Viêm não Nhật Bản B là gì? Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Viêm não Nhật Bản B là gì?

Viêm não là tình trạng viêm cấp tính của não, có thể gây ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, nhiễm trùng do virus là nguyên nhân quan trọng gây viêm não, một trong số đó là viêm não Nhật Bản B.

Viêm não Nhật Bản B là bệnh lưu hành ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là ở khu vực Nam Á và Đông Nam Á, bao gồm cả Việt Nam. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, viêm não Nhật Bản B là nguyên nhân chính gây viêm não với ước tính 100.000 ca lâm sàng mỗi năm.

Mặc dù viêm não Nhật Bản B có triệu chứng rất hiếm gặp, tuy nhiên, tỷ lệ tử vong ở những người bị viêm não Nhật Bản B có thể lên tới 30%. Các di chứng về thần kinh, nhận thức và hành vi vĩnh viễn xảy ra ở 30% đến 50% người bị viêm não.

Không có cách để chữa bệnh này, do đó việc điều trị tập trung vào giảm các triệu chứng và hỗ trợ người bệnh vượt qua tình trạng nhiễm trùng. Đồng thời, việc phòng ngừa bệnh cũng được coi là vấn đề quan trọng. Hiện tại thì đã có vắc-xin để phòng ngừa viêm não Nhật Bản B. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo đưa vắc-xin viêm não Nhật Bản B vào lịch tiêm chủng ở các quốc gia có bệnh lưu hành.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm não Nhật Bản B

Hầu hết các trường hợp mắc viêm não Nhật Bản B đều nhẹ (sốt và đau đầu) hoặc không có triệu chứng rõ ràng, nhưng khoảng 1 trong 250 trường hợp nhiễm trùng dẫn đến bệnh lâm sàng nghiêm trọng. Thời gian ủ bệnh dao động từ 4 đến 14 ngày. Ở trẻ em, đau bụng và nôn có thể là các triệu chứng ban đầu chủ yếu. Trường hợp bệnh nặng được đặc trưng bởi các triệu chứng như:

• Sốt cao khởi phát nhanh;
• Đau đầu;
• Cứng cổ;
• Mất phương hướng;
• Hôn mê;
• Co giật;
• Liệt cứng và cuối cùng là tử vong.

Quá trình bệnh có thể được chia làm 4 giai đoạn như sau:

• Giai đoạn tiền triệu: Người bệnh có sốt cao kèm đau đầu, nôn, khó chịu, chán ăn.
• Giai đoạn cấp tính: Bắt đầu có sự thay đổi về cảm giác, co giật, các khiếm khuyết thần kinh khu trú, tăng áp lực nội sọ.
• Giai đoạn giảm sốt: Đây là giai đoạn thứ 3, các triệu chứng cấp tính giảm dần, các triệu chứng ngoại tháp nổi bật như cứng cơ, run, loạn trương lực cơ, rối loạn vận động.
• Giai đoạn di chứng: Đây là giai đoạn cuối cùng, người bệnh vượt qua bệnh và sống sót sẽ có những di chứng thần kinh vĩnh viễn.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm não Nhật Bản B

Viêm não Nhật Bản B có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Tỷ lệ tử vong có thể lên tới 30% ở những người có triệu chứng bệnh. Trong số những người sống sót, 20 - 30% bị di chứng vĩnh viễn về nhận thức, hành vi hoặc thần kinh như co giật, mất thính lực hoặc thị lực, các vấn đề về lời nói, ngôn ngữ, trí nhớ và giao tiếp hoặc yếu chân tay.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn tiêm ngừa nếu muốn du lịch hoặc di chuyển đến khu vực có dịch bệnh viêm não Nhật Bản B lưu hành. Đồng thời, khi có các triệu chứng nghi ngờ mắc viêm não Nhật Bản B, bạn cũng cần đến cơ sở y tế để được theo dõi và chăm sóc phù hợp.

Viêm não Nhật Bản B là bệnh do virus gây ra, thường được tìm thấy ở khu vực Châu Á và Thái Bình Dương. Virus viêm não Nhật Bản B thuộc họ Flavivirus, cùng chi với các virus khác như virus Zika, virus Tây sông Nile và virus sốt xuất huyết.

Virus viêm não Nhật Bản B lây truyền sang người thông qua vết cắn của muỗi bị nhiễm bệnh, thuộc loài Culex (chủ yếu là Culex tritaeniorhynchus). Virus tồn tại trong chu kỳ lây truyền giữa muỗi, lợn và/ hoặc chim nước. Con người, một khi tình cờ bị nhiễm virus, do không phát triển đủ lượng virus trong máu để lây nhiễm cho muỗi hút máu, nên chu kỳ tiếp theo không xảy ra.

Virus viêm não Nhật Bản B không lây truyền qua ho, hắt hơi hay chạm vào động vật. Virus cũng không lây truyền từ người sang người, ngoại trừ một số trường hợp hiếm có ghi nhận nhiễm bệnh qua truyền máu.