Viêm mũi cấp tính là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị viêm mũi cấp tính

Viêm mũi cấp tính là gì?

Viêm mũi là một thuật ngữ có nghĩa là viêm lớp màng nhầy lót bên trong mũi. Viêm mũi có thể là cấp tính hoặc mạn tính. Viêm mũi cấp tính là viêm màng nhầy của mũi trong kéo dài đến 4 tuần. Không phải là hiếm khi viêm mũi cấp tính kéo dài một vài ngày như trong trường hợp cảm lạnh thông thường. 

Các triệu chứng của viêm mũi cấp tính có thể bao gồm sổ mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi sau và/hoặc hắt hơi. Viêm mũi có thể được phân loại thành viêm mũi dị ứng và viêm mũi không dị ứng. Viêm mũi không dị ứng được chia thành viêm mũi do nhiễm trùng và các kích thích không dị ứng khác.

Viêm mũi có hai dạng: Cấp tính hoặc mạn tính. Viêm mũi cấp tính thường xảy ra sau khi tiếp xúc với tác nhân lây nhiễm, trong khi viêm mũi mạn tính tồn tại trong thời gian dài, thường do dị ứng theo mùa hoặc dị ứng mạn tính. Điều trị viêm mũi cấp tính phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản và có thể khác nhau tùy theo từng cá nhân.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm mũi cấp tính

Các giai đoạn của viêm mũi cấp tính và triệu chứng của chúng, bao gồm:

• Giai đoạn 1: Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, nhức đầu, chán ăn, khô và ngứa mũi, đau họng, niêm mạc mũi phù nề, đỏ, hắt hơi, khàn tiếng, thường kèm theo sốt nhẹ.
• Giai đoạn 2: Tăng tiết nước mũi, nghẹt mũi, mất khứu giác, đỏ và phù nề niêm mạc, cảm giác đau tai.
• Giai đoạn 3: Các triệu chứng giảm dần, dịch tiết ra từ mũi.

Thời gian xuất hiện các triệu chứng khoảng 1 tuần.

Tình trạng bệnh nhiễm virus có thể nặng hơn nếu có bội nhiễm vi khuẩn (ví dụ Streptococcus pneumoniae, Haemophilusenzae). Nước mũi có lẫn dịch mủ, nhầy và bệnh kéo dài hơn.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm mũi cấp tính

Các biến chứng mà người bệnh viêm mũi cấp tính có thể gặp bao gồm:

• Viêm da vùng mũi và môi trên;
• Viêm tai giữa nặng;
• Viêm xoang cạnh mũi;
• Viêm đường hô hấp dưới;
• Viêm kết mạc và ống lệ (ít gặp hơn);
• Viêm màng não (hiếm gặp);
• Gián đoạn các hoạt động hằng ngày ở nhà, trường học, làm việc.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có các triệu chứng nêu trên xảy ra, bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán. Chẩn đoán và điều trị sớm viêm mũi cấp tính sẽ giúp giảm mức độ của bệnh, ngăn ngừa biến chứng và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến viêm mũi cấp tính

Các nguyên nhân gây viêm mũi cấp tính thường gặp là:

• Mạt nhà;
• Lông động vật và nước bọt;
• Nhiệt độ;
• Thay đổi nội tiết tố;
• Một số loại thuốc và lạm dụng thuốc xịt mũi;
• Khói;
• Thực phẩm cay;
• Bụi bặm;
• Nấm mốc;
• Cỏ dại, phấn hoa;
• Dị vật trong mũi;
• Vấn đề về cấu trúc mũi. Ví dụ như polyp hoặc vẹo vách ngăn mũi;
• Một số loại thực phẩm hoặc gia vị.

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm mũi cấp tính?

• Người thường xuyên phải làm việc và sinh sống trong môi trường ô nhiễm, khói bụi, nước kém vệ sinh,...
• Người bơi lặn quá lâu ở hồ bơi khiến các chất làm sạch nước gây tổn thương, viêm nhiễm niêm mạc mũi.
• Hút thuốc lá.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm mũi cấp tính

Một số yếu tố nguy cơ của viêm mũi cấp tính, bao gồm:

• Có cha mẹ bị viêm mũi;
• Béo phì;
• Chỉ số immunoglobin E cao;
• Tiếp xúc với thú cưng (chó, mèo,…);
• Có cha mẹ hút thuốc lá;
• Bệnh chàm;
• Hen suyễn;
• Các chất gây dị ứng trong không khí;
• Độ ẩm ướt trong nhà cao;
• Thông gió kém;
• Tuổi trẻ;
• Suy giảm miễn dịch;
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính;
• Căng thẳng;
• Mang thai;
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm mũi cấp tính

Thông thường, chẩn đoán được đưa ra bởi bác sĩ dựa trên tiền căn, bệnh sử đầy đủ và thăm khám toàn diện. Ngoài ra, bác sĩ có thể dựa vào:

• Quầng thâm dưới mắt (phổ biến hơn ở trẻ em);
• Các nếp nhăn dưới mắt;
• Các mô bị phù nề bên trong mũi;
• Thở bằng miệng.

Một số cận lâm sàng có thể được đề nghị, bao gồm:

• Xét nghiệm máu để kiểm tra kháng thể immunoglobin E;
• Test lẩy da xác định các loại di nguyên gây dị ứng (ở cẳng tay hoặc lưng);
• Nội soi mũi;
• Chụp CT scan.

