọng;
• Không thấy thuyên giảm bằng các biện pháp điều trị tại nhà hoặc sử dụng thuốc không kê toa mua ở nhà thuốc;
• Có tác dụng phụ xấu từ thuốc điều trị.

Nguyên nhân dẫn đến viêm mũi vận mạch

Nguyên nhân chính xác của viêm mũi vận mạch vẫn chưa được biết rõ. Nhưng các chuyên gia biết rằng viêm mũi vận mạch xảy ra khi các mạch máu trong mũi giãn ra. Những mạch máu này lấp đầy các mô nằm bên trong mũi. Nhiều nguyên nhân có thể gây ra điều này. Ví dụ, các đầu dây thần kinh ở mũi có thể phản ứng nhạy cảm với các tác nhân kích thích. Bất kỳ nguyên nhân nào cũng dẫn đến kết quả như nhau: Phù nề bên trong mũi, nghẹt mũi hoặc tiết nhiều chất nhầy.

Các tác nhân gây viêm mũi vận mạch có thể bao gồm:

• Chất kích thích trong không khí: Bao gồm bụi, khói và khói thuốc lá. Những mùi nồng nặc như nước hoa cũng có thể gây ra các triệu chứng. Hóa chất cũng vậy, bao gồm cả khói mà một số công nhân có thể tiếp xúc khi làm việc.
• Thời tiết: Những thay đổi về nhiệt độ hoặc độ ẩm có thể gây phù nề ở niêm mạc mũi. Điều này có thể gây chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi.
• Thực phẩm và đồ uống: Viêm mũi vận mạch có thể xảy ra khi bạn ăn. Thức ăn nóng hoặc cay là nguyên nhân chính gây ra tình trạng này. Uống rượu cũng có thể khiến các mô bên trong mũi phù nề lên. Điều này có thể dẫn đến nghẹt mũi.
• Một số loại thuốc: Bao gồm aspirin và ibuprofen. Thuốc chẹn beta cũng có thể gây ra các triệu chứng. Các loại thuốc an thần, cũng có thể gây viêm mũi vận mạch. Thuốc chống trầm cảm cũng vậy. Thuốc tránh thai và thuốc điều trị rối loạn cương dương cũng có thể gây ra các triệu chứng. Và việc sử dụng thuốc xịt hoặc thuốc nhỏ chống sung huyết mũi (decongestant) quá thường xuyên có thể gây ra một loại viêm mũi vận mạch được gọi là viêm mũi do thuốc.
• Thay đổi nội tiết tố: Có thể là do mang thai, kinh nguyệt hoặc sử dụng biện pháp tránh thai. Các vấn đề về nội tiết tố có thể gây ra viêm mũi vận mạch bao gồm tình trạng tuyến giáp không tiết ra đủ hormone giáp, được gọi là suy giáp.
• Các vấn đề liên quan đến giấc ngủ: Trào ngược axit dạ dày xảy ra ban đêm cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm mũi vận mạch

Những điều có thể khiến bạn dễ bị viêm mũi vận mạch bao gồm:

• Hít thở không khí ô nhiễm: Khói bụi, khí thải và khói thuốc lá là một trong số những thứ có thể làm tăng nguy cơ viêm mũi vận mạch.
• Trên 20 tuổi: Hầu hết những người bị viêm mũi vận mạch đều từ 20 tuổi trở lên.
• Sử dụng thuốc xịt mũi hoặc thuốc nhỏ mũi trong thời gian dài: Không sử dụng thuốc nhỏ hoặc thuốc xịt chống sung huyết mũi như oxymetazoline trong hơn một vài ngày. Nghẹt mũi hoặc các triệu chứng khác có thể trở nên tồi tệ hơn khi thuốc chống sung huyết mũi hết tác dụng.
• Mang thai hoặc có kinh nguyệt: Tình trạng nghẹt mũi thường trở nên trầm trọng hơn trong thời gian này do sự thay đổi nội tiết tố.
• Một số vấn đề về sức khỏe: Một số vấn đề sức khỏe lâu dài có thể gây viêm mũi vận mạch hoặc làm bệnh nặng hơn. Chúng bao gồm bệnh đái tháo đường và suy giáp.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm mũi vận mạch

Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh viêm mũi vận mạch bằng khám thực thể mũi và họng cũng như xem xét tiền căn, bệnh sử của bạn. Trong một số trường hợp có thể cần phải thực hiện thêm các xét nghiệm, như:

• Xét nghiệm dị ứng: Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm dị ứng để loại trừ khả năng dị ứng gây ra các triệu chứng. Xét nghiệm dị ứng có thể sử dụng mẫu máu hoặc test lẩy da, để cơ thể bạn tiếp xúc với một lượng nhỏ chất gây dị ứng cụ thể. Sau đó, kiểm tra các kháng thể trong máu của bạn để phản ứng với những chất gây dị ứng đó. Bạn có thể được giới thiệu đến chuyên gia dị ứng để thực hiện loại xét nghiệm này.
• Nội soi mũi: Trong một số ít trường hợp, bác sĩ sẽ kiểm tra bên trong mũi bằng cách nội soi. Trong quá trình khám, bác sĩ có thể xác định các vấn đề khác có thể gây ra các triệu chứng, chẳng hạn như polyp mũi.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Bác sĩ có thể đề nghị chụp CT. Phương pháp này sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh chi tiết bên trong mũi của bạn. Chúng có thể cung cấp những hình ảnh bất thường về cấu trúc, như polyp mũi hoặc vẹo vách ngăn.
• Kiểm tra lưu lượng hít vào qua mũi: Bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra lưu lượng hít vào qua mũi để đo lượng không khí đi vào phổi khi bạn hít vào. Nó có thể phát hiện tắc nghẽn trong đường mũi có thể gây ra các triệu chứng của bạn.