Phương pháp điều trị viêm mũi cấp tính hiệu quả

Tránh xa các chất dị ứng đang gây ra tình trạng viêm mũi cấp tính là cách điều trị tốt nhất. Đôi khi có thể khó tránh xa các tác nhân (bao gồm cả các chất gây dị ứng), chẳng hạn như phấn hoa. Các triệu chứng của viêm mũi đôi khi trông giống như các bệnh lý khác. Hãy đến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

Phương pháp điều trị viêm mũi cấp tính có thể bao gồm:

• Thuốc kháng histamine;
• Thuốc xịt mũi;
• Thuốc thông mũi;
• Thuốc điều trị triệu chứng hen suyễn;
• Liệu pháp miễn dịch.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm mũi cấp tính

Chế độ sinh hoạt:

Dưới đây là một số gợi ý về chế độ sinh hoạt cho người bệnh viêm mũi cấp tính:

• Giữ môi trường sạch sẽ: Đảm bảo rằng môi trường xung quanh bạn sạch sẽ và không có các tác nhân gây kích ứng như bụi, mạt nhà, phấn hoa, hóa chất, hoặc khói. Hạn chế tiếp xúc với các chất gây dị ứng có thể giúp giảm triệu chứng viêm mũi.
• Giữ ẩm cho không khí: Sử dụng máy tạo ẩm hoặc đặt đĩa nước trong phòng ngủ để giữ cho không khí ẩm, giúp làm giảm khô họng và mũi.
• Hạn chế tiếp xúc với các chất kích ứng: Tránh tiếp xúc với các chất kích ứng như hóa chất mạnh, thuốc lá, hóa chất trong nước hoa hoặc sản phẩm làm sạch, và các chất gây kích ứng khác.
• Hạn chế tiếp xúc với khói: Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc khói từ lửa trại, bếp lò, hoặc chất đốt khác, vì nó có thể kích thích mũi và gây ra các triệu chứng viêm mũi.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi đầy đủ để cho cơ thể có thời gian phục hồi và đấu tranh với bệnh tật. Nếu cảm thấy mệt mỏi, hãy cho phép bản thân có thời gian nghỉ ngơi và không làm việc quá sức.
• Hạn chế tiếp xúc với người bị cảm lạnh: Tránh tiếp xúc với người bị cảm lạnh hoặc cúm để giảm nguy cơ lây nhiễm và phát triển viêm mũi cấp tính.

Lưu ý rằng đây chỉ là những gợi ý chung và không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Nếu bạn bị viêm mũi cấp tính và có bất kỳ câu hỏi hoặc lo ngại nào, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Chế độ dinh dưỡng:

Dưới đây là một số gợi ý về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh viêm mũi cấp tính:

• Uống đủ nước: Đảm bảo bạn uống đủ lượng nước cần cho mỗi ngày để giữ cho cơ thể luôn được cung cấp đủ nước. Nước giúp làm mềm chất nhầy trong mũi và giảm sự khó chịu.
• Ăn chế độ ăn giàu vitamin C: Vitamin C có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể chiến đấu với các tác nhân vi khuẩn và virus. Bạn có thể tăng cường tiêu thụ các loại trái cây và rau chứa nhiều vitamin C như cam, chanh, kiwi, dứa, dưa hấu, cà chua, rau cải xanh và cà rốt.
• Ăn chế độ ăn lành mạnh và cân đối: Bạn nên có chế độ ăn giàu chất xơ và các dưỡng chất cần thiết khác để duy trì sức khỏe và hệ miễn dịch mạnh mẽ. Bao gồm rau xanh, quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu protein như thịt, cá, đậu, và sữa chua.
• Tránh thực phẩm kích thích: Một số thực phẩm có thể kích thích mũi và tăng triệu chứng viêm mũi. Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm cay, gia vị mạnh, rượu, và các chất kích thích khác như cà phê, trà.
• Hạn chế tiếp xúc với chất gây dị ứng: Nếu bạn biết mình có phản ứng dị ứng đối với một số loại thực phẩm hoặc chất kích thích nhất định, hạn chế tiếp xúc với chúng để tránh tăng triệu chứng viêm mũi.
• Thực hiện chế độ ăn nhẹ: Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi hoặc không có năng lượng để ăn nhiều, hãy tập trung vào việc ăn nhẹ và dễ tiêu hóa như canh, súp, hoặc các món nấu từ rau xanh.

Lưu ý rằng đây chỉ là những gợi ý chung và không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc lo ngại nào về chế độ dinh dưỡng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể.

Phương pháp phòng ngừa viêm mũi cấp tính hiệu quả

Các biện pháp phòng ngừa viêm mũi cấp tính phụ thuộc vào những gì kích hoạt triệu chứng viêm mũi của bạn. Chúng có thể bao gồm:

• Tránh xa những khu vực có nhiều bụi hoặc nấm mốc;
• Không ở quanh thú cưng;
• Tránh xa những gì bạn biết bạn bị dị ứng, hoặc những gì gây ra các triệu chứng của bạn;
• Kiểm soát trong môi trường của bạn, chẳng hạn như điều hòa trong mùa phấn hoa;
• Tránh xa những người đang hút thuốc lá;
• Tránh xa mùi hôi và chất kích thích mạnh khi có thể;
• Chỉ sử dụng thuốc xịt mũi trong thời gian chỉ định;
• Thường xuyên giặt khăn trải giường và vỏ gối;
• Rửa tay thường xuyên.