Phương pháp điều trị viêm mũi vận mạch hiệu quả

Nếu tình trạng của bạn là do tiếp xúc với các tác nhân kích thích như nước hoa, việc điều trị có thể đơn giản như tránh tác nhân kích thích. Trong những trường hợp không thể tránh được tác nhân, bạn có thể áp dụng các biện pháp để giảm bớt triệu chứng, thử dùng thuốc không kê đơn hoặc nhận đơn thuốc từ bác sĩ của bạn.

Sử dụng máy tạo độ ẩm ở nhà hoặc tại nơi làm việc có thể làm giảm các triệu chứng. Có thể hữu ích nếu bạn rửa sạch đường mũi bằng dung dịch nước muối để làm sạch mũi và khoang mũi.

Thuốc được kê đơn có thể làm giảm viêm mũi và kiểm soát các triệu chứng của bạn. Những loại thuốc này có thể bao gồm:

• Thuốc xịt mũi chống sung huyết mũi;
• Thuốc xịt mũi kháng histamin;
• Thuốc xịt mũi corticosteroid;
• Thuốc xịt mũi kháng cholinergic.

Phẫu thuật có thể là một lựa chọn nếu thuốc không giúp ích gì hoặc nếu có một tình trạng khác đang khiến vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như vẹo vách ngăn hoặc polyp mũi.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm mũi vận mạch

Chế độ sinh hoạt:

• Tránh tác nhân kích thích: Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng như hóa chất, mùi hương mạnh, bụi, thuốc lá, hơi nước hóa chất, hay các chất gây kích ứng cá nhân khác.
• Giữ không gian sống trong lành: Đảm bảo không gian sống của bạn sạch sẽ và thoáng mát. Vệ sinh nhà cửa thường xuyên để loại bỏ bụi, phấn hoa, nấm mốc và các tác nhân khác.
• Sử dụng máy lọc không khí: Một máy lọc không khí có thể giúp loại bỏ hạt bụi, phấn hoa và các tác nhân gây dị ứng khác trong không khí, giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà.
• Điều chỉnh độ ẩm: Đảm bảo môi trường sống có độ ẩm phù hợp, không quá khô hoặc quá ẩm. Sử dụng máy tạo ẩm hoặc máy hút ẩm để điều chỉnh độ ẩm trong không gian sống.
• Hạn chế stress: Stress có thể gây ra các phản ứng viêm và tăng triệu chứng viêm mũi vận mạch. Hãy tìm các phương pháp giảm stress như tập yoga, thiền, thể dục, hoặc tham gia các hoạt động giải trí để giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe tâm lý.

Chế độ dinh dưỡng:

• Chế độ ăn uống cân bằng: Hãy ăn một chế độ ăn uống cân bằng và giàu chất dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể. Bao gồm nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu chất xơ và các nguồn protein lành mạnh như thịt gà, cá, đậu hũ. Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa chất béo bão hòa, đường và các chất gây kích ứng cá nhân.
• Uống đủ nước: Đảm bảo bạn uống đủ nước trong ngày để duy trì sự cân bằng độ ẩm trong cơ thể.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để nhận được hướng dẫn cụ thể và phù hợp với trạng thái sức khỏe của bạn.

Lưu ý rằng, điều trị và quản lý viêm mũi vận mạch cần phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa và chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng chỉ là một phần trong quá trình chăm sóc tổng thể.

Phương pháp phòng ngừa viêm mũi vận mạch hiệu quả

Nếu bạn bị viêm mũi vận mạch, hãy thực hiện các bước để giảm bớt các triệu chứng và ngăn ngừa cơn bùng phát:

• Tìm hiểu các yếu tố gây kích hoạt của bạn: Tìm hiểu những yếu tố gây ra các triệu chứng của bạn hoặc làm cho chúng tồi tệ hơn. Bằng cách đó bạn có thể tránh xa nó.
• Không sử dụng thuốc xịt hoặc thuốc nhỏ mũi chống sung huyết mũi quá lâu: Sử dụng các loại thuốc này nhiều hơn một vài ngày mỗi lần có thể làm cho các triệu chứng của bạn trở nên tồi tệ hơn.
• Điều trị có hiệu quả: Nếu bạn đã được điều trị một loại thuốc không đủ hiệu quả, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn. Có thể cần phải thay đổi kế hoạch điều trị để ngăn ngừa hoặc giảm bớt các triệu chứng của bạn